පරිගණක ජාල කරණය මුලික කෙටි සටහන්

මෙය ඉතා ප්‍රයෝජනවත් වන්නේ ජාල කරණය පිලිබඳ මුලික අදහසක් ඇති අයට වන අතර තමන් ඉගෙනගත් ජාල කරණය පිලිබඳ සංකල්ප නැවත ආවර්ජනය කිරීම සඳහායි 

පරිගණක  ජාලකරණය සටහන්

ජාලයක් යනු කුමක්ද :- අන්තර් සම්බන්ධතාවය සහිත ව ක්‍රියාත්මක වන මිනිසුන් හෝ භෞතික උපාංග ජාලයක් ලෙස හැඳින් වේ .

පරිගණක ජාලයක් යනු කුමක්ද :- දෘඩාංග , මෘදුකාංග සහ තොරතුරු හුවමාරු කරගැනීමටත් සන්නිවේදන කාර්යයන් ඉතා පහසුවෙන් හා කාර්යක්ෂමව සිදුකර ගැනීමට අවම වශයෙන් පරිගණක 02 ක් අතර නිර්මාණය කරගන්නා ඒකකය පරිගණක ජාලයක් ලෙස හැඳින් වේ.

පරිගණක ජාල වර්ග

1. සේවා දායක / අනුග්‍රාහක ( Client / Server ) :-

ජාලයට සම්බන්ධ පරිගණක අතරින් එක් පරිගණකයක් ප්‍රධාන පරිගණකය ලෙසද ( Server ) අනෙක් පරිගණක ( Client ) ලෙසද හඳුන් වන අතර Server පරිගණකය තුල දත්ත ගොනු හා මෘදුකාංග ආදී දේ තැම්පත් කර තබා ගනිමින් Client පරිගණක වෙතට ඒවා ලබාදීම මෙම ජාලය මගින් සිදු කෙරේ

2. Peer To Peer :-

මෙවැනි අවස්ථාවල සියලුම පරිගණක එකම තත්වයේ ලා සලකනු ලබන අතර එක් එක් පරිගණකය වෙන වෙනම සියලුම ගොනු හා මෘදුකාංග පවත්වාගෙන යනු ලබන අතර මුලික වශයෙන් බලාපොරොත්තු වන්නේ ජලය තුල දත්ත හුවමාරුව ඉක්මනින් සිදුකර ගැනීමයි.  

දත්ත සන්නිවේදනය යනු :- එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට දත්ත ගෙනයාම

දත්ත සන්නිවේදනයට අවශ්‍ය ප්‍රධාන අංග :-

1. දත්ත ප්‍රභවය / දත්ත යවන්නා ( Source / Sender )
2. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය
3. දත්ත ග්‍රාහකයා

කලාප පළල යනු ( Band width ):- සන්නිවේදන මාධ්‍යක් හරහා යම්කිසි කාලයක් තුල දී සන්නිවේදනය කළ හැකි දත්ත ( බිටු ) ප්‍රමාණය

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ විධි :-

1. ඒක පථ ( Simplex ) -එක් අතකට පමණක් දත්ත සම්ප්‍රේෂණය වන (ගුවන් විදුලි විකාශන / රුපවාහිනී විකාශන )
2. ද්වි පථ ( Half Duplex ) - දෙපසටම දත්ත සම්ප්‍රේෂණය වන නමුත් එක් අවස්ථාවක එසේ කළ හැක්කේ එක් අතකට පමණයි (වෝකි ටෝකි ( පොලිසිය ළඟ තියන එක වගේ ))
3. පුර්ණ ද්වි පථ ( Full Duplex )  - දෙපසටම එකම අවස්ථාවේදී දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කළ හැක (ජංගම දුරකථනය )

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ දිශාවන් අනුව සිදුවන ආකාරය :-

1. Unicast - සම්ප්‍රේෂණය කරන දත්ත එක් විශේෂිත උපකරණයකට පමණක් යොමුකර තිබීම ( දුරකතනයකින් තවත් දුරකතනයකට පණිවිඩයක් ලබා දීම )
2. Multicast - සම්ප්‍රේෂණය කරන දත්ත ස්ථාන කිහිපයක් වෙත ලැබීම ( දුරකතනයකින් තවත් දුරකථන කිහිපයකට සම්බන්ධ වීම )
3. Broadcast - සම්ප්‍රේෂණය කරන දත්ත එකවර ස්ථාන රාශියකට ලැබීමට සැලැස්වීම ( රුපවාහිනී , ගුවන්විදුලි සම්ප්‍රේෂණය )

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ ආකාර :-

1. ශ්‍රේණිගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය ( Serial Data Transmission ) – මාධ්‍ය තුල දත්ත සම්ප්‍රේෂණය වන්නේ බිටු වශයෙනි එම බිටු එකකට පසු එකක් වශයෙන් මෙහිදී සම්ප්‍රේෂණය වේ මාධ්‍ය තුල ඇත්තේ එක් කම්බියක් පමණි
2. සමාන්තර ගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය ( Parallel Data Transmission ) - මාධ්‍ය තුල බිටු ගණනාවක් එකවර සම්ප්‍රේෂණය වේ එනම් දත්ත ගෙනයන මාධ්‍ය තුල කම්බි ගණනාවක් පවතී

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍යන් :- ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් 02 කි

1. නියමු මාධ්‍ය ( Guided Meida ) - භෞතික මාධ්‍යක් උපයෝගී කරගනිමින් දත්ත සම්ප්රේෂණය වේ
   1. සාමාන්‍ය වයර් ( ආවරණ යොදා නොමැති )
   2. සමාවෘත / ඇඹරුණු වයර් ( Twisted Pair )
   3. සමාක්ෂක යොත් ( Co-axial Cable )
   4. ප්‍රකාශ තන්තු ( Fiber Optic )

2. නියමු නොවන මාධ්‍ය ( Unguided Media ) - භෞතික නොවන මාධ්‍යක් යොදාගනිමින් දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කරයි
   1. ගුවන් විදුලි තරඟ ( Radio Waves )
   2. අධෝරක්ත කිරණ ( Infrared )
   3. ක්ෂුද්‍ර තරංග ( Microwaves )

පරිගණක ජාල :- පරිගණක ජාල භෞතිකව ( භුමි ප්‍රදේශ අනුව ) පිහිටුවා ඇති ආකාරය අනුව ප්‍රධාන වර්ග කිහිපයකට බෙදා දැක්විය හැකිය

1. පුද්ගල ප්‍රදේශ ජාල ( Personal Area Network )
2. ස්ථානීය ප්‍රදේශ ජාල ( Local Area Network )
3. පාලන ප්‍රදේශ ජාල ( Control Area Network )
4. පුරවර ප්‍රදේශ ජාල ( Metropolitan Area Network )
5. පුළුල් ප්‍රදේශ ජාල ( Wide Area Network )

පරිගණක ජාලකරණයේ වාසි :-

1. භෞතික සම්පත් බෙදා ගැනීම
2. වේගය
3. මධ්‍යගත පාලනය
4. දත්තවල සුරක්ෂිත භාවය
5. දත්ත පරිහරණය පහසු වීම
6. තොරතුරු ඉතා පහසුවෙන් හුවමාරු කරගත හැකි වීම

 පරිගණක ජාලකරණයේ අවාසි :-

1. ප්‍රධාන පරිගණකය අක්‍රිය උවහොත් ජාලය බිඳ වැටීම
2. කළමනාකරණය සංකීර්ණ වීම
3. පිරිවැය ඉතා ඉහල වීම
4. අනතුරට ලක්වීමට වැඩි ඉඩකඩක් පැවතීම
5. ජාලය තුල වේගය ජාලයට සම්බන්ද වන පුද්ගලයන් අනුව අඩු වැඩි වීම

ජාල ස්ථල විද්‍යාව ( Network Topology )

1. තරුමය ආකාරය ( Star Topology )
2. වටමය ආකාරය ( Ring Topology )
3. බස් ආකාරය ( Bus Topology )
4. බැඳී ආකාරය ( Mesh Topology )
5. රුක් ආකාරය ( Tree Topology )

පරිගණක ජාලකරණයේදී භාවිතා කරන උපකරණ :-

1. ජාල නාභිය ( Network Hub )
2. ස්විච්
3. රිපිටර්
4. මොඩම්
5. NIC
6. රවුටර්
7. RJ 45 Connector
8. BNC Connector

IP ලිපිනයන්

1. Class A - අංක 1 සිට 126 දක්වා
2. Class B - අංක 128 සිට 191 දක්වා
3. Class C - අංක 192 සිට 223 දක්වා
4. Class D - අංක 224 සිට 239 දක්වා
5. Class E - අංක 240 සිට 255 දක්වා

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ නියමාවලි

1. HTTP – Hyper Text Transfer Protocole
2. FTP – File Transfer Protocole
3. HTTPS – Hyper Text Transfer Protocole Secure
4. POP 3 – Post Office Protocole
5. UDP – User Data Protocole
6. SMTP – Simple Massenge Transfer Protocole
7. DHCP – Dynamic Host Configuration Protocole

ජාලකරණ කේබල

මෙහිදී කේබලයේ Colour කරන ලද කුඩා වයර 8ක් පවතින අතර RJ 45 Connector එකට සම්බන්ධ කිරීමේදී එම වර්ණ ආකාර දෙකකට ගලපනු ලබන අතර ආකාර දෙකකට අවශ්‍යතාවය අනුව කේබල සකසනු ලැබේ.

1. Straight Throught – වෙනස් ආකාරයේ උපකරණ දෙකක් සම්බන්ධ කිරීමට ( අන්ත දෙකේම වර්ණ කේතය T568B වේ )T568B – WO/O/GW/BLU/BLUW/G/BRW/BR
2. Crossover - එකම ආකාරයේ උපකරණ දෙකක් සම්බන්ධ කිරීමට ( එක් අන්තයක T568B වන අතර අනෙක් අන්තයේ T568A වේ )T568A – GW/G/OW/BLU/BLUW/O/BRW/BR

නෙට්වර්ක් පද්ධතියක දත්ත සම්ප්‍රේෂණය සිදුවන ආකාර ක්‍රම 02 ක් පවතී

1. OSI ( Open System Interconnection )

මෙහිදී එක් පරිගණකයක සිට තවත් පරිගණකයකට දත්ත ගලා යාම සිදුවන්නේ ස්තර 07 ක් ඔස්සේය. තවද මෙසේ කිවහොත් දත්ත යොමුකරන පරිගණකයේ සිට යවනු ලබන පණිවිඩය ලබන අයට පරිගණකය වෙත යොමු වී එය කියවන අවස්ථාව තෙක් ජාල පද්ධතිය තුල සිදුවන ක්‍රියාවලිය ස්තර 07 කට බෙදා පෙන්වනු ලැබේ.

• Application Layer

දත්ත යවනා විසින් ලබන්නා වෙත යොමුකරන දත්ත ඇතුලත් කිරීම , දත්ත යොමු කිරීම ආදී කාර්යයන් ද දත්ත ලබන්නා විසින් එම ලැබෙන දත්තය බලාගැනීම  සඳහා භාවිතා කරනු ලබන Interface ලබාදීම. ( Telnet,DNS,POP3,HTTP,SMTP)

• Presentation Layer

දත්ත Format වලට මාරු කිරීම මෙහිදී සිදුකරයි ( MPEG , 3GP) ද Encrypt සහ Decrypt කිරීමද සිදුකරයි .

• Session Layer

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ කාර්යය සඳහා යොදාගන්නා උපකරණ සම්බන්ධ කරගැනීම , දත්ත හුවමාරු කරගන්නා ක්‍රමවේද හඳුනා ගැනීම , දත්ත සම්ප්‍රේෂණ ය කරමින් ගොස් එය නැවතීම ආදී කාර්යයන් සිදුකරයි

• Transport Layer

ස්ථාන දෙකක් අතර දත්ත හුවමාරුව සිදුකරන්නේ මෙමගිනි . තවද සම්ප්‍රේෂණය කරන දත්ත කළමනාකරණය,දෝෂ හඳුනාගෙන නිරවුල් කිරීම , ආදී කාර්යයන් සිදුකරයි. TCP ( Transmission Control Protocole ), UDP ( User Datagram Protocole )

• Network Layer

දත්ත සම්ප්‍රේෂණය අදාළ මාර්ග හඳුනාගැනීම , සම්ප්‍රේෂණය කරන ලිපිනයන් හඳුනා ගැනීම , දත්ත ගෙනයන විට තදබදයක් නොමැති මාර්ග හඳුනාගෙන ඒවායින් දත්ත ගෙනයාම සිදුකරයි

• Data Link Layer

යවන්නාගේ අන්තයේදී  දත්ත  Data Packet බවට පෙරලීමත් ලබන්නාගේ අන්තයේදී ඒවා නැවත Decoding කර බිටු බවට පෙරලීමත් , සම්ප්‍රේෂණ දෝෂ සැකසීමත් වැනි කාර්යයන් සිදුකරයි

• Physical Layer

සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍යක් හරහා දත්ත යැවීම සිදුකරනු ලබයි

2. TCP/IP ( Transport Controal Protocol )
   • Application Layer

දත්ත යවන්නා හා ලබන්නා විසින් භාවිතා කරන මෘදුකාංග මෙම ස්තරයට අයත් වේ

• Transport Layer

විශ්වාසදායිව දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කිරීමට අදාළ කාර්යයන් මෙම ස්තරයට අයත් වේ

• Internet Layer

දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කිරීමට අදාළ කාර්යයන් මෙම ස්තරය මහින් සිදුකරනු ලැබේ

• Network Interface

දත්ත සම්ප්‍රේෂණයට අදාළ භෞතික උපකරණ එකිනෙක සම්බන්ධ වී දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කිරීම මෙම ස්තරයට අයත්වේ.  

සේවාදායක වර්ග :- ජාලයකට සම්බන්ධ වන සේවා ලාභියෙකු වෙත විවධ සේවාවන් ලබාදීම සඳහා සේවා දායක පරිගක තුල ස්ථාපිත කර ඇති මෘකාංග වර්ගයකි

1. Web Server
2. Mail Server
3. Proxy Server
4. Application Server
5. DNS Server ( Domain Name Service )
6. DHCP Server ( Dynamic Host Configuration Protocole )