ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ගැන කෙටිසටහනක් 2
සර්වජන ජන්ද බලය ලැබීමට අවශ්‍ය සුදුසුකම් මොනවාද?
ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 14 වන පරිච්ජේදයේ ජන්ද ලැබීමට අවශ්‍ය කරුණු විස්තර වේ.ඒවා නම්,
- ශ්‍රී ලංකීය පුරවසියෙක් විය යුතුය.
- වයස අවුරුදු 18 සම්පූර්ණ විය යුතුයි.
- සිහිවිකල් පුද්ගලයකු නොවිය යුතුයි.
- අධිකරණයේ තීන්දුවකින් බන්ධනාගාර ගත කිරීමෙන් දඩුවම් ලැබූ අයෙක් නොවිය යුතුය.
- ප්‍රජා උරුමය අහෝසි කල අයෙක් නොවිය යුතුයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනාධිපතිවරණය සඳහා ඉදිරිපත් වන අපේක්ෂකයකු තුල තිබිය යුතු සුදුසුකම් මොනවාද්?
- වයස අවුරුදු 30 සම්පූර්ණ කර සිටීම.
- පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු ලෙස තෝරා පත් කරගනු ලැබූවකු නොවිය යුතුය.
- ජනතාව විසින් දෙවරක් ජනාධිපති ධූරයට තෝරා පත් කරගනු ලැබුවකු නොවිය යුතුය.
- ජනාධිපතිධූරයෙන් ඉවත්කරනු ලැබුවකු නොවීම.
ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවයාගේ බලතල හා කාර්යයන් මොනවාද?
- පාර්ලිමේන්තු සැසිවාරය ආරම්භයේදී ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය ඉදිරිපත් කිරීම.
- පාර්ලිමේන්තු මංගල රැස්වීම් වල මුලසුන දැරීම.
- තානාපතිවරුන් මහ කොමසාරිස්වරුන් පත්කිරීමට හා ඔවුනට බලතල පැවරීමටත් ඔවුන් පිළිගැනීමට.
- ජනරජයේ රාජ්‍ය මුද්‍රාව භාරයේ තබා ගැනීම.
- කැබිනට් මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කිරීම.
- කැබිනට් රැස්වීම් මෙහෙය වීම.
- ආග්‍රාමාත්‍ය වරයා පත් කිරීම.
- අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ඇමතිවරු,නියෝජ්‍ය ඇමතිවරු පත් කිරීම හා ඔවුන්ගේ කාර්ය්‍ය භාරය නියම කිරීම.
- අග්‍රවිනිශ්චයකාරවරයා සහ අනෙකුත් විනිශ්චයකාරවරු පත්කිරීම
- රාජ මුද්‍රාව තබා අත්සන් කිරීමේ බලය
- යුද්ධ ප්‍රකාශ කිරීමට හා සාමය ප්‍රකාශ කිරීමට බලය
- ත්‍රිවිධ හමුදා ප්‍රධානින් පත් කිරීම.
- විගණනකාධිපති,මැතිවරණ කොමසාරිස්,අමාත්‍යංශ ලේකම්වරු පත්කිරීම.
- නීතීපති,පොලීස් ජෙනරාල් සහ ජනාධිපති කොමිෂන් සභාවල සභාපති හා සමාජිකයින් පත් කිරීම
- පළාත් ආණ්ඩුකාරවරු පත් කිරීම
- රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව හා අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවට සභාපති හා සාමාජිකයින් පත් කිරීම
- විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසමේ සභාපති,සාමාජිකයින් සහ විශ්වවිද්‍යාල කුලපති උපකුලපතිවරු පත් කිරීම.
- අධිකරණයේදී වරදකරුවකු වූවකුට සමාව දීමට බලය ඇත.
- මරණීය දණ්ඩනයට නියම වූවන්ට සමාව දීමට ද හැකිය.
'පාර්ලිමේන්තුව රටේ උත්තරීතර ආයතනයයි' මේ ප්‍රකාශයෙන් කියවෙන්නේ කුමකද?
පාර්ලිමේන්තුව අපේ රටේ උත්තරීතර ආයතනයයි.එසේ පවසන්නේ රටේ පාලනයට නීතී රිතී සම්පාදනය කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුව මගින් වීම නිසායි, පනත් කෙටුම් පතක් සම්මත වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුන් වරක් කියවා සම්මත වීමෙන් පසුව කථානායක වරයා අත්සන් කිරීමෙන්ය.පළමුවර කියවීමේදී ඇමතිවරයා/නියෝජ්‍ය ඇමතිවරයා විසින් පනත පාර්ලිමීන්තුවට ඉදිරිපත් කරයි.දෙවන වර කියවීමේ දී පනත් කෙටුම්පතේ පොදු ගුණාංග හා මූලධර්ම ගැන විවාද කරයි.පසුව පාර්ලුමේන්තු කාර්ක සභාවට යොමු කොට අවශ්‍ය වෙනස් කම් කරයි.තුන්වන වර කියවීමේදී බහුතර කැමැත්ත මත පනත සම්මත කරයි.පාර්ලිමේන්තුවේ පනත සම්මත වූ පසු කථානායකයා ඊට අත්සන් තැබීමෙන් පසු එය නීතියක් බවට පත්වේ.මෙසේ රටට බලපාන නීතී රීති උත්තරීතර ලෙස සකස් කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුවයි.ඒ නිසා පාර්ලිමේන්තුව රටේ උත්තරීතර ආයතනයයි.
කැබිනට් මණ්ඩලයේ සංයුතිය පැහැදිලි කරන්න
ජනරජයේ පාලනය මෙහෙයවීම් සහ ඒ පාලනය පිළිබඳ විධානය භාර ආමාත්‍ය මණ්ඩලයක් වේ.ඒ කැබිනට් මණ්ඩලය නම් වේ.1947 සෝල්බරි ආණ්ඩුක්‍රමය යටතේ කැබිනට් මණ්ඩල ක්‍රමය ආරම්භ විය.මෙසේ පත්වන ආමාත්‍ය මණ්ඩලය පාර්ලිමේන්තුවට සාමුහිකව වගකීමකට හා උත්තර දීමට බැඳී සිටින්නේය.
ජනාධිපතිවරයා ආමාත්‍ය මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙක් ද ආමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියාද වේ. එසේ වුවත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන වලට අනුව ආමාත්‍ය මණ්ඩලය විසිරී ගියද ජනාධිපතිවරයා තව දුරටත් තම ධූරය දරන්නේය
ආග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ අදහස් විමසා බැලිය යුතු යැයි ජනාධිපතිවරයා සලකන අවස්ථාවලදී ආග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ ද අදහස් විමසා ජනාධිපතිවරයා විසින්,ඇමති මණ්ඩලයේ සංඛ්‍යාව,අමාත්‍යංශ සංඛ්‍යාව,ඒ ඒ අමාත්‍යවරුන්ට පවරන විෂයන් හා කාර්යන්ද නිශ්චය කරන අතර ,ඒ ඒ අමාත්‍යංශ භාරව කටයුතු කිරීමට පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු අතුරින් අමාත්‍යවරු පත් කරන්නේය.
ශ්‍රී ලංවේ අධිකරණයේ ස්වභාවය ගැන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ඉදිරිපත් කිරීම කුමක් දැයි පැහැදිලි කරන්න
ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 15 පරිච්ජේදයෙහි අධිකරණය ගැන සඳහන් වේ.ඒ අනුව ,
- අධිකරණය ස්වාධීන ආයතනයකි.
- පක්ෂපාතීත්වයකින් තොරව ජනතාවට සාධාරණයත්වය ඉටු කළ යුතුය.
- නිතී විරෝධී ක්‍රියාවක් සම්බන්ධයෙන් වැරදි කළවුන්ට දඩුවම් පැමිණවීමටද යහපත් සාධාරණ සාමකාමි සමාජයක් ඇතිකිරීමට ද අධිකරණය තුළින් බලාපොරොත්තු වේ.
