උඩරට නර්තන සම්ප්‍රධාය
උඩරට නර්තන සම්ප්‍රධාය
උඩරට නර්තන සම්ප්‍රධාය සත් කොරළය, සතර කෝරළය, උඩු නුවර, යටි නුවර, දුම්බර, හේවාහැට ආදී ප්‍රදේශවල ප්‍රචලිතය. මෙම සම්ප්‍රධායේ බාවිතා වන ප්‍රදාන වාදය භාණ්ඩය උඩරට බෙරය, ගැට බෙරය ආදී නම් වලින් හදුන්වනු ලබයි. කොහොඹ කංකාරිය මෙම සම්ප්‍රදායේ ප්‍රදාන ශාන්ති කර්මයයි. කොහොඹ දෙවි තුන් කට්ටුව සහ බණ්ඩාර දෙවි හත් කට්ටුව මෙහි ප්‍රදාන දෙවියන් ලෙස සැලකේ. මෙම යාගය හා සම්බන්ධ උපන් කථා මගින් කියැවෙන්නේ පඩුවස් දෙව් රජුට වැළදි දොසක් පහකර ගැනීම සදහා ප්‍රථමයෙන් පවත්වන ලදී. වර්තමානයේ මෙය පවත්වනු ලබන්නේ ලෙඩරෝග නිවරණය, කෘෂිකාර්මික පලදා වර්ධනය අපේක්ෂා කරමිනි. මෙහිදී තොටපේ කිරීම, මඩුපේ කිරීම වැනි මූලික චාරිත්‍ර වලින් පසුව අස්නේ, අවැන්දුම, යක් ඇනුම, කෝල් පාඩුව, මල් හත් පදය, හා නාට්‍යම ලක්ෂණයෙන් යුතු යක්කාම් රග දක්වනු ලැබේ. මෙහි ප්‍රධාන ඇදුම් කට්ටලය වන්නේ වෙස් ඇදුම් කට්ටලයයි. මගුල් බෙර වාදනය හා අත්‍යා බෙර වාදනය කංකාරියේ විශේෂ වාදය විධි කිහිපයකි. අත්‍යා බෙර වාදනය යන වචනය භාවිතය කොහොඹ කංකාරියට පමණක් සුවිශේෂ වන වාද්‍ය අංගයක් ලෙස සැලකේ.
කොහොඹ කංකාරිය ශාන්ති කර්මය පිළිබද තවත් තොරතුරු දැනගැනීම වැදගත් වේ. කංකාරිය පැවැත්වීම මාස තුනකට පෙරාතුව සිදු කරන කප් සිටුවීම එහි මූලික චාරිත්‍රයයි. අනතුරුව මඩු පේ කිරීම, තොට පේ කිරීම, ආදී වූ බොහෝ චාරිත්‍ර විධි සිදු කරනු ලබයි. පාරම්පරිකව සිදු කරගෙන එනු ලබන සාම්ප්‍රධායික ක්‍රියාවලීන් චාරිත්‍ර විධි ලෙස සරලව හැදින්විය හැකිය. කුවේණි අස්නෙහි ඇතැම් ගද්‍ය කොටස් පද්‍ය ආකාරයෙන් ගායනා කරමින් ඉදිරිපත් කරන නර්ථන අංගයක් ලෙස කොහොඹ කංකාරිය හැදින්විය හැකි අතර කුවේණියේ විලාපය කරන ගායනා මෙහිදී යොදා ගනු ලැබේ. බුලත් පදය, කොනල පදය, සළු පදය, දුම්මල පදය, හෙල් පදය. මල් පදය, යහන් මුට්ටි පදය හත් පද වලට අයත් නර්තන අවස්ථාවන්ය.
උඩරට සම්ප්‍රධායට අයත් වන්නම් දහඅටක් දැකිය හැකිය. මෙම උඩරට වන්නම් මහනුවර යුගයේ රජකම් කළ ශ්‍රීවීර නරේන්ද්‍රසිංහ රජුගේ කාලයේදී ගණිතලංකාර නැමති පඩිවරයෙකු විසින් රචනා කරන්නට ඇතැයි සැලකේ. ඔහු කේරල රාජ්‍යයේ විසූ අයෙක් වන අතර ඔහුව මෙරටට ගෙන්නා ඇත්තේ මල්වතු විහාරවාසී භික්ෂූන් වහන්සේ නමකගේ මග පෙන්වීම යටතේය.
ශ්‍රීවීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජු නර්තනය, ගායනය, වාදනය ආදිය ඇල්මක් දැක්වූ පාලකයෙක් වූ අතර ඔහුගේ රජ මාළිගයට අනුබද්දව නර්තනය, වාදනය හා ගායනය සදහා කවිකාර මඩුව නමින් අයතනයක් පවත්වා ඇත. වන්නම් මලදී මෙම කවිකාර මඩුව තුල ගායනය වූ අතර පසුව නර්තන කලාවට එක් වෙන්නට ඇතැයි බොහෝ දෙනාගේ පිළිගැනීමයි.
උඩරට නර්තන සම්ප්‍රධායට අයත් වන්නම් දහඅට ගැන කියැවෙන වන්නම් පටුන නම්වූ කවි විශේෂයක් පවතී. මෙහි පවසන්නේ ගාහක වන්නම, ගජගා වන්නම, තුරගා වන්නම, නෛඅඩි වන්නම, සැවුලා වන්නම, උරගා වන්නම, මුසලඩි වන්නම, උකුසා වන්නම, මයුරා වන්නම, කිරලා වන්නම, සිංහරාජ වන්නම, හනුමා වන්නම, උදාර වන්නම, ඊරඩි වන්නම, සුරපති වන්නම, ගණපති වන්නම, අසදෘශ වන්නම, වෛරොඩි වන්නම යන වන්නම් දහඅටයි. උඩරට වන්නම් වල ආකෘතිය වන්නේ තානම, කවිය. බෙර පදය, කස්තිරම, සීරුමාරුව හා අඩව්වයි.
පළමුව ගාහක දෙවනුව ගජගා තෙවනුව තුරගා පවසන්නේ
සිව්වැනි අරගා මුසලඩි උකුසා වෛරොඩි ඊලග එන්නේ
අටවැනි හනුමා නවමැනි මයුරා දහවැනි සැවුල් කියමින්නේ
එකොළොස සිහරජ දොළසට නෛඅඩි දහතුන කිරල පවසන්නේ
ඊලග ඊරඩි පසොලොස සුරපති දහසය ගණපති කියමින්නේ
දාහත උදාර අවසන අසදෘස දහඅට වන්නම පවසන්නේ
ගාහක වන්නම - ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රයාගේ දක්ෂිණාවෘත මංගල සංඛය පිළිබද විස්තරය (හක්ගෙඩිය)
ගජගා වන්නම - දන්ත ධාතූන් වහන්සේ රැගෙන සන්සුන් ගමනින් ගමන් කරන හස්ථියෙකු ගැන සදහන් වන වන්නමකි.
තුරගා වන්නම - සිදුහත් කුමරුගේ අභිනිෂ්ක්‍රමණය දැක්වෙන වන්නමකි.
නෛඅඩි වන්නම - බෝසතාණන් වහන්සේ නාගයෙකුව උපන් ආත්මයක් ගැන විස්තර කරන වන්නමකි.
සැවුලා වන්නම - කද කුමරු අසුරයන් ජය ගත් අන්දමත්, දෙපළු වූ අසුරයාගේ එක් පළුවකින් සැවුලා උපන් ආකාරයත් විස්තර කරන වන්නමකි.
උරගා වන්නම - නයි පොළොන් වෛරය ගැන දැක්වෙන වන්නමකි.
මුසලඩි වන්නම - හාවෙක් බියෙන් සැකෙන් වනාන්තරයෙන් එළියට පැමිණෙන ආකාරය විස්තර කරයි.
උකුසා වන්නම - උකුස්සෙකුගේ හැසිරීම ගැන පවසන වන්නමකි.
මයුරා වන්නම - කතරගම දෙවියන්ගේ වාහනය වන මොණරා ගැන කියැවෙන වන්නමකි.
කිරලා වන්නම - කිරලාගේ ගමන් විලාසය නිරූපණය කරන වන්නමකි.
සිංහරාජ වන්නම - සිංහයෙක් වටා ගෙතුණු උපදේශාත්මක වන්නමකි.
හනුමා වන්නම - වදුරෙකුගේ ගති ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන වන්නමකි.
උදාර වන්නම - සිව්සැට ආභරින් සැරසී, ඇත්, අස්, රිය, පාබල හමුදා පිරිවරාගෙන ගමන් ගන්නා රජෙකුගේ උදාරත්වය දැක්වේ.
ඊරඩි වන්නම - විවිධ දක්ෂතාවලින් පරිපූර්න වූ යුධ භටයෙකු පිළිබදව මෙම වන්නමින් නිරූපණය වේ.
සුරපති වන්නම - ඊශ්වර දෙවියන් පිළිබද වර්ණනා කරන වන්නමකි.
ගණපති වන්නම - ගණ දෙවියන්ගේ නුවණ ගැනත් ශරීර ස්වාභාවය ගැනත් පවසන වන්නමකි.
අසදෘශ වන්නම - බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අපමණ ගුණ කියැවෙන වන්නමකි.
වෛරොඩි වන්නම - වාදයක ස්වරූපයෙන් නිර්මාණය වූ වන්නමකි.
