ගෝලාමානය

..............ගෝලාමානය...........

අපි මුලින් ම ගෝලාමානයේ කොටස් හඳුනා ගනිමු.

01.(A)-වට පරිමාණය-

02.(B)-ඉස්කුරුප්පු කඳ

03.(C)-ගෝලාමානයේ පාද

04.(D)-ප්‍රධාන පරිමාණය

05.(E)-ඉස්කුරුප්පු කඳ

කාසියක ඝනකම,අන්වීක්ෂ කදාවක ඝනකම,උත්තල දර්පණයක වක්‍රතා අරය,අවතල දර්පණයක වක්‍රතා අරය ආදී මිනුම් ලබා ගැනීම සඳහා ගෝලාමානය භාවිතා කරයි.

උපකරණයේ කුඩාම මිනුම.............

මෙහිදී කුඩාම මිනුම ගැනීමේ දී  අන්තරාලය ලෙස සැලකෙනුයේ ඉස්කුරුප්පු කඳේ ,ඉස්කුරුප්පු පොටවල් දෙකක් අතර දිග හෙවත් රේඛීය පරිමාණයේ අවම මිනුම වේ.

 උපකරණයේ අවම මිනුම පහත පරිදි ගණනය කළ හැකිය.

ගෝලාමානයේ කුඩාම = ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය / වට පරිමාණයේ

       මිනුම                                                              කොටස් ගණන

උදාහරණ.............

 පහත ඒක් ඒක් අවස්ථාවන් සඳහා ෙගා්ලාමානෙය් කුඩාම මිනුම ගණනය කරන්න.

01.ගෝලාමානයක වෘත්ත පරිමාණය කොටස් 50 කින් යුක්ත වේ.වෘත්ත පරිමාණය පූර්ණ වට දෙකක් භ්‍රමණය කරන විට සිරස් පරිමාණය මත එහි රේඛීය ප්‍රගමනය මිලි මීටර 1 කි.එහි කුඩාම මිනුම සොයන්න.

කුඩාම මිනුම   = ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය / වට පරිමාණ කොටස් ගණන

                        = 0.5 mm / 50

                        = 0.01 mm

02.ගෝලාමානයක වෘත්ත පරිමාණය කොටස් 100 කින් යුක්ත වේ.එහි අන්තරාලය 1 mm කි.එහි කුඩාම මිනුම සොයන්න.

කුඩාම මිනුම   = ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය / වට පරිමාණ කොටස් ගණන

                        = 1 mm / 100

                        = 0.01 mm

02.ගෝලාමානයක වෘත්ත පරිමාණය කොටස් 50 කින් යුක්ත වේ.එහි ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය 0.5 mm කි.එහි කුඩාම මිනුම සොයන්න.

කුඩාම මිනුම   = ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය / වට පරිමාණ කොටස් ගණන

                        = 0.5 mm / 50

                        = 0.01 mm

03.ගෝලාමානයක වෘත්ත පරිමාණය කොටස් 50 කින් යුක්ත වේ.එහි ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය 1 mm කි.එහි කුඩාම මිනුම සොයන්න.

කුඩාම මිනුම   = ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය / වට පරිමාණ කොටස් ගණන

                        = 1 mm / 50

                        = 0.02 mm

ගෝලාමානය භාවිතයෙන් පාඨාංක ගැනීම............

ගෝලාමානය භාවිතයෙන් පාඨාංක ගැනීමට ප්‍රථම ගෝලාමානය සමතල වීදුරු පෘෂ්ඨයක් මත තබා ඉස්කුරුප්පුවේ තුඩ වීදුරු තහඩුව මගින් සාදන ප්‍රතිබිම්භය සමඟ ස්පර්ශ වන සේ තබා ගත යුතුය.ඉන් පසු එහි පාඨාංකය සටහන් කර ගන්න.එය ප්‍රධාන පරිමාණයේ ශූන්‍ය ට ඉහළින් නම් ධන ලෙස ද ,ශූන්‍ය ට පහළින් නම් සෘණ ලෙසද සටහන් කරන්න.

පසුව ගෝලාමානයේ ඉස්කුරුප්පු තුඩ මඳක් ඉහළට චලනය කර මිනුම් ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය වස්තුව තබා ඉස්කුරුප්පු තුඩ ඒ හා ස්පර්ශ වන සේ පිහිටුවා ගැනීම සිදුකළ යුතුය.ඉන් පසු එහි පාඨාංකය කියවා ගත යුතුය. එය ද පෙර පරිදි ම ප්‍රධාන පරිමාණයේ ශූන්‍ය ට ඉහළින් නම් ධන ලෙස ද ,ශූන්‍ය ට පහළින් නම් සෘණ ලෙසද සටහන් කරන්න.

දැන් ඉහළ අගයෙන් පහළ අගය අඩු කළ විට අපට මිනුම් ගැනීමට අවශ්‍ය වූ වස්තුවේ පාඨාංකය ලැබේ.

උදාහරණ...........

1. ගෝලාමානයක වෘත්ත පරිමාණය කොටස් 50 කින් යුක්ත වේ.එහි අන්තරාලය 0.5 mm කි.එය ඉස්කුරුප්පු තුඩ පාද තුනෙහි තුඩු පිහිටන තලයට ගෙන ආ විට පාඨාංකය( + 1.15 mm) කි.කාසියක් තබා ඉස්කුරුප්පු තුඩ කාසිය හා ස්පර්ශව පවතින මොහොතේ ගෝලාමානයේ පාඨාංකය (+ 2.00 mm) කි.B.කාසියේ ඝනකම සොයන්න.පිළිතුරු.........                                                      A.එහි කුඩාම මිනුම සොයන්න.

          B. කාසියේ ඝනකම සොයන්න.

         A. කුඩාම මිනුම   = ඉස්කුරුප්පු කඳේ අන්තරාලය / වට පරිමාණ කොටස් ගණන

                           = 0.5 mm / 50

                          = 0.01 mm

         B. කාසියේ ඝනකම=(+ 2.00 mm)- (+ 1.15 mm)

                                      = 0.85 mm

ගෝලීය පෘෂ්ඨයක වක්‍රතා අරය (R)ගණනය කිරීම.

මේ සඳහා පහත දැක්වෙන පාඨාංක ලබා දී ඇත.

     01.උපකරණයේ කුඩාම මිනුම = 0.01 mm

     02.ඉස්කුරුප්පු තුඩ පාද තුනෙහි තුඩු පිහිටන තලයට ගෙන ආ විට පාඨාංකය = ( + 1.15 mm)

     03.ඉස්කුරුප්පුව වක්‍ර පෘෂ්ඨය ස්පර්ශ කර ඇති විට පාඨාංකය= (+4.26mm)

     04.ගෝලාමානයේ පාද දෙකක් අතර දුර(a) = 40 mm

ඉහත සපයා ඇති දත්ත ආධාරයෙන් අපට ගණනය කිරීමට අවශ්‍ය තවත් දත්තයක් වන (h) සොයාගත යුතුය.

(h) සෙවීම.......

h= (+ 4.26 mm)-(+1.15 mm)

   = +3.11 mm

දැන් අපට පහත සූත්‍රය භාවිතයෙන් ගෝලීය පෘෂ්ඨයේ වක්‍රතා අරය(R) ගණනය කළ හැකිය.

R= h/2 + a²/6h

R= 3.11/2 + 40x40/6x3.11

R= 1.55 + 1600/18.66

R= 1.55 + 85.74

R = 87.29 mm

දැන් අපට 87.29  mm ෙලස ලැබී අැත්ෙත් ෙගා්ලීය පෘෂ්ඨෙය් නිවැරදි වකුතා අරය ෙව්.