ශ්රී ලංකාව විවිධ ආගම් අදහන ජනතාවගෙන් සැදුම්ලත් රටකි. බෞද්ධාගම, හින්දු ආගම, ඉස්ලාම් ආගම හා ක්රිස්තියානි ආගම ඒ අතර වැදගත් වේ. ආගමික වශයෙන් වෙනස් වුව ද, එක ම රටක ජීවත් වන්නන් වශයෙන් සියලූ ආගමිකයින් අනෝන්ය අවබෝධයකින් යුතු ව කටයුතු කිරීම මගින් දීප්තිමත් ශ්රී ලංකාවක් ගොඩනැගීමට දායක විය හැකි ය.
මුස්ලිම්වරුන් වන අප අනෙකුත් ආගම් ද, ආගමික නායකයින් සහ ආගමික උත්සව පිළිබඳව ද දැන සිටීම සුදුසු ය. එවිට අනෙකුත් ආගම් අදහන පිරිස සමග මනා අවබෝධයකින් යුතු ව සහයෝගයෙන් කටයුතු කළ හැකි වේ. එසේ ම ආගමික දේශනාවලට හා ඔවුන්ගේ පාරිශුද්ධ සංකේතවලට අගෞරව නොකිරීම අපගේ යුතුකම වේ.
ඒ අනුව බෞද්ධ ආගම, හින්දු ආගම, ක්රිස්තියානි ආගම ආදිය පිළිබඳව හා එම දේශනා, නිර්මාතෘවරුන් ආදිය පිළිබඳව විමසා බලමු.
අ) බෞද්ධ ආගම
වසර 2600කට පමණ පෙර ඉන්දියාවේ ඊසාන දෙසින් හිමාල කන්දෙහි දකුණු බෑවුමෙහි ශාක්ය ජනපදය පිහිටා තිබුණි. එය ශාක්ය වංශිකයින් විසින් පාලනය කරන ලදී. එම වංශයේ නායකයා සුද්ධෝදන මහරජතුමා විය. ඔහුගේ බිසව මහාමායා
දේවියයි. ඇය ලූම්බිණි නම් වූ අලංකාර සල් උයනෙහි තම කුළුඳුල් දරුවා බිහි කළා ය. එම දරුවාට සිද්ධාර්ථ යැයි නම් තබන ලදී. එම දරුවාගේ පෙළපත් නාමය ගෞතම වේ. එබැවින් සිද්ධාර්ථ ගෞතම යනුවෙන් ඔහු පෙනී සිටියේ ය.
රජ පවුලක සුඛෝපභෝගී ව ඇති දැඩි වූ සිද්ධාර්ථ කුමාරයා ක්රමයෙන් වැඩෙත් ම රජ කුමරෙකුට අවශ්ය සියලූ ශිල්ප කලාවන් උගන්වන ලදී. පසු ව තම දහසය වන වියෙහි දී යශෝධරා දේවිය හා විවාහ වූයේ ය.
එසේ වුව ද, තම සුඛෝපභෝගී ජීවිතය පිළිබඳ ව එතුමාට කළකිරීමක් ඇති විය. සෑම මොහොතක ම භාවනාවෙහි නිරත වීම එතුමාගේ පුරුද්දක් විය. එහෙත් සුද්ධෝදන රජතුමා තම දරුවා රාජ කුමාරයකුට හිමි ජීවිතයකට යොමු කිරීමට මහත් උත්සාහයක් දැරුවේ ය. එහෙත් සිද්ධාර්ථ කුමරු ජීවන යථාර්ථය පිළිබඳ ව සෙවීමෙහි නියැලූණේ ය.
එතෙක් අධි සුඛෝපභෝගී ජීවිතයක් ගත කළ මෙතුමාට මිනිසාගේ දුක් කම්කටොලූ කිසිවක් දැක ගැනීමට හැකි වූයේ නැත. එහෙත් කෙටි කාලයකින් දුක්ඛිත සිදුවීම් රැසක් දක්නට ලැබිණි. පළමු ව මහල්ලකු ද, පසු ව රෝගියකු හා මළ මිනියක් ද එතුමාට දැකීමට ලැබිණි.
මෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙස මෙලොව ජීවිතය වනාහි දුෂ්කරතාවලින් පීඩිත වූ කටුක ජීවිතයක් ය යන සත්යය එතුමා වටහා ගත්තේ ය. පසුව ශාන්ත වූ, තැන්පත්, පැවිදි කෙනෙකු හමු වීමේ අවස්ථාව ද හිමි විය. උන් වහන්සේ මෙන් ගිහි ජීවිතය අතහැර පැවිදිවීමට සිද්ධාර්ථ කුමාරයාට අවශ්ය විය. එමගින් තමන්ට මෙන් ම ලෝවැසි ජනතාවට ද දුක් කරදරවලින් මිදීමට හැකි වේ යැයි එතුමාණෝ සිතූහ.
එම අවස්ථාවේ එතුමාණන්ගේ බිරිඳ තම කුළුඳුල් දරුවා මෙලොවට බිහි කළා ය. තමා රජ මාලිගාවේ තවදුරටත් ජීවත් වූයේ නම් තම බිරිඳ කෙරෙහි ද දරුවා කෙරෙහි ද වූ සෙනෙහස අධික වී විමුක්තිය කරා යාමට බාධාවක් වේ. ලෝක සත්ත්වයා කෙරෙහි
මෛත්රියෙන් රජ පදවිය ද අතහැර තම බිරිඳගේ හා දරුවාගේ සෙනෙහසින් මිදී ජීවිතයේ යථාර්ථය සොයා ගැනීම සඳහා තම 29 වන වියෙහි දී සිද්ධාර්ථ කුමාරයා අභිනිෂ්ක්රමණය කළේ ය.
කුමාරයා ගිහිගේ අතහැර දමා සය වසරක් විවිධ ස්ථානවලට ගොස් දුෂ්කරතා අත්වින්දේ ය. බුද්ධිමතුන්ගේ උපදේශනවලට සවන් දුන්නේ ය. විවිධ දුෂ්කරතා හා පරීක්ෂණ තමා වෙත ඇති කර ගත්තේ ය. නමුදු තමා සොයා ගිය සත්යය සොයා ගැනීමට එතුමාට නොහැකි විය. එතුමා තම ශරීරයට අධිකව දුක් දීම තුළින් සත්යය සෙවීමට උත්සාහ ගත්තේ ය. එහෙත් එය අසාර්ථක විය. අවසානයේ අධික සැප විඳීමෙන් හෝ අධික දුක් විඳීමෙන් නොව මධ්යම ප්රතිපදාවෙන් (ඒ දෙක අතරමැදි ලෙස ගමන් කිරීමෙන්) සැප ලැබිය හැකි බව උන්වහන්සේ තේරුම් ගත්හ.
වෙසක් පෝය දිනයක ඇසතු බෝගස් සෙවණක එතුමාණෝ ගැඹුරු භාවනාවක යෙදී සිටියෝ ය. එවිට තමන් සොයා ගිය සත්යය අවබෝධ වී පහත සඳහන් කරුණු (චතුරාර්ය සත්යය) එතුමාණෝ අවබෝධ කරගත්හ.
සත්යය අවබෝධ කොට බුද්ධත්වය ලැබූ පසු උන්වහන්සේ සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ යනුවෙන් හඳුන්වන ලදහ.
බුදු රජාණන් වහන්සේ තමන් වහන්සේ අවබෝධ කර ගත් ධර්මය මිනිසුන්ට දේශනා කළ සේක. බොහෝ ශ්රාවකයෝ උන්වහන්සේගේ ශිෂ්යයෝ වූහ. කෙනෙකු තම ජීවිතයේ අධි සුඛෝපභෝගී සැප සම්පත් සොයා යන්නේ නම් අවසානයේ දුක්විඳීමට සිදු වේ, යන්න මෙම දේශනාවේ අන්තර්ගත විය. එසේ ම අධිකව දුක් විඳින්නාට ද සැපක් උදාකරගත නොහැකි වේ. එබැවින් අවශ්ය පමණට සීමා වූ මැදියම් වූ පිළිවෙතක් අනුග මනය කිරීම සුදුසු බව උන්වහන්සේ දේශනා කළ සේක.
මින් පසුව වසර හතළිස් පහක් පමණ උන්වහන්සේ ජීවත් වූ සේක. එම කාලය පුරා සියලූ සත්ත්වයන්ගේ යහපත වෙනුවෙන් තම ජීවිතය කැප කළ සේක. අවිහිංසාව, ආදරය, කරුණාව, අන් අයට සේවය කිරීම, ඔවුන්ගේ සැපවත් ජීවිතය පිළිබඳව සිතීම, රෝගීන්ට පිහිටවීම ආදිය බුදුන් වහන්සේගේ ජීවිතයේ වැදගත් අංග විය.
වෙසක් පෝය දිනයක කුසිනාරා නුවර නම් ස්ථානයේ පිහිටි සල් ගස් උයනක උන්වහන්සේ පිරිනිවන් පෑ සේක. එවිට උන් වහන්සේ තම අසූ වන වියෙහි පසු වූ සේක. ලොව පුරා වෙසෙන බෞද්ධ ජනතාවගේ කරුණාවේ උල්පත වූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ඉපදීම, බුදුවීම, පිරිනිවන් පෑම යන තෙමඟුල සිදු වූ වෙසක් පෝය දිනය මහත් උත්සවාකාරයෙන් සමරනු ලැබේ. බුදුන් වහන්සේගේ දේශනා විශාල පිරිසකට ආශීර්වාද ලබා දෙමින් පවතින්නේ ය.