Operating System (මෙහෙයුම් පද්ධති)

Operating System (මෙහෙයුම් පද්ධති)

මෙහෙයුම් පද්ධතියක් යනු පරිගණකය සහ පරිගණක පරිශීලකයා අතර අන්තර් සම්බන්ධතාවයන් ගොඩනැගීම සදහා යොදාගන්නාවූ මාධ්‍යයි.

• මෙහෙයුම් පද්ධතියක ප්‍රධාන කාර්යය වනුයේ පරිගණක වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ පරිශීලකයාගේ ගැටළු විසදා ගැනීමට සහය වීම.
• පරිගණක පද්ධතියක් නිසිපරිදි ක්‍රියාත්මක වීමට සැලැස්වීම.
• පරිගණක දෘඩාංග නිසි පිළිවෙලකට ක්‍රියාත්මක කරවීම.
• නවීන පරිගණක පද්ධතිය සහ පරිශීලකයා අතර අන්තර්සම්බන්ධතාවය පහත ආකෘතිය මගින් දැක්විය හැක

පරිශිලකයා තම කටයුතු කරගැනීම සදහා යෙදවුම් මෘතුකාංග හා උපයෝගිතා මෘතුකාංග භාවිතා කරයි කෙසේවුවද මෙම මෘතුකාංග වලට පරිගණක දෘඩාංග සමග සෘජුව කටයුතු කල නොහැක බොහෝ අවස්ථාවල දෘඩාංග සහ මෙම මෘතුකාංග අතර සම්බන්ධතාවය ගොඩනගන්නේ මෙහෙයුම් පද්ධතිය මගිනි.

මෙහෙයුම් පද්ධති වර්ගීකරණය
පරිගණක මෙහෙයුම පද්ධතියේ පුද්ගල භාවිතය හා සිදුකරන කාර්යයන් අනුව වර්ගීකරණය කල හැක.

• ඒක පරිශීලක - ඒක කාර්යය (Single user - Single task)
• ඒක පරිශීලක - බහු කාර්යය (Single user - Multi task)
• බහු පරිශීලක -  බහු කාර්යය  (Multi user  -Multi task)
• බහු සම්බන්ධක (Multi threading)

Single User - Single task

පරිගණක භාවිතයේ මුල් අවදියේදී පරිගණකයක් භාවිතාකල හැකි වුයේ ඒක පුද්ගලයකුට පමණි විධාන ලබාදීම මගින් පරිගණක පද්ධතියේ කාර්යයන් සිදුකල අතර එක් වරකට එක් කාර්යයක් පමණක් සිදු කිරීමේ හැකියාව තිබුණි. මෙම නිසා මෙම මෙහෙයුම් පද්ධති ඒක පරිශීලක - ඒක කාර්යය නම් වේ.

උදාහරණ ලෙස :- DOS මෙහෙයුම් පද්ධතිය.

Single User - Multi Task

මෙම මෙහෙයුම් පද්ධතිවල එක් පරිශීලකයෙකුට පමණක් කාර්යය කිහිපයක් කිරීමේ හැකියාව ඇත. සැකසුව මගින් මෙහෙයුම් පද්ධතිය හරහා වැඩසටහන් කිහිපයක් එකවර ක්‍රියාත්මක කිරීමේ හැකියාව ඇත.

උදාහරණ ලෙස :- Unix

Multi User - Multitask

එක වරකට පුද්ගලයින් කිහිපදෙනෙකුට එකම පරිගණකය භාවිතා කිරීමෙන් විවිධ කාර්යයන් කිරීමේ හැකියාව ඇති මෙහෙයුම් පද්ධති බහු පරිශීලක - බහු කාර්යය මෙහෙයුම් පද්ධති නම්වේ ප්‍රධාන පරිගණකය ජාලකරණය කිරීම මගින් තවත් පරිගණක කීපයක් හා සම්බන්ධ කර අනෙක් පරිගණක ඔස්සේ ප්‍රධාන පරිගණකය භාවිත කිරීම මෙහිදී සිදුවේ. ප්‍රධාන පරිගණකයට සම්බන්ධ කර ඇති මුද්‍රණ යන්ත්‍රය, ශබ්ධ වාහිනී යන්ත්‍රය අනෙක් පරිගණක ඔස්සේ භාවිතා කිරීමේ හැකියාව ඇත.

උදාහරණ ලෙස:- WINDOWS

Multi threading

පරිගණක ජාල කීපයක් සම්බන්ද කරමින් එක් ප්‍රධාන පරිගණක පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීම සදහා භාවිතා කරණ මෙහෙයුම් පද්ධති සදහා බොහෝ දුරට විවෘත්ත මෘතුකාංග මෙහෙයුම් පද්ධති සදහා භාවිතා කරයි.

උදාහරණ ලෙස :-  Linx

තථය කාල (Real time)

         වඩා නිවැරදි හා වේගවත් දත්ත සකස් කිරීමේ හැකියාව ඇති මෙහෙයුම් පද්ධති තථය  කාල මෙහෙයුම් පද්ධති ලෙස හැදින්වේ.දත්ත ඉදිරිපත් කිරීමේ ප්‍රමාදයකින් තොරව දත්ත ප්‍රදර්ශනය කිරීමේ හැකියාව මෙමෙ මෙහෙයුම් පද්ධති වල ඇත.

උදා :- OSE

          LinxOS

මෙහෙයුම් පද්ධතියක් මගින් ගොනු සහ දත්ත ගබඩාකිරීම හා කළමනාකරණය 

ගොනු පාලන කාණ්ඩය (File control block)

                          ගොනු පාලන කාණ්ඩයක අන්තර්ගත වන්නේ එම ගොනු කාණ්ඩය පිළිබද තොරතුරු වේ . උදාහරණ ලෙස ගොනු කාණ්ඩයේ නම, අන්තර්ගත ගොනු විස්තර ,අන්තර්ගත ගොනු වර්ග ආදී තොරතුරු වේ.

කාණ්ඩ පාදක සංවිදානය (Block based organization)

                        දෘඩා තැටියක දත්ත සහ ගොනු ගබඩා කිරීමේ දී එම දෘඩතැටිය කිහිප ආකාරයකට කොටස්කර වෙන්කරනුලබේ . මේවා දත්ත ගබඩා කිරීම සදහා මනක්කල්පිතව පවතින අතර තාර්කික ලෙස දෘඩ තැටිය මත දක්නට නොපවතී.

A = Track

B = Track sector

C = Block

D = Cluster

 දෘඩ තැටියක දත්ත ගබඩා කිරීමේදී පාදක කරන්නේ කාණ්ඩ කොටසකි (Block) කාණ්ඩ කිහිපයක් එකතුවීමෙන් Sector එකක් නිර්මාණය වේ. මෙවැනි Sector කිහිපයක් එකතුවීමෙන් Cluster නිර්මාණය වූ විට එය Track එකක් ලෙස හැදින්වේ. කිසියම් දත්තයක් ගබඩා කිරීමේදී  විවිධ තැන් වල පිහිටි Block මත එම දත්ත තම්පත්වේ. එක දත්තයකට අදාල කුඩාම තැනුම් ඒකකය Cluster එක්වේ.