පුරාවිද්‍යා ආඥාපනතේ උපයෝගීතාවය 02 - වෙනත් පුරාවිද්‍යාව

පුරාවිද්‍යා ආඥාපනතේ උපයෝගීතාවය 02

පුරාවිද්‍යා ආඥාපනතේ උපයෝගීතාවය

ප‍්‍රඥප්තියේ දෙවන කොටසේ අන්තර්ගතය පිළිබද සොයා බැලීමේදී එහි අඩංගු වනු ලබන්නේ ‘‘පුරාවස්තු සොයාගැනීමේ කැණීම්, පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයාගෙන් ලත් බලපත‍්‍රයකින් තොරව කැණීමක් නොකළ යුතු බව, කැණීමක් සදහා බලපත‍්‍රයක් ඉල්ලුම් කිරීම, කැණීම සදහා බලපත‍්‍රයක් නිකුත් කිරීම හා ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීම, බලපත‍්‍රයේ නියමයන් , සොයා ගැනීම පිළිබද බලපත‍්‍ර ලාභියාගේ කාර්යන් , වන්දි නොමැතිව බලපත‍්‍ර අස්කර ගැනීම, කැණීම් සදහා වූ බලපත‍්‍රයක් ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමට හෝ අස්කර ගැනීමට විරුද්ධව අභීයාචනා කිරීම, පාඩු හෝ අලාභ සදහා වූ හිමිකම් පෑම්වලින් රජය නිදහස් බව’’ මෙම ප‍්‍රකාශනයන් එකින් එක ගෙන හැර බැලීමේදී දෙවන කොටසේ පළමු වගන්තිය ඉතා වැදගත් වේ. මෙම වගන්තියේ අන්තර්ගතට අනුව යම් ආකාරයකට පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා විසින් යම් බලපත‍්‍රයක් ලබා දුන්නේ නම් පමණක් එයට අනුව කැණීමක් හෝ ගොඩ ගැනීමක් සිදු කළ හැකිය. මෙහිදී යම් ආකාරයකට පුරාවස්තුවල ආරක්ෂාව පවතින්නේ පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්ගේ අධිකාරීමය ලියකියවිලි මතය. මෙහි වාසි හා අවාසි යන තත්වයන් දෙකම දැක ගත හැකිය. වාසිමය තත්වය නම් පුරාවස්තු ගොඩ ගැනීමට ලිඛිත අවසරයක් අවශ්‍ය වන බැවින් එබැවින් ලිඛිත තත්වයක් නොමැතිව කිසිදු ස්ථානයක කැණීමක් හෝ පුරාවස්තු ගොඩ ගැනීමක් සිදු කිරීමට නොහැකි වන නිසාය. මේ තුළින් පුරාවස්තු වල විනාශය අවම කර ගැනීමට හැකිවේ. මේහිදී යම් නිතීමය රාමුවක් යටතේ ක‍්‍රියා කිරීමට සිදු වන බැවින් යම් ලෙසකින් පුරාවස්තු ආරක්ෂාවට හා ඉදිරිපැවැත්මට මහත් සේ උපකාරීවේ. මෙහිදී කැණීමක් හෝ පුරාවස්තු ගොඩ ගැනීමට නීතිමය කි‍්‍රයාවලියක්ද දැකිය හැකිය.‘‘ කැණිම සදහා බලපත‍්‍රයක් ලබාගැනීම පිණිස කෙරෙන සෑම ඉල්ලීමක්ම නිතිමය ආකෘති පත‍්‍රය මගින් පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයාට ඉදිරිපත් කළ යුතුය එසේම කැණීම් කිරීමට අදහස් කරනු ලබන ඉඩම් පිළිබද සම්පූර්ණ වූත් නිවැරදි වූත් විස්තරයක් ද යෝජිත කැණීමේ ස්වාභාවය හා ප‍්‍රමාණයද නියම කරනු ලබන වෙනත් විස්තරද එහි ඇතුළත් විය යුතුයි. ’’මෙම ප‍්‍රකාශනයට අනුව පුරාවස්තු වල නියම වූ ආරක්ෂාවක් දැක ගත හැකිය. මෙහිදී සිදු කිරීමට යනු ලබන නීතිමය ආකෘති පත‍්‍රය යටතේ එම පුරාවස්තුවේ ආරක්ෂාව සාදා ගැනීමට උපකාරී වන්නා සේම කැණීමක් සිදු කිරීමට යනු ලබන ඉඩම හා ප‍්‍රමාණය පිළිබද මැනවින් දැන ගත හැකිය. මේ හේතුවෙන් තොරතුරු විමසා බලා එම කැණීම සදහා අවසර දීමට ද හැකිවන්නේය. එසේම එම ප‍්‍රකාශනයේ සදහන් කර තිබූ ආකාරයට වඩා යම් ලෙසකින් කැණිම් සිදු කරන්නේ නම් නීතිමය මැදිහත් වීමකට එය ඉතා උචිත වන්නේය. නමුත් මෙහි යම් අවාසි තත්වයක්ද දැකිය හැකිය. එනම් නීතිමය රාමුව තුළ එම සියලු දේවල් ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමේ බලය පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයාට සිදු කළ හැකිවීමයි. මෙහිදී යම් ලෙසකට පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයාට අවශ්‍ය වන්නේ නම් තමන් කැමැති පරිදි අවසරයක් නිකුත් කිරීමටද හැකි වන්නේය. මෙයින් අනතුරුව පුරාවස්තු ආරක්ෂා වීම සදහා යොදා ඇති වගන්ති කිහිපයක් 8 වන වගන්තිය යටතේ දැකිය හැකිය. මෙයින් ඉතා වැදගත් වූ වගන්තියක් ලෙස ‘‘ කැණීම් සිදු කිරීමට අදහස් කරන ඉඩමේ අයිතිකරු කැණීම් සදහා අනුමැතිය දී ඇති බව.......’’ [that the owner of the land where the proposed excavation is to be made has consented to the excavation..] මෙම වගන්තිය වැදගත් වනුයේ යම් ලෙසකින් එම ඉඩමේ අයිතිකරුගෙන් කැණීම පිළිබද අවසරයක් නොගන්නේ නම් බොහෝ පිරිසකට කැණීමට පමණක් අවසරය ගෙන වෙනත් අයගේ ඉඩම් වල ඉඩම් හිමියාගේ අවසරයකින් තොරව කැණීම් සිදු කිරීමට හැකිවන්නා සේම පුරාවස්තු සදහා මහත් වූ විනාශයක් සිදු විය හැකිය. එසේම යම් ලෙසකින් සිදු කරන කැණිම පිළිබද පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයා විසින් අනුමත කරන ලද තැනත්තෙකු විසින් අධ්‍යනයට බදුන් කළ යුතුය.

ඒ බව 9 වගන්තියේ අනු වගන්ති යටතේ දක්වා තිබෙන්නේ. ‘‘ එම පුරාවිද්‍යා කැණීම සදහා පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා විසින් අනුමත කරනු ලැබූ යම් තැනත්තෙකු විසින් යෝජිත කැණීම අධීක්ෂණය කිරීම’’ [The Supervision Of The Proposed Excavation By Any Person Approved By The Archaeological Commissioner For The Purpose] යනුවෙනි. මෙහි ඇති වාසීදායක තත්වය නම් යම් අධීක්ෂණයක් යටතේ මෙය සිදු වීම තුළින් කැණීම තුළින් හමුවන පුරාවස්තු යම් සුරක්ෂිත තත්වයකට පත් වන්නාසේම පුරාවස්තු අස්ථාන ගත වීමේ ප‍්‍රවනතාවය අඩුවිය හැකිය. මෙහිදී පුරාවස්තු විනාශය වැනි තත්වයන්ද මග හරවා ගැනීමට හැක්කා සේම පුරාවස්තු ජාතියන්තර වශයෙන් වෙළදාම සදහා ගමන් කරන ප‍්‍රවනතාවයද අඩු කර ගැනීමට මෙම අධීක්ෂණ කටයුත්ත ඉතා වැදගත් වේ. එසේම කැණීමදිී හමුවූ පුරාවස්තුව පිළිබද පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයා හැකි ඉක්මනින් වාර්තා සහිතව දැනුවත් කළ යුත්තා සේම කැණිමේදී හමු වූ සියලූම පුරාවස්තු පිළිබද නියමිත වූ වාර්තාමය ආකෘතියක් තිබිය යුතුය. 10 වැනි වගන්තියේ ඒ බව දක්වා ඇති අතර මෙහිදීද අවම වූ පුරාවස්තු විනාශයත් ,පුරාවස්තු අස්ථාන ගත වීම් වලට ද යම් ආරක්ෂිත තත්වයක් ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. වාර්තාමය වශයෙන් පුරාවස්තු පිළිබද සදහන් වීම තුළ පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වරයාට පවා යම් ලෙසකින් පුරාවස්තු බාර දීමෙන් පසු යම් පුරාවස්තුවක් අස්ථාන ගත හෝ නැති වී ගිය හොත් වගකීමට සිදු වේ. එසේම 14 වන වගන්තියේ අන්තර්ගතය තුළින්ද පුරාවස්තු වලට යම් ආරක්ෂාවක් ගෙන දීමට හැකිවන බව පෙන්වා දිය හැකිය. ‘‘ කැණීමකින් තොරව යම් පුරාවස්තුවක් හමු වූයේ නම් හැකි ඉක්මනින් ආසන්නයේ සිටින ග‍්‍රාම නිළධාරියාට වර්තා කොට එම පුරාවස්තුව ඔහු වෙත භාරදෙනු ලබන්නේ නම් එ් සදහා කුවිතාන්සියක් ඔහුගෙන් ලබාගත යුතු වේ. ’’ මෙයින්ද පුරාවස්තුවේ ආරක්ෂාව සනිටුහන් කරනු ලැබේ. යම් ලෙසකට මෙම පුරාවස්තුව ග‍්‍රාම නිළධාරියා වෙත භාරදීමෙන් පසු කුවිතාන්සියක් ලබා නොගත්තානම් එය පුරාවස්තුව යම් ලෙසකට අස්ථාන ගතවිීමට හේතු වන්නේ නොවේද එසේම එ් තුළින් පුරාවස්තු සොරකමක් වක‍්‍ර ආකාරයෙන් සිදු විය හැකිය.

15 වන වගන්තියේ බොහෝ කරුණු 6, 10, 14 වැනි වගන්ති යටතේ යම් සම්බන්ධයක් පවතී. 6 වැනි වගන්තියේ සදහන් වන ආකාරයට යම් පුරාවස්තුවක් හමු වූ තමන්ගේ හෝ අනුන්ගේ ඉඩමක නැවත අවසරයකින් තොරව කැණිම් සිදු කිරීමට නොහැකි අතර එසේ යම් ලෙසකට කැණීම් සිදු කොට යම් පුරාවස්තුවක් ගොඩ ගෙන එය විකිණීම හා එය අන් ලෙසකට මිළදී ගෙන හෝ අත්කරගෙන සිටින යම් පුද්ගලයෙකු මහේස්ත‍්‍රවරයා ඉදිරියේ සිදු කරනු ලබන නඩු විභාගයකින් වරද කරුවෙකු වුවහොත් රුපියල් දහසක වැඩි නොවන දඩයකට හා අවුරුදු දෙකකට වඩා වැඩි වූ දඩයකට යටත් විය යුතුයි. ( 1940යේ 15 වගන්තියේ 4 වන අනුවගන්තිය. නමුත් මෙම වගන්තිය 1998 සංශෝදනයත් සමග රුපියල් 50,000 දක්වා එම අගය වැඩි වූ අතර සිර දඩුවම අවම අවුරුදු දෙකක්ද වැඩිම අවුරුදු පහ දක්වා වෙනස් විය. [ …… fifty thousand rupees or to imprisonment of either description for a term not less than two years and not more than five years or to both such fine and imprisonment ]. මෙම වෙනස් වීම ඉතා උචිත ආකාරයට සිදු වී ඇති බවක් දැකිය හැකිය. මෙහිදී පුරාවස්තු ගොඩගැනීම සම්බන්ධ වූ ඉඩමේ හා පුරාවස්තු ගොඩගෙන ලග තබා ගැනීම හෝ මිළ දී ගැනීම වැනි කටයුතු වල යම් අඩුවීමකට මෙම 1998 මැයි 21 වැනි දින සිදු කළ සංශෝදනය ඉතා උචිත වේ. දඩ මුදල් වැඩි වීමත් සිර දඩුවම දික් කිරීමත් හේතුවෙන් යම් ලෙසකට පුරාවස්තු විනාශය අඩුවීමට බලපාන ලබන අතර දඩුවම හා දඩය හේතු කොටගෙන පුරාවස්තු වලට හානි හා ලග තබා ගැනීම හෝ මිළ දී ගැනීමට බිය වන්නේය. එසේම 6 වැනි වගන්තිය කඩ කොට පුරාවස්තු ගොඩ ගැනීමට හෝ හැරීමට බිය වන්නේය. මේ සෑම ආකාරයකින්ම පුරාවස්තු වලට ආරක්ෂාව ගෙන දෙන්නා සේම තව තවත් පුරාවස්තු වල ආරක්ෂාව සනිටුහන් වන්නේය. අවසර පත‍්‍රයක් මත මිස ආරක්ෂිත ස්මාරකයන් ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීම ආදීය නොකළ යුතු බව 21 වැනි වගන්තියේ දක්වා තිබේ. [.. no person shall, except under the authority and in accordance with the conditions of a permit issued by the Archaeological Commissioner …… or carry out any work of restoration, repair, alteration or addition in connexion with any protected monument ] පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා විසින් නිකුත් කරනු ලැබූ අවසර පත‍්‍රයක අධිකාරිය යටතේ ඇතුළත් වූ ගිවිසුමක් අනුව හැර යම් යම් ආරක්ෂිත ස්මාරකයන් ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීමේ අළුත්වැඩියා කිරීමේ වෙනස් කිරීමේ හෝ අතිරේකව ඉදිකිරීමේ යම් කාර්යයක් කිසිම තැනැත්තෙකු විසින් ආරම්භ කිරීම හෝ කරගෙන යෑම නොකළ යුතුය.’’ මෙම වගන්තිය ගෙන හැර බැලීමේදී දැක ගත හැකි කරුණක් වන්නේ පුරාවස්තු ආරක්ෂාව සදහා මෙම වගන්තිය වක‍්‍ර ආකාරයෙන් උපයෝගී වන බවකි. යම් ලෙසකට පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා විසින් නිකුත් කරනු ලබන අධිකාරියකින් තොරව විවිධ පුද්ගලයන් හට සංරක්ෂණය කිරීමට ඉඩ දුන්නා නම් ඒ තුළින් බොහෝ පුරාවස්තු ප‍්‍රතිසංස්කරණය හෝ අළුත් වැඩියාව තුළින්ම විනාශ වීම ඉඩ ඇති අතර මෙහිදී පුරාවිද්‍යා කොමසාරීස් වරයාගේ අනුදැනුම ඇතිව පුරාණ ස්මාරකයන් ප‍්‍රතිසංස්කරණයට හෝ අළුත් වැඩියාවට කටයුතු යොදන්නේ නම් එහිදී මනා වූ සංවිධාන බවකින් යුත්ත වන නිසා පුරාවස්තු ප‍්‍රතිසංස්කරණයේදී සිදුවන හානීමය තත්වය අවම කර ගැනීමට ද හැකි වන්නේය. එසේම යම් ලෙසකට පැරණි වලව්වක් වැනි දෙයක් තමන්ට කැමැති පරිදි ප‍්‍රතිසංස්කරණයට බදුන් කිරිමට එම වලව්වේ අයිතිකාරයන්ට හැකියාව තිබුණ හෝත් එම වලව්වේ ආයු කාලය එම ප‍්‍රතිසංස්කරණය තුළින් අඩුවීමට ඉඩ ඇති බැවින් එවැනි හිතුමනාපයට සිදු කරනු ලබන ප‍්‍රතිසංස්කරණයන් හෝ අළුත් වැඩියාවන් අවම වන්නේය. මෙයින් එම ස්මාරකවල පෞරාණික බව සේම ජීවමය ගුණයද ආරක්ෂා වෙමින් පුරාවස්තුවද ආරක්ෂා වනු ලැබේ.

22 වගන්තියේ කරුණු තුළින්ද යම් ලෙසකට පුරාවස්තු ආරක්ෂාවට උපකාරීවන බව පෙන්වා දිය හැකිය. මෙහිදී පුරාවස්තුවේ ප‍්‍රතිසංස්කරණයක් කිරීම අනවශ්‍ය හෝ ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට ප‍්‍රයත්න ගන්නා පුද්ගලයා එම කාර්යය නිසි ලෙස සිදු කිරීමට අපෝසත් වන්නේය යන මතයේ සිය අවසර පත‍්‍රය ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමට හැකිය. මේ තුළින්ද යම් ලෙසකින් පුරාවස්තු විනාශය අවම කරගැනීමට හැකි වන්නේය. පුරාවිද්‍යා ආඥා පනතේ 24 වන වගන්තියද ඉතා වැදගත් වන්නේය. [Regulations may be made prohibiting, or restricting subject to the prescribed conditions , the erection of buildings or the carrying on of mining, quarrying, or blasting operations on any land within the prescribed distance of any ancient monument situated on State land or any protected monument.]  ‘‘රජයේ ඉඩමක පිහිට් යම් පැරණි ස්මාරකයකින් හෝ යම් ආරක්ෂිත ස්මාරකයකින් ඔබ්බේහි නියමිත දුර ප‍්‍රමාණයක් (මීටර් 400) ඇතුළත යම් ඉඩමක ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීමේ, පතල් කැණීමේ, ගල් කැඩිමේ හෝ පිපිරවීමේ කටයුතු පවත්වාගෙන යෑම තහනම් කළ හැකිය.’’ මෙම වගන්තියද පුරාවස්තු විනාශය ස`දහා මහත් වූ පිටු වහලක් ලබා දෙනු ලැබේ. මෙ මගින් යම් පුරාවස්තුවකට හානී ගෙන දෙන ඉදිකිරීමක් හෝ අනෙකුත් ක‍්‍රියාවන් වැළක්වීමට හැකිය. මෙහිදී යම් පුරාණ ස්මාරකයක් ඇති ස්ථානයක ආසන්නයේ ගල් කැඩිම හෝ වෙනත් දෙයක් සිදු වන්නේ නම් ඒ තුළින් ඇතිවන දෙදරීම (vibration) පිටවන අධික ශබ්දය, වාතයට මුදාහරින අපවිත‍්‍ර වාතය ආදී වූ දේවල් තුළින් ස්මාරකයට හානී ගෙන දිය හැකිය. මෙහිදී මෙම වගන්තිය තුළින් යම් තරමකට මෙම සිදු වීම් අවම කරගැනීමට හේතුවක් වන්නාසේම පුරාවිද්‍යා ස්මාරකයන් ආරක්ෂා කර ගැනීමටද හේතු වන්නේය.


පුරාවිද්‍යා ආඥා පනතේ වඩාත් පුරාවස්තු ආරක්ෂාවීමට හේතු වන වගන්තියක් ලෙස 31 වැනි වගන්තිය පෙන්වා දිය හැකිය. ‘‘ රජයේ ඉඩමක පිහිටි යම් ආරක්ෂිත ස්මාරකයක් හෝ පැරණි ස්මාරකයක් හෝ සිතාමතා ම විනාශ කරන, එයට හානී කරන, එය විරූපී කරන හෝ අයුතු ලෙස වෙනස් කරන හෝ යම් තැනත්තන් පන්තියක් විසින් පූජනීය ලෙස හෝ ගෞරවාදරයෙන් හෝ සළකනු ලබන යම් පැරණි ස්මාරකයක් මත......යම් කි‍්‍රයාවක් කරනු ලබන යම් තැනත්තෙකු වරදකට වරදකරු වන අතර මහේස්ත‍්‍රාත්වරයකු ඉදිරිපිට පැවැත්වෙන ලඝු නඩු විභාගයකින් පසු ඔහු වරදකරු කරනු ලැබූ විට රුපියල් එක් දහසකට වඩා වැඩි නොවන දඩයකටත් හෝ දෙයාකාරයෙන් එක් ආකාරයකට එක් අවුරුද්දකට නොවැඩි කාලයකට බන්ධනාගාර ගත කිරීම හෝ දඩුවම් දෙකටම ඔහු යටත් වන්නේය. මෙය 1940 වගන්තියේ අඩංගු වූ අතර එය 1998 දී සංශෝදනයෙන් දඩමුදල රුපියල් 50,000 දක්වා වැඩි වූ අතර සිරගත කාලය අවුරුදු 2 ත් 5ත් අතර දක්වා වෙනස් වීය. [ ………a fine not exceeding fifty thousand rupees or to imprisonment of either descripition for a term not less than two years and not exceeding five years or to both such fine and imprisonment ] 2005 දී මෙය නැවත සංශෝදනයට බදුන් වී දඩ මුදල 250,000 දක්වා වර්ධනය විය. මේ අනුව කිහිප වරක්ම සංශෝදනයට බදුන් වෙමින් පුරාවස්තු වල විනාශය අවම කර ගැනීමට හේතු වූ වත් 1940 සිට 1998 දක්වාම රුපියල් දහසක අවම අගයත් අවුරුද්දක් පමණ වූ සිර දඩුවමත් හේතුවෙන් මෙම කාල වකවානුව දක්වා විශාල ලෙස පුරාවස්තු විනාශ වූ බව පෙන්වා දිය හැකිය. කෙසේ වුවත් 1998 දී 31 වැනි වගන්තියේ වෙනස් වීමත් සමග මෙම තත්වය යම් අඩු වීමක් දැක ගත හැකි වුවත් නැවත නැවත පුරාවස්තු විනාශයන් වැඩි වීමත් හේතුවෙන් නැවත මෙය සංශෝදනයට බදුන් වූ අතර එහිදී සංශෝදනයේ මුල් කාල වකවානුවේ පුරාවස්තු විනාශය අවම වුවත් සංශෝදනයෙන් වසර කිහිපයකින් නැවත පුරාවස්තු විනාශයන් වැඩි විය. පුරාවිද්‍යා විනාශයන් 2000 න් පසුව ගෙන හැර පෑමේදී විශාල ලෙස වර්ධනීය තත්වයක් දැකිය හැකිය. මේ අනුව පුරාවස්තු වල විනාශය අවම කර ගැනීමට මේබදු පැනවීම් සිදු කළද වර්තමානයේ සිදු වන පුරාවස්තු විනාශයත් සමග මෙම දඩුවම හා දඩය ඉතා සුළු දෙයක් ලෙස හැගී යන අතර පුරාවස්තු වල ආරක්ෂාව සදහා නව සංශෝදනයන් ගෙන දැක්වීමට ඉදිරියේ කටයුතු කළ යුතු අතර එසේ නොකළ හොත් යම් ලෙසකට ඉදිරි අනාගතයේ මහත් වූ පුරාවස්තු විනාශයකට මුහුණ දීමට සිදු වන්නේය. එසේම 32 වගන්තියේ (අ) අනුව ‘‘පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස්වරයා විසින් නිකුත් කරනු ලැබූ අවසර පත‍්‍රයක අධිකාරිය යටතේ ඇතුළත් වූ ගිවිසුමක් අනුව හැර යම් යම් ආරක්ෂිත ස්මාරකයන් ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීමේ අළුත්වැඩියා කිරීමේ වෙනස් කිරීමේ හෝ අතිරේකව ඉදිකිරීමේ යම් කාර්යයක් කිසිම තැනැත්තෙකු විසින් ආරම්භ කිරීම හෝ කරගෙන යෑම නොකළ යුතුය.’’ යන කරුණටද එසේම 32 වගන්තියේ (ආ) අනුව ‘‘රජයේ ඉඩමක පිහිට් යම් පැරණි ස්මාරකයකින් හෝ යම් ආරක්ෂිත ස්මාරකයකින් ඔබ්බේහි නියමිත දුර ප‍්‍රමාණයක් (මීටර් 400) ඇතුළත යම් ඉඩමක ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීමේ, පතල් කැණීමේ, ගල් කැඩිමේ හෝ පිපිරවීමේ කටයුතු.............’’ ආදී වශයෙන් නියෝග කඩ කරමින් සිදු කරන සෑම කි‍්‍රයාවකටම ඉහත සංශෝදිත දඩය හා සිර දඩුවම අයත් වන්නේය. මේ අනුව යම් ලෙසකට මෙම පැනවීම් ආදී වූ සියල්ලෙන් හැකි තරම් දුරට පුරාවස්තු විනාශය අවම කරගැනීමට හේතු වන්නේය.

(උපුටා ගැනිම් - පුරාවිද්‍යා අාඥා පනත 1940, පුරාවිද්‍යා ආඥා පනත 1998 සංශෝධිත )