නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහිවසල්ලම්තුමා හා සහාබාවරුන් මිය ගිය පසු මුස්ලිම්වරුන්ට මගපෙන්වූ විද්වත්තු ඉමාම්වරු නම් වෙති. ඔවුහු දැනුමෙන් ද තක්වාවෙන් ද ක්‍රියාවෙන් ද ශ්‍රේෂ්ඨ පුද්ගලයෝ වූහ. ඔවුන් අතර ඉමාම් මාලික් රහ්මතුල්ලාහි අලෙයිහිතුමා ද කෙනෙකි.

ඉමාම් මාලික් රහ්මතුල්ලාහි අලෙයිහිතුමා හිජ්රි දෙවන සියවසේ බිහිවූ උසස් විද්වතුන්ගෙන් කෙනෙකි. එතුමා හදීස් අංශයෙන් ද ෆික්හ් අංශයෙන් ද නිපුණත්වය ලැබ සිටියේ ය.

ඉමාම් මාලික් රහ්මතුල්ලාහි අලෙයිහිතුමාගේ වැඩිහිටියෝ යෙමන් දේශයට අයත් වූවෝ වෙති. ඔවුහු ඉස්ලාමය හඳුන්වා දුන් කාල වකවානුවේ මදීනාවෙහි පදිංචි වූහ. ඉමාම් මාලික් රහ්මතුල්ලාහි අලෙයිහි තුමා හිජ්රි 93 වන වසරේ මදීනාවේ අනස් යන තැනැත්තාට දාව ඉපදුණේ ය.

නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහිවසල්ලම්තුමාගේ හිජ්රතයට පසු මදීනාව මුස්ලිම්වරුන්ගේ අගනුවර විය. සහාබාවරු ද තාබිඊන්වරු ද එහි ජීවත් වූහ. ඔවුහු ඉස්ලාමය උගන්වමින් සිටියහ. එබැවින් එය අගනුවර ලෙස පමණක් නොව අධ්‍යාපන නගරයක් ලෙස ද වෙනස් විය. වෙනත් ප්‍රදේශ වලින් සිසුහු මදීනාවට පැමිණ අධ්‍යාපනය ලබා ගත්හ.

මාලික් රහ්මතුල්ලාහි අලෙයිහි තුමා මදීනාවේ ඉපදී හැදුණු වැඩුණු බැවින් එතුමාට අධ්‍යාපනය සඳහා වෙනත් ස්ථානයකට යාමට අවශ්‍ය වූයේ නැත. සහාබාවරුන්ගෙන් ද තාබිඊන්වරුන්ගෙන් ද ශ්‍රේෂ්ඨ උගතුන්ගෙන් ද අධ්‍යාපනය ලැබූහ. කාරි අබු හාදිම් ෂිහාබුස් සුහ්රි, ජඃෆර් සාදික්, රාබිඅතුර් රෙයිඋ වැනි අය එතුමාගේ ගුරුවරු ලෙස සිටියහ. කුසලතා පූර්ණ වූ එතුමාණෝ ස්වයං අධ්‍යයනයෙන් ද තම දැනුම වර්ධනය කරමින් සිටියහ.

එතුමා නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්තුමා ජීවත් වූ මදීනාව ප්‍රිය කළේ ය. නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්තුමාණන් ගැවසුණු භූමියට ගෞරව කළේ ය. එහි පාවහන් පැලඳගෙන යාමට පවා එතුමා පැකිළුණ ය. ඉගෙන ගැනීමට හෝ ඉගැන්වීමට මදීනාවෙන් පිටතට යාමට එතුමා අකමැති වූයේ ය. හජ් කිරීම ස`දහා පමණක් ම එතුමා මදීනාවෙන් පිටතට ගියේ ය.

එම නිසා එතුමා ඉමාමුල් මදීනා යනුවෙන් අමතනු ලැබී අද ප්‍රසිද්ධ ව පවතින හදීස්, හා ෆික්හ් ගොනුකර මුඅත්තා යන ග්‍රන්ථය ලියුවේ ය. පසුව එම ග්‍රන්ථය පදනම් කර ගනිමින් මස්ජිදුල් නබවියේ හදීස් පැහැදිලි කරන පංතියක් පැවැත්වූයේ ය.

එය ඉතා උසස් පාසලක්ව පැවතිණි. ශිෂ්‍යයින් ද අමුත්තන් අතර ද වැඩිහිටියන් ද එකට හිඳ ඉගෙනුම ලබන ආයතනයක් ලෙස පෙනුණි.නිහඬතාව හා විනය සපිරි පිරිසිදු සුව`දවත් භක්තිපූර්වක පංතියක් ලෙස පැවතුණි. සමහර කලීෆාවරු පවා එයට සහභාගී වී ඇත්තෝ ය. ඒ සියලූ දෙනා දෙස එක හා සමාන බැල්මක් හෙළනු ලැබ ඇත.

වරක් කලීෆා හාරූන් රෂීඩ්තුමා තම ස්ථානයට පැමිණ පාඩම් උගන් වන ලෙස ඉල්ලා සිටියේ ය. එවිට එතුමා තමා මදීනාවෙන් පිටතට යන්නේ නැතැයි පවසා දැනුම සොයා ජනතාව පැමිණිය යුතුව මිස ජනතාව සොයා දැනුම යා යුතු නැත යයි දැනමුතුකම් ද දුන්නේ ය.

එතුමාගේ කාලයේ ෆික්හු (ඉස්ලාමීය නීති) දියුණු වී නොතිබුණි. එබැවින් තමන් වෙත ඉදිරිපත් වූ නීතිමය ගැටලූ වලට ද විසඳුම් ලබා දෙමින් සිටියේ ය. ඒවායෙහි ගොනුවක් ලෙස හා විස්තර කිරීමක් ලෙස මාලික් මද්හබය බිහි විය.

මෙලෙස නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහිවසල්ලම්තුමාණන් ද එතුමාණන් ජීවත් වූ නගරය ද ප්‍රිය කරමින් ඉස්ලාමීය මඟපෙන්වීම් ජනතාවට ලබාදුන් ඉමාම් මාලික් රහ්මතුල්ලාහි අලෙයිහිතුමා හිජ්රි 179 දී මදීනාහි වෆාත් වූයේ ය. එතුමාගේ ජනාසාව ජන්නතුල් බකී හි භූමදානය කෙරිණි.