අපරාධ විද්‍යාව (ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතිය හා මරණ දඬුවම)
ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතිය හා මරණ දඬුවම
හැඳින්වීම.
මිනිසා ගෝත්‍රික ජීවිතයට පත් වූ සිට ඔවුනොවුන් අතර සාමය, සමගිය හා එකමුතුව විද්‍යාඥයන් විසින් වාර්තා කොට ඇත.මිනිසා තුළ ඇති වන ආවේගකාරී හැඟීම් හා සමාජ සම්බන්ධතා අතර ගැටුම් නිර්මාණය වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අපරාධ ඇති විම අස්වභාවික නොවේ.කවර තත්වයක් යටතේ වුවද සමාජය ක්‍රම ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී ජනගහනය වැඩිවත්ම ධර්මතා හා අගනාකම් ක්‍රියාත්මකව තිබුනත් ඒ තුළින් අපරාධකාරී චර්යාද වර්ධනය වී ඇති බව පැහැදිලි වේ.17,18 වැනි සියවස්වල බටහිර යුරෝපයේ ඇති වූ කාර්මීකරණය නිසා ඉතිහාසයේ මෙතක් නොවූ විවිධ සමාජ විසංවිධාන තත්ත්ව එහි නගර මධ්‍යගත කරගෙන ගොඩනැගුණු අයුරු පෙනෙයි.සමාජ අපගම්‍යතාවක් ලෙස සැළකෙන මිනීමැරුම්,පහරදීම්,මංකොල්ලකෑම්,ස්ත්‍රී දූෂණ වැනි අපරාධ කාර්මීකරණය සමග වේගවත් වූ සමාජ විපර්යාස ක්‍රියාවලියේ එක් පැතිකඩකි.කාර්මික විප්ලවයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් බටහිර සමාජයෙහිත්,ඉන්පසු ක්‍රමයෙන් ලොව සෑම සමාජයකමත් ව්‍යාප්ත වූ අපරාධ ශිෂ්ට සමාජයට අභියෝගයක් විය.අපරාධ සමාජ ප්‍රශ්නයක් වශයෙන් වර්ධනය වීමත් සමග ඒ සදහා විසදුම් සෙවීමට විවිධ අපරාධවලට හේතු හා අපරාධ සම්බන්ධ පසුබිම විග්‍රහ කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් අපරාධ විද්‍යාව යන විෂය බිහිවී ඇත.මෙහිදී යම් සමාජයක පවතින සමාජ ව්‍යුහය විසංවිධානය කරනු ලබන හෙවත් සමාජයට අයත් නීතිරීති,චාරිත්‍ර,අගනාකම් උල්ලංඝනය කරනු ලබන අපරාධ යනු කුමක්දැයි විමසිය යුතු වේ.අපරාධ සම්බන්ධයෙන් පොදු අදහසක්,පොදු නිර්වචනයක් ලබාදිය නොහැකි වුවද, විවිධ අපරාධ විද්‍යාඥයන්,සමාජ විද්‍යාඥයන්,නීතිවේදීන් මේ සම්බන්ධව නිර්වචන ඒ ඒ රටවලට ආවේණික පරිදි ඉදිරිපත් කර ඇත.අපරාධ පිළිබද බෞද්ධ අදහස අනෙකුත් විද්‍යාඥයන්ගේ නිර්වචන වලින් වෙනස් වන අතර අනුන්ට හෝ තමන්ට හෝ උභය පක්ෂයටම හෝ හිංසාවක්,පීඩාවක්,අයහපතක් යම් ක්‍රියාවකින් වේ නම් එම ක්‍රියාව අපරාධයක් ලෙස පෙන්වා දී ඇත.කිසියම් ක්‍රියාවක් අපරාධයක් වීමට නම් කරුණු තුනක් සම්පූර්ණ විය යුතුය.එනම් අභිප්‍රාය,නිශ්ඨාව හා මාධ්‍ය යන්නයි.මේ කරුණු අතරින් අභිප්‍රාය ප්‍රධාන වන අතර යම් ක්‍රියාවක අරමුණු සම්පූර්ණ නොවුනද, අභිප්‍රාය අයහපත් නම් එය අපරාධයක් ලෙස බුදුදහමේ පෙන්වා දී ඇත.එසේම ලෝභ,ද්වේශ,මෝහ යන ත්‍රිලක්ෂණ නිසා මිනිසා අපගාමීත්වය පත්වන අතර මෙහි ලෝභය නිසා තණ්හාවද එය කාම,භව,විභව වශයෙන් සිදු වි එයට ද්වේෂය එක් වූ විට පුද්ගලයා තුළ අපගාමී චර්යාවන් හට ගන්නා බව බුදුදහමේ කියවේ.එසේම යම් පුද්ගලයෙකු සමාජ සම්මතයන්ට එරෙහිව සිත,කය,වචනය යන තිදොරින් අයහපත් ක්‍රියාවක් කරන්නේ නම් ඔහු අපරාධකරුවකු වේ.යම් පුද්ගලයෙකු අපරාධයකයි හැ‍ගෙයි යම් ක්‍රියාවක් සිදු කළ පමණින් ඔහු අපරාධකරුවකු ලෙස නොසලකන අතර එය සංඝ සම්මතයෙන් සහේතුවක ඔප්පු වීමත්,ඔහුගේ අභිප්‍රායත් සැළකිල්ලට ගනු ලැබේ.
අපරාධ යන්න කාලය අනුව හා රටින් රටට එහා ස්වභාවය අනුව වෙනස් වේ.නිදසුනක් වශයෙන් එක් රටක පවතින ළදරු ඝාතනය,මහල්ලන් ඝාතනය,ගබ්සා කිරීම හෝ සියදිවි නසා ගැනීම වැනි අපරාධයන් තවත් රටක අපරාධ ගණයට අයත් නොවේ.මේ අනුව අපරාධය යන්න කාලය හා ප්‍රදේශය අනුව වෙනස්වන සංකීර්ණ වූ ප්‍රපංචයකි.මෙහි ඇති සංකීර්ණත්වය හේතු කොටගෙන අපරාධ පිළිබද පොදු නිර්වචනයක් සැපයීමටද නොහැකිය.මේ අනුව අපරාධ ලෝකයේ සෑම සමාජයකම බල පවතින සමාජයෙන්ම සමාජයට වෙනස් වන සුළු ක්‍රියාවලියක් ලෙස හදුනාගත හැකි වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතියේ සාමාන්‍ය මූලධර්ම ප්‍රධාන වශයෙන් දක්නට ලැබෙනුයේ දණ්ඩනීති සංග්‍රහයේ 4වන පරිච්ජේදයේය.මේවා දහනමවන සියවස මැද හරියේදී එංගලන්ත අපරාධ නීතියේ මූලධර්මයන් ආභාෂයෙන් ලබාගත් මූලධර්ම නිසා එංගලන්ත අපරාධ නීතියේ මූලධර්මයන් ගැන වැටහීමක් තිබීම ලංකාවේ අපරාධ නීතිය ඉගෙන ගැනීමේදි වැදගත් කරුණකි.මුලදී ඉංග්‍රීසි නීතිය අනුව අපරාධ හා සිවිල් වැරදි වශයෙන් වැරදි දෙකොටසකට බෙදා නොතිබුණි.සියළු වැරදි වලට වන්දි ගෙවිය යුතු අතර,එකළ යථාර්ථ වගකීමක් අනුව වරදකරුට දඩුවම් කරන ලදී.එනම් සතුන් සහ පණනැති දේවල් වලට පවා දඩුවම් කිරීම එකල සිරිත විය.යම් වරදක් සිදු වූයේ කා අතින්ද ,එම පුද්ගලයාට දඩුවම් පැමිණවිම විනා එයට හේතු වු වැරදි කිරීමේ චේතනාව ඔහු තුළ තිබුණේද?හදිස්සියේ අහම්භයෙන් සිදු වූ දෙයක්ද ?යනාදී කිසිම කරුණක් ගැන සලකා බැලීමක් නොවීය,ඉන්පසු සමහර අපරාධ කළ පුද්ගලයන් රජුට දඩ ගෙවීම ආරම්භ වූ අතර රාජ ද්‍රෝහී ක්‍රියා වැනි සමහර අපරාධ වලට වැරදිකරුවන් වූ අයට කෙළින්ම රජුගෙන් දඩුවම් ලැබුණි.මේ අනුව සිවිල් වැරදි සහ අපරාධ වෙන් වශයෙන් සැළකිම ආරම්භ විය.පසු කලෙක ලිහිල් නොවු යථාර්ථ වගකීම වෙනුවට අපරාධ වගකීම සදහා ඊට වෙනස් පරීක්ෂාවන් ක්‍රමයෙන් ඇති කරන ලදී.වර්තමාන අපරාධ නීතියට අනුව අපරාධ වර්ග කිරීමේ ආරම්භක ස්ථානය වන්නේද,භෞතික මූල ද්‍රව්‍ය හෙවත් සාවද්‍ය ක්‍රියාව සහ මානසික මූල ද්‍රව්‍ය හෙවත් සාවද්‍ය චේතනාවයි.ඉහත දැක්වූ පරිදි ඉංග්‍රීසි අපරාධ නීතිමය මූලධර්මයන් මත පදනම්ව ලියවී ඇති ලංකා අපරාධ නීතියෙහි ඉතා වැදගත් වන සාවද්‍ය චේතනාව දණ්ඩනීති සංග්‍රහයේ සදහන් වේ.මෙමගින් යුක්ති සහගත ක්‍රියාවක් හෝ සිද්ධිය පිළබද වරදක් නිසා එසේ යුක්ති සහගත බව සද්දාභාවයෙන් විශ්වාස කරමින් කළ ක්‍රියාවක් වරදක් නොවෙයි.එසේම නීතිය අනුව කිරීමට බැදී ඇති හෝ සිද්ධිය පිළිබද වැරදීමක් නිසා එසේ බැදී ඇතැයි විශ්වාස කරමින් කළ ක්‍රියාවක් වරදක් නොවෙයි.ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතියේ තවත් වැදගත් කරුණක් නම් දණ්ඩනීති සංග්‍රහයේ දෙවන වගන්තියේ දැක්වෙන පරිදි එම සංග්‍රහය යටතේ මේ දිවයින තුළ වැරදිකරුවන් වන සියළු දෙනාවම එහි අඩංගු අන්දමට පමණක් දඩුවම් කළ යුතුය. මෙයින් මතුවන පළමු කරුණ නම් වැරදි කළ සියළු දෙනාටම ශ්‍රී ලංකා අපරාධ නීතිය යටතේ දඩුවම් කළ හැකි බවයි.මේ අනුව ශ්‍රී ලංකාව තුළ අපරාධ නීතිය මෙලෙස ව්‍යාප්ත විය.
- ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතිය හා මරණ දඬුවම.
1.1 අපරාධය යනු:
සංවිධිත සමාජ ක්‍රමයක් තුළ අපරාධ සමාජයම වශයෙන්ම බරපතල ගැටළුවක්ව පවතී.සමාජ සුභසිද්ධියට සහජීවනය මෙන්ම සමාජීය සංවර්ධනයට මෙන්ම එම සමාජයේ සදාචාරයට සහ සංස්කෘතියට අපරාධ ක්‍රියාවන් මගින් ප්‍රබල මට්ටමේ තර්ජන එල්ල වන වගද නොරහසකි.(සරත්චන්ද්‍ර,01)ඕනෑම සමාජයක අපරාධ නම් වූ සමාජයීය සංසිද්ධිය දැකගත හැකිය.ඇතැම් සමාජවල සාම්ප්‍රදායික සිරිත් විරිත් කඩකිරීම ගෝත්‍රික චර්යාවන්ට පිටුපා යෑම අපරාධ ලෙස විග්‍රහ කරන අතර වඩාත් සංවර්ධනය වූ සහ සදාචාරාත්මක ඉහළ අගයක් ගත් සමාජයන් ලිඛිත නීති පද්ධතියේ සඳහන් දේ කඩකිරීම අපරාධයක් ලෙස සඳහන්වන්නේ මේ නිසාය.එහෙත් පැහැදිලිව වටහාගත යුත්තක් නම් අපරාධය යන්න විග්‍රහ කිරීම සඳහා ඒකාත්මිකව පිළිගත් න්‍යායක් බිහිව නොමැති බවය.මෙයට බලපාන මූලිකම හේතුව වන්නේ,කලින් කල සිදුවන සමාජ වෙනස් වීම් (SOCIAL CHANGE)ක්‍රියාවලිය සහ එක් එක් රටවල පවත්නා ඔවුන්ටම විශයගත වන සංස්කෘතියන් තුළ විවිධාකාර අරුත් ඔස්සේ විග්‍රහ කිරීමය.(සරත්චන්ද්‍ර,01) මිනිසා ග්‍රෝතික ජීවිතයට පත් වූ සිට ඔවුනොවුන් අතර සාමය, සමගිය හා එකමුතුව විද්‍යාඥයන් විසින් වාර්තා කොට ඇත.මිනිසා තුළ ඇති වන ආවේගකාරී හැඟීම් හා සමාජ සම්බන්ධතා අතර ගැටුම් නිර්මාණය වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අපරාධ ඇති විම අස්වභාවික නොවේ.කවර තත්වයක් යටතේ වුවද සමාජය ක්‍රම ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී ජනගහනය වැඩිවත්ම ධර්මතා හා අගනාකම් ක්‍රියාත්මකව තිබුනත් ඒ තුළින් අපරාධකාරී චර්යාද වර්ධනය වී ඇති බව පැහැදිලි වේ. 17,18 වැනි සියවස්වල බටහිර යුරෝපයේ ඇති වූ කාර්මීකරණය නිසා ඉතිහාසයේ මෙතක් නොවූ විවිධ සමාජ විසංවිධාන තත්ත්ව එහි නගර මධ්‍යගත කරගෙන ගොඩනැගුණු අයුරු පෙනෙයි.සමාජ අපගම්‍යතාවක් ලෙස සැළකෙන මිනීමැරුම්,පහරදීම්,මංකොල්ලකෑම්,ස්ත්‍රී දූෂණ වැනි අපරාධ කාර්මීකරණය සමග වේගවත් වූ සමාජ විපර්යාස ක්‍රියාවලියේ එක් පැතිකඩකි.කාර්මික විප්ලවයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් බටහිර සමාජයෙහිත්,ඉන්පසු ක්‍රමයෙන් ලොව සෑම සමාජයකමත් ව්‍යාප්ත වූ අපරාධ ශිෂ්ට සමාජයට අභියෝගයක් විය.(ජයතුංග,2010,01)
අපරාධය යන්න ප්‍රධාන වශයෙන් විග්‍රහ කළහැකි මාර්ග දෙකකි.
- නෛතික දෘෂ්ටි කෝණය.
- සමාජීය දෘෂ්ටි කෝණය.
මින් පළමුවැනි දෘෂ්ටි කෝණය යටතේ අවධානය යොමුකළ විට, අපරාධයක් යනු පනයන ලද අපරාධ නීතිය කඩාබිඳ දමන ලද මිනිස් ක්‍රියාවක් ලෙස හඳුන්වාදිය හැකිය.කලින් පනවන ලද අපරාධ නීතියක් නැති තැන අපරාධයක් නැතැයි යන හැඟීම මෙහි අන්තර්ගතව ඇත. මෙම අර්ථකථනය අපරාධයට දියහැකි හොඳම අර්ථකථනය බව ඇතැම්හු විශ්වාස කරති.එම අපරාධය යනු ව්‍යවස්ථාපිත අපරාධ නීතිය උල්ලංඝනය කිරීමයි.ඒ නීතිය පනවන ලද්දේ රජයක් වැනි දේශපාලන බලායතනයක් මගිනි.නීතිය උල්ලංඝනය කරන්නේ කිසිදු යුක්තියක් හෝ පිළිගත හැකි හේතු සාධකයන් නොමැති වු විට නම් .ඒ ක්‍රියාව අපරාධයක් බවට නිරායාසසයෙන්ම පත් වන්නේය.නීතියට අනුව අපරාධයක් වීමට ඒ ක්‍රියාව අපරාධයක් හැටියට නීතියේ සඳහන් වීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.එසේ සඳහන් වූ විට ඒ නීතිය උල්ලංඝනය කිරීමෙන් මතුවන දඬුවමද විශේෂයෙන් සඳහන් වෙයි.ඒ අනුව දඬුවම ක්‍රියාවට නගන නීතිමය ආකාරයද ඉන් ධ්වනිත වන්නේය.නීතිය කැඩීමෙන් ඇතිවන මහජන කම්පනය හා විරෝධතාවයද ,ඒ හා සමගම සැළකිය යුතුය.(රත්නපාල,1990,09 – 10) දෙවැනි දෘෂ්ටිය වන සමාජීය දාෂ්ටිය යටතේ අවධානය යොමු කිරිමේදී ,සමාජීය හානිය පමුණුවන වැරදි ක්‍රියා අපරාධ ලෙස සැළකිමේදි ගණන් ගැනුනේ මෙම සමාජයම දෘෂ්ටියයි.අපරාධ නීතියට හෝ නීති සංග්‍රහයට යමක් ඇතුළත්කර තිබිම ඒ නීතියට අදාළ ක්‍රියාව නිතැතින්ම නරක ක්‍රියාවන් බවට පත් නොවෙයි.ඒ ආකාරයෙන්ම එසේ ඇතුළත් නොවන හැම ක්‍රියාවක්ම හොඳ ක්‍රියාද නොවන්නේය.ඒ ඒ ප්‍රදේශවල හෝ රටවල අපරාධ නීතියෙන් තහනම් කළ ක්‍රියා තවත් ප්‍රදේශවල රටවල හෝ වකවානු වලදී එබඳු තහනමකට ලක් නොවෙයි.ඒ නිසා මනුෂ්‍යයා නරක යැයි කියන සෑම දෙනෙක්ම අපරාධයක් යැයි සැළකීම වැරැද්දකි.නමුත් ඇතැම් අපරාධ විද්‍යාඥයන් පෙන්වා දෙන්නේ සමාජ විරෝධී ක්‍රියා නිසා සමාජය තුළ කම්පනයක් ඇති වන බවයි.එම කම්පනය සමස්ත සමාජයටම බලපෑම් කළහැකි නිසා ඒ තුළින් සමාජයේ පවතින සාමූහික බව,අනුකලනය,ඒකාබද්ධතාව ගිලිහී යන ආකාරය අපරාධය පිළිබඳ සමාජයම දෘෂ්ටියෙන් පෙන්වා දී ඇත. (රත්නපාල,1990,11)
අපරාධ යන්න යම් සමාජයක පවතින ආර්ථික,සමාජිය,සංස්කෘතික,දේශපාලන හෝ වෙනත් ඕනෑම ක්ෂේත්‍රයකින් වියුක්ත කරගත නොහැකි සමාජීය ප්‍රපංචයක් වෙයි.මනෝ චිකිත්සක විද්‍යාඥයන් අපරාධ විග්‍රහ කරන්නේ “චර්යා බද්ධ ආතතියක් හෙවත් චිත්තවේගීය රෝගයක් ලෙසයි”(clinard,1964,112)මේ තුළින් පැහැදිලි වන්නේ මිනිසාගේ චෛතසික හෙවත් සිතුවිලිවල පවත්නා විකෘතිභාවය මත සිදුවන රෝගකාරකයන් වශයෙන් අපරාධ සිදුවන බවයි.ජෙරම් බෙන්තම් නම් ලේඛකයා යම් ක්‍රියාවක් අපරාධයක් ලෙස නිර්වචනය කළ යුත්තේ ක්‍රියාවේ ප්‍රතිඵලය වෙතින් මිස ක්‍රියාවට තුඩුදුන් ප්‍රේරණ මගින් නොවේ යැයි පැහැදිලි කර ඇත.මෙහිදී ක්‍රියාවේ ප්‍රතිඵලය සමස්ත සමාජ පද්ධතියට සිදුවූ හානිදායක තත්ත්වයක් නම් එය අපරාධයක් ලෙස හඳුනාගත හැකි වුවද ඒ සඳහා මුල්වීමට බලපාන ලද හේතුවෙන් අපරාධය නිර්වචනය කළ නොහැකි වේ.ඩූර්කයිම් පෙන්වා දී ඇත්තේ අපරාධය යන්න සමාජයම සංසිද්ධියක් හා මානව ක්‍රියාවක් ලෙසය. එසේම ඔහු අපරාධ විග්‍රහ කිරීමේදී අනෝමීය සංකල්පය යොදාගෙන ඇත.යම් සමාජයක ධර්මතා රහිත වීම අනෝමිය තත්ත්වයක් වේ.එවැනි ධර්මතා රහිත පරිසරයක වෙසෙන පුද්ගලයෙකු අපරාධ කෙරෙහි පෙළබෙන බව ඔහු පෙන්වා දී ඇත.කරුණාව,අවංකභාවය ආදී මානුෂික හැඟීම් වලට විරුද්ධ වූ ,එහෙයින් සමාජයටද අහිතකර වූ ක්‍රියා අපරාධ ගණයේ ලා සැළකූ ගරාෆෝලෝ ඒවා ස්වභාවික අපරාධ(Natural Crime)ලෙස හැඳින්විය.(සිංහල විශ්වකෝෂය,1963,470)අපරාධයක් කරනු ලබන යම් පුද්ගලයෙකු තුළ යහපත් සිතුවිලි තිබිය නොහැකි අතර කෙසේ හෝ සමාජයෙන් සම්මත නොවන සාපරාධී ක්‍රියා කිරීම ඔහුගේ චේතනාව වේ.එවැන්නක් සිදුවන කළ එය සමාජයට අහිතකර ලෙස බලපාන්නේය. කෙසේ නමුත් අපරාධය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ නිර්වචන රාශියක් දැකගත හැකිය.ඒවා නීතියමය හා සමාජීය දෘෂ්ටිකෝණයන් ද්විත්ත්වයට අදාළ වේ.
අපරාධ සම්බන්ධ නිර්වචන:
අපරාධ (Crime)සාම්ප්‍රධායික හෝ ගැමි සමාජවල හදුන්වනු ලබන්නේ සමාජ සම්මතයක් හෝ තහංචි වලට විරුද්ධ වීමක් ලෙසය.මෙහිදී අපරාධවල ඓතිහාසික පදනම විමසා බලන විට එහි විකාශය පිළිබඳව ප්‍රාථමික සමාජ දක්වා අවධානය යොමු කිරීමට සිදු වේ.“ප්‍රාථමික සමාජ අපරාධයක් යනුවෙන් සළකනු ලැබූයේ පෞද්ගලික වැරැද්දක් සහ පිළීගැනීමේ ක්‍රියාවක් ලෙසයි.මිනීමැරුමකට හෝ සොරකමකට යම් පවුල් ඒකකයක් අයත් වෙයි නම් අනිවාර්යෙන්ම එම ක්‍රියාව සිදුකරනු ලැබූ මිනීමරුවා හෝ ඔහුගේ පවුල් ඒකකයෙන් ඒ සදහා වන්දියක් ලබා දියයුතු අතර එය බොහෝ විට ලෙයින් පළිගන්නා වෛරයක් බවට පත් වෙයි. (The Encyclopedia Americana,1829,195)
එසේම ප්‍රාථමික සමාජවල අපරාධවල ස්වභාවය පිළිබඳ විශේෂත්වය වන්නේ එහි නීතිමය පද්ධතියක් දැකිය නොහැකි වුවද ඒ සඳහා සිරිත් විරිත්,ධර්මතා , ඇගයුම් ප්‍රදාන තැනක් ගෙන තිබීමයි.
- අපරාධය යන්න සරලව ගතහොත් මහජන සුබසාධනයට අහිතකර ක්‍රියාවක් ලෙස
Macmillian Student Encyclopedia Of Sociology හි අර්ථ දක්වා ඇත.(Mann,1983,69)යම් සමාජයක පවතින ආර්ථික,සමාජිය,සංස්කෘතික ,දේශපාලන හෝ වෙනත් ඕකෑම ක්ෂේත්‍රයකින් වියුක්ත කරගත නොහැකි සමාජීය ප්‍රපංචයක් ලෙස අපරාධ පවතින බව පැහැදිලිය.එසේම අපරාධ විද්‍යාවේ එය සමාජ දේහය වසා පැතිරී ඇති බිහිසුණු අපරාධ තුවාලයක් හා සමාන කොට තිබීමෙන් අපරාධ වල ඇති බිහිසුණු තත්ත්වය අවබෝධ වේ.
- සිංහල විශ්වකෝෂයට අනුව “සහජයෙන් මනුෂ්‍ය සමාජයෙහි පිළිපදිනු ලබන සාදු සම්මත නීති කැඩීමක් යනු ඇතැමුන්ගේ මතයයි.හම නීති කැඩීම සමාජයට අහිතකර යැයි සැළකෙන බැවින් ඇතැම් අය සමාජ විරෝධී ක්‍රියා අපරාධ ලෙස සැලකෙයි.”
- “අපරාධ නීතියට එරෙහිව පුද්ගලයන්ට හෝ සමූහයන්ට හිංසාකාරී වන ඕනෑම සමාජ විරෝධී චර්යාවක් අපරාධයකි.එබැවින් නීතියට එරෙහි එවැනි චර්යාවක් සිදු කරන පුද්ගලයන්ට එරෙහිව දඬුවම් කළ හැකිය”
(සමාජ විද්‍යා විශ්වකෝෂය,Scott,1988,86)
- “අපරාධ නීතිය මගින් නියම කළ ඇති හා දඬුවම් ලැබෙන ඕනැම ක්‍රමයක් අපරාධයක් වශයෙන් සැළකෙයි. ”
(ඇමරිකානු විශ්වකෝෂය, The Encyclopedia Americana,1989)
- “අපරාධයක් යනු යම්කිසි ක්‍රියාවක් වන අතර එය සාමාන්‍යෙයන් සමාජමය වශයෙන් අහිතකර හෝ බියජනක සහ විශේෂයෙන් අපරාධ නීතිය යටතේ තහනම් කරන ලද සහ දඬුවම් ලැබිය හැකි දෙයක් ලෙස නිර්වචනය කළ හැකිය. ”
(බ්‍රිතාන්‍ය නව විශ්වකෝෂය, The New Encyclopedia Britanica,1976)
- “යම්කිසි රටකට අදාළ අපරාධ නීතිය මගින් තහනම් කරන ලද යම්කිසි අංගයන් සහ ක්‍රියාවන් ලෙස නිර්වචනය කරයි.”
(ජාත්‍යන්තර සමාජීය විද්‍යා විශ්වකෝෂය,Sills,1968)
- අපරාධය යනු කුමක්ද:
- මහජනයා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා පොදු නිතියෙන් තහනම් කරන ලද ක්‍රියාවක් හෝ ක්‍රියාවන් පැහැර හැරීමක්,
- එය රජය මගින් ස්ථාපිත කරන ලද අධිකරණ ක්‍රියා මාර්ගයකින් පවරන ලද දඬුවමකින් යුක්තයි.
- එය පොදු වරදකි.පුද්ගලයකුට කරන ලද පෞද්ගලික වරදක් හෝ සිවිල් වරදක් නොවන්නේය.සමාජයට කළ වරදකි.
(clark and marshall’revised by wingersky,a treatise on the iaw of crimes 1985,79)
බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික නීතිවේදියකු වු බ්ලැක්ස්ටන්ගේ අදහස් වලට ගත් කළ අපරාධය යනු සත්‍ය වශයෙන්ම පොදු වරදකි.තවදුරටත් විවරණය කළහොත් අපරාධය යනු පොදු අයිතිවාසිකම් සහ යුතුකම් බිද දැමීමක් හෝ ඒවාට හානි සිදුකිරීමක් ලෙස සැළකෙයි.ඒ අයිතිවාසිකම් හා යුතුකම් ජන සමූහයක් ලෙස සළකන විට මුළු ජන සමාජයටම වැදගත් වේ.
- ටැපන්(Tappen:1960)නැමති නීතිවේදී සමාජ විද්‍යාඥයා පවසන අන්දමට අපරාධයට ලබාදිය හැකි වන්නේ නිතිමය විවරණයක්ය.
- අපරාධ නීතිය උවමනාවෙන්ම උල්ලංඝනය කිරීමක් හෝ පැහැර හැරීමකි.
- එය සිදු කිරීම අරබයා දැක්විය හැකි යුක්ති සහගත බවක් හෝ එම ක්‍රියාවට හේතුවක් ඉදිරිපත් නොවෙයි.
- රජයක් විසින් අපරාධයක් සිදු කිරීමේ වරද බරපතළ අපරාධයක් හෝ සුළු අපරාධයක් ලෙස සළකනු ලබයි.
- ප්‍රබල සමාජ විද්‍යාඥයන් දෙදෙනෙක් වන සදර්ලන්ඩ් සහ ක්‍රිඩි අපරාධය දෙස බලන ලද්දේ නෛතික මෙන්ම සමාජ විද්‍යාත්මක දෘෂ්ටීන් සංකලනය කිරීමෙනි.එමෙන්ම නීතිමය වශයෙන් අපරාධයට අඩංගු විය යුතු කරුණු හතරක් පෙන්වා දෙයි.
- දේශපාලන ස්වරූපය,වෘත්තීය සමිති නීති රීති,පන්සල්,පල්ලිය,නිවසේ හෝ පවුලේ නීති රීති බිඳ දැමීම අපරාධ ලෙස නොසැලකෙයි.
- අපරාධ නීතිය සිවිල් නීතියෙන් වෙනස් වී කැපී පෙනෙයි.
- හැම දෙනාටම එක සමානව ක්‍රියාවේ යෙදෙන බැවින් අපරාධ නීතිය සර්ව සාධාරණ වේ.
- අපරාධ සඳහා දඬුවම් දීමට ඇති අයිතිය.(රත්නපාල,1990,15-16)
කෙසේ නමුදු අපරාධයට අඩංගු විය යුතු ප්‍රධාන ලක්ෂණ කීපයක්ද අනාවරණය කළ හැක.
- අපරාධයක් වෙනුවෙන් යම් දඬුවමක් පනවනු ලැබීම.
- අපරාධයක් වෙනුවෙන් සැක කරන පුද්ගලයව් පරික්ෂා කිරීම,අත්අඩංගුවට ගැනීම හා නඩු විභාග කිරීම.
- බොහෝ අපරාධ සදාචාර ධර්මවලට පටහැනි නමුදු හැම අපරාධයක්ම සදාචාර උල්ලංඝනයක් ලෙස නොසැළකිය යුතුය.
- අපරාධ මර්දනයෙහි සහ දඬුවම් නියම කිරීම සාමාන්‍යෙයෙන් භාවිතා වනුයේ අපරාධ සදහා පමණක් වීම.
1.2 අපරාධ වර්ගීකරණය.
මිනිසා ජීවත් වූ දා සිට ඔවුන් අතර සාමය,එකමුතුව හා සමගිය බිඳදමමින් ඉඳහිට ආරවුල්ද ඇතිවූ බව මානව විද්‍යාඥයන් දක්වා ඇත.සෑම සමාජයකම අපරාධයන් විවිධ ස්වරූපයෙන් යුතුව පවතී .ඒ අනුව සෑම සමාජයකම කිසියම් වූ අපරාධයක් පවතින බව පැහැදිලිය.මෙසේ පවතිනු ලබන අපරාධ සියල්ල විවිධ සමාජ විද්‍යාඥයන් ,අපරාධ විද්‍යාඥයන් විසින් විවිධ වර්ගීකරණයන්ට භාජනය කරඇත.ඉතා පහසුවෙන්ම අපරාධ දිහා බලා ඒවා වර්ග හතරකට බෙදා ගැනීම සමහර අයගේ පරමාර්ථ විය.එනම් :
- පුද්ගලයා සම්බන්ධ කරගත් අපරාධ.
- දේපල සම්බන්ධ අපරාධ
- පොදු සුරක්ෂිත බවට හා ජනතා සාදුධර්ම වලට එරෙහි වූ අපරාධ.
- පවත්නා සමාජ පර්යාවට(විනාශ කිරීමට තුඩුදෙන ත්‍රස්දවාදය වැනි)විරුද්දධ අපරාධ ඒ හතරයි.(රත්නපාල,1990,118)
යමක් වර්ගීකරණයක් යටතේ සිදු කිරීම තුළින් සංකීර්ණ බවින් ඈත්කොට සරල බවට පත් කෙරෙයි.එසේම විවිධ විචල්‍යයන් විභාග කරන විට ඒවා අතර ඇති අන්‍යොන්‍ය සම්බන්ධතාව වඩාත් පැහැදිලිව වටහා ගත හැකි වන්නේ වර්ගීකරණයක් මගිනි. වර්ගීකරණයේ ප්‍රාථමික අවස්ථාව නම් ගවේෂණයේ යෙදෙන අය සොයා පාදාගත් ඓතිහාසික පදනමයි.ඒ නිසාම ද්විතීක අවස්ථාවේදී සත්ත තුළින් ප්‍රශ්නයට විසදුම සොයා යන ගමන් මග සළකුණු කිරීම කළ හැකි වන්නේය.ක්ලීනාර්ඩ් හා ක්වීනි අපරාධ ක්‍රියා විස්තර කොට ,විග්‍රහ කොට ඒ සඳහා මුලු වූ සිද්ධාන්ත පදනම අනුව එකින් එක සැසඳිය හැකි යැයි ඔවුන් විශ්වාස කළ අතර අපරාධ චර්යා ක්‍රම නවයක් දුටු ඔවුහු ඒ ක්‍රම නවය සිද්ධාන්තමය මාන පහක් ඔස්සේ විග්‍රහයට ලක් කළහ.
එනම්;
- තෝරා ගත් අපරාධ වල නීතිමය පැත්ත.
- අපරාධකරුගේ අපරාධ චර්යාව(ඉතිහාසය)
- අපරාධ චර්යාවට සමූහයාගෙන් ලැබෙන සහයෝගය.
- අපරාධ හැසිරීම හා නීතිගත පිළිගත් හැසිරීම අතර ඇති සම්බන්ධය.
- සමාජය ප්‍රතික්‍රියා හා නීතිමය ක්‍රියාවලිය.(රත්නපාල,1990,119)
අපරාධ චර්යා ක්‍රමයක් යැයි කියන්නේ පුද්ගලයන් නිරත වන අපරාධ ක්‍රියා සියල්ල එකට එකතු කිරීමක් නොවන්නේය.එය මානව සුසංචිත වූ ක්‍රියාවලියකි.එසේම චර්යා ක්‍රම පද්ධතියක් තුළ දක්නට ලැබෙන යම්කිසි චර්යාවක් එක්තරා පුද්ගලයෙකු කෙරෙහි පමණක් විශේෂ වූ චර්යාවක් නොවන්නේය.එය පොදු චර්යාවක්ද වන්නේය.
ක්ලීනාර්ඩ් හා ක්වීනි නම්කල අපරාධ චර්යා ක්‍රම අට මෙසේය.
- ප්‍රචණ්ඩ. (violant)
- දේපල. (occational)
- සුදු කරපටි. (white callar)
- දේශපාලන. (poitical)
- සමාජ සාදුධර්ම.(public order)
- සාම්ප්‍රධායික.(conventional)
- සංවිධානාත්මක.(organised)
- වෘත්තීමය.(professional)
මේ අපරාධ 08 ට අමතරව බාලාපචාර වර්ගයක් ද ලෙස ඊට එකතු කොට ප්‍රායෝගික වර්ගීකරණයක් ගොඩ නගා ඇත.(රත්නපාල,1990,121)
- ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ(violent crimes)
සියළු අපරාධ සාහසිකය,දරුණුය,හිතක් පපුවක් නැත.කිසිම අරමුණක් නොමැතිව කරන අපරාධ තේරුම් ගැනීමට අපහසුය.පුද්ගලයන් අතර ඇති වන ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා සිදුවන්නේ මුහුණට මුහුණලා ඇතිවන ක්‍රියාවලීන් මතය.ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාව යනු කෙනෙකුට හෝ කීපදෙනෙකුට එරෙහිව තවත් අයකු හෝ කීපදෙනකු හෝ සංස්ථාවක් විසින් ශාරීරික බලය ක්‍රියාවේ යෙදවීමය.ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා නූතනයට පමණක් නොව එය අතිතයේ සිට පැවත එන්නකි.මෑත කාලයේ දී තරමක් දුරට හෝ ආරක්ෂාව තිබේ යැයි සලකනු ලැබූ ප්‍රදේශවලින් පවා කිසිම තේරුමක් නැති ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියා සම්බන්ධ සිද්ධීන් ගණනාවක් වාර්ථා වී තිබේ.එහෙත් ජපානයේ බොහෝ කලක් පුරාම තිබුණේ ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධවල අඩු ප්‍රතිශතයකි.2001 ජූනි මාසයේ ඉකඩාහි,මස් කපන පිහියක් අතින් ගත් මිනිසෙක් පාසලකට එහි සිසුන්ට පිහියෙන් ඇන,පෙතිගසන්නට ගත් පුවතක් වාර්තා වේ.මෙයද ප්‍රචණ්ඩකාරී සිද්දධියකි.එසේම මෑතකදී කතෝලික පල්ලි,හෝටල් ඉලක්ක කරමින් ISIS ත්‍රස්තයන් සමුල ඝාතනයක් සිදු කිරීමද ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධයක් ලෙස සලකනු ලබයි.නීතියෙන් ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියා මැඩලීමක් සිදු වුවත් විවිධ ආකාරයෙන් ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවල පැවැත්ම සමාජයේ දක්නට ලැබේ.
- දේපළ වලට එරෙහි වූ අපරාධ
සමාජය තුළ වැඩි වශයෙන් දැකගත හැකි අපරාධ ලෙස දේපළවලට එරෙහි වූ අපරාධ හැදින්විය හැකිය. ඇමරිකාවේ සමස්ත අපරාධ වාර්තාවලට අනුව (UCR) එබදු දේපළ පිළිබද අපරාධයක් සෑම තත්පර 03 කටම වරක් ඒ රටේ සිදු වන්නකි. (රත්නපාල,1990,129) පුද්ගලයන් මෙවැනි අපරාධයන් හි වැඩි වශයෙන් නිරතවනු ලබන්නේ මුදල් උපයා ගැනීමට එම අපරාධ පිළිබද හෙලිදරව් කිරීම අපහසුවන නිසාත්ය.පික්පොකට්කරුවන්,සාප්පු වලින් බඩු සොරකම් කරන්නන්,හොටෙල් වලින් සොරකම් කරන්නන් ආදී විවිධ සොරකම් වල යෙදෙන්නෝ මේ ගණයට වැටෙයි.තවත් අය හොර චෙක්පත් මගින් මිනිසුන් රවටා වංචා සහගත ලෙස මුදල් ලබා ගනිමින් මෙම ක්‍රියාවන්හි නිරත වෙයි.වෘත්තීය සොරුන් මෙන්ම කෝඩුකාර සොරුන් සිටින අතර මේ අතරින් නීතියේ රැහැනට බොහෝ විට කොටු වන්නේ කෝඩුකාරයන්ය.දේපළ සොරකම නීතියෙන් සැළකෙන්නේ තදින් දඩුවම් ලැබිය හැකි වරදක් ලෙසය.සමාජයද මේ ගැන දරන ආකල්පය ඉතා දැඩි වේ.(රත්නපාල,1990,130-131)
- සංවිධානාත්මක අපරාධ
නීතිය පිළිබද සැලකිලිමත්කමක් නැතිව මුදල් හා බලය ලබා ගැනීමට ආර්ථික හා ශාරීරික බලපුලුවන්කාරකම් යෙදවීම සංවිධානාත්මකව කරන අපරාධ මේ ගණයට වැටෙයි.(රත්නපාල,1990,133)මේවා සංවිධාන ශ්‍රම විභජනයක් ඇති නීතියෙන් ගැලවීමට සූක්ෂම මාර්ග දන්නා විවිධ විශේෂඥයන්ගෙන් හා වැඩකාරයන්ගෙන් සමන්විත වෙළඳ ව්‍යාපාර මෙන් සකස් වූ ඒවාය.සංවිධානාත්මක අපරාධ නිදහස් හා අවිධිමත් ලෙස ආරම්භ වන අතර පසුව එවා විධිමත් බවට පත්වන විශේෂිත සබඳතා වලින් යුක්ත වූවක් බවට පත් වේ.(Lindsmith,1941,119)එසේම සංවිධානාත්මක අපරාධ පාතාල ලෝකය සමගද සමාන බවක් උසුලයි.මෙය දේශීය වශයෙන් මෙන්ම ජාත්‍යන්තර වශයෙන්ද සංවිධානය වී තිබෙනු දක්නට ලැබේ.(කරුණාතිලක,1998,62)
- වෘත්තීමය අපරාධ(professional crime)
වෘත්තීය අපරාධකරුවන් එම ක්ෂේත්‍රය තම වෘත්තිය වශයෙන් නොකඩවා කරගෙන යනු දැකිය හැකිය.මෙය හදුන්වනු ලබන්නේ ලාභ ලැබෙන අපරාධකාරී රැකියාවන් ලෙසයි.(කරුණාතිලක,1998,63) වෘත්තියක් යනුවෙන් යමක් ගැන අදහස් කරන විට පහත සදහන් අංගෝපාංග සදහන් වෙයි.
- ඒ වෘත්තියට සම්බන්ධ අය තුළ පවත්නා වෘත්තීයම දක්ෂතා චර්යා ධර්ම.
- වෘත්තීය නියෝජනය කරන,ප්‍රයෝජනයට ගනු ලබන වාග්මාලාව.
- වෘත්තීය යුක්ති සහගත කරන ඊට පසුපසින් ඇති සින්ධාන්තමය පැත්ත.
- වෘත්තියට ප්‍රවේශ වන අය ගතයුතු ක්‍රියා මාර්ග.
- තත්ත්වය හා වෘත්තීය දක්ෂතා පිළිබද පිළිගැනීමට ලක්කරනු ලබන අන්දම.
වෙනත් ඕනෑම වෘත්තියක් කරන්නා මෙන්ම අපරාධ වෘත්තියක් කරගෙන එහි නිරත වී ,ඉන් ජීවනෝපාය සලසා ගන්නන් වෘත්තීයම අපරාධකරුවන් ලෙස සලකයි.(රත්නපාල,1990,140)
- ඉහළ පන්ති වල අපරාධ(සුදුකරපටි අපරාධ)
සමාජ ඉහළ තලය නියෝජනය කරන පරිපාලන නිළධාරීන්,ව්‍යාපාරික හිමියන්,රාජ්‍ය නිළධාරීන් සහ දේශපාලකයන් ආදීන් විසින් සිදු කරනු ලබන අපරාධ මෙනමින් හදුන්වනු ලබයි.(කරුණාතිලක,1998,65) මෙබදු අපරාධ ගැන විග්‍රහ කරන බොල්වි සහ ග්‍රීස් මාතාකා පහක් යටතේ විග්‍රහ කරයි.
- පුද්ගලයන් කරන අපරාධ (නීතීඥයන්,දොස්තරවරු)
- සේවකයන් සංස්ථා වලට එරෙහිව කරන අපරාධ.
- සංස්ථාවේ ප්‍රතිපත්ති සාධන අය කරන අපරාධ.
- සංස්ථාවේ ඒජන්තවරු සාමාන්‍ය ජනතාවට විරුද්ධව කරන අපරාධ.
- වෙළෙන්දන් ජනතාවට විරුද්ධව කරන අපරාධ.(රත්නපාල,1990,146-147)
මේ සුදුකරපටි අපරාධ සමාජ විද්‍යාවට ඇතුළත් කොට විග්‍රහ කරනු ලැබූයේ එඩ්වින් සදර්ලන්ච් (1949) දීය. සුදු කරපටි අපරාධ නමින් ඔහු ග්‍රන්ථයක්ද ප්‍රකට කළහ.(රත්නපාල ,1990,145)
- ලිංගික අපරාධ(sexual crimes)
ලිංගික අපරාධ අද සෑම සමාජයක් තුළම බෙහෙවින් ඉහළ ගොස් පවතී.ලිංගික සම්බන්ධතා විවිධාකාරයෙන් අත්දැකිය හැකිය.ස්ත්‍රී-පුරුෂයන් අතර සම්බන්ධතා මෙන්ම සමලිංගික සම්බන්ධතා මේ අතර වෙයි.
ලිංගික ක්‍රියාවේ ස්වභාවය,ලිංගික ක්‍රියාවට නතු කරගත් කර්මයේ ස්වභාවය,ලිංගික ක්‍රියාව කල සමාජයම අවස්ථාව ඒ ක්‍රියාව සදහා මනාපය ලැබුණාද නැද්ද යන්න යන කරුණු ලිංගික අපරාධයක් ගැන සැළකීමේ දී මින් එක් කාරණයකට වඩා දක්නට ලැබේ නම් ඒ ක්‍රියාව අපරාධයක් ලෙස ගැනුණි.
තමන් ලිංගික කාරියෙහි යෙදෙන්නේ තමන්ගේ නීතිගත භාර්යාව හැර වෙනත් වැඩිහිටි මිනිස් ගැහැණියක සමගද ,සතෙකු සමගද ,නීතියෙන් බාලවයස් කරුවෙකු,සහෝදරයෙක් හෝ සහෝදරියක්ගේ පුතා හෝ දුව සමග නම් එය ලිංගික අපරාධයකි.(රත්නපාල,1990,153-154) ස්ත්‍රී දූෂණය ලිංගික අපරාධ වල ප්‍රධාන තැනක් ගනී.සමාජය තුළ මෙය කතා කිරීමට මැලිකමක් දක්වයි.එහෙත් සෑම රටකම පාහේ ස්ත්‍රී දූෂණය පවතී.සාමාන්‍යයෙන් ලිංගික අපරාධ වලට වැඩි වශයෙන් ලක්වන්නේ වැඩිහිටි ස්ත්‍රී පුරුෂයන් වුවද,කුඩා ළමුන්ද ලිංගික අපරාධ වලට භාජනය වන අවස්ථා දක්නට ලැබේ.(රත්නපාල,1990,159) මේ අපරාධ වලට ඉතාම කුඩා දරුවන් පවා භාජන වන ශෝක ජනක අවස්ථා වර්තමානයේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ විරල නැත.එසේම ව්‍යභිචාරී ලිංගික සබදතා ගැනද වාර්ත වේ.තම ලඟම නෑයන් සමග ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීම සැම සමාජයකට පාහේ තහනම්ය.තාත්තා සහ දුව,අම්මා සහ පුතා,එක් කුස සහෝදර සහෝදරියන් මේ ව්‍යභිචාරී නීතියට අසුවෙති.ලංකාව තුළ පවතින නීතියෙන් බරපතල දඬුවම් ලැබෙන අපරාධ වර්ගයක් ලෙස මෙම ලිංගික අපරාධ හදුන්වාදිය හැකිය.(රත්නපාල,1990,165)
- ගොදුරු විරහිත අපරාධ හා අපරාධ ගොදුරු අධ්‍යයනය( victimiess crime)
ගොදුරු විරහිත අපරාධ ස්වභාවික හේතු මෙන්ම වෙනත් හේතු පාදක කරගෙන සිදුවෙයි.ස්ත්‍රී දූෂණය,සුරාව හා සූදුව,බීමත්කම,ගණිකා වෘත්තිය හා රථ වාහන අනතුරු යනාදිය ගොදුරු විරහිත අපරාධ ගණයට අයත් වෙයි.1930න් පසු අපරාධ වලට ගොදුරු වූවන් පිළිබද අධ්‍යනය ඇරඹි අතර වරද කළ හා අපරාධයන්ට ගොදුරු වූවන් අතර සම්බන්ධය හා අපරාධය සිදු වීමේදී අපරාධයට භාජනය වූ අයගේ තත්ත්වය පිළිබද අධ්‍යනය ඇරඹුණි.අපරාධ සදහා ගොදුරු වන වයස් කාණ්ඩ, ආර්ථික/ ආගමික/ සංස්කෘතික පසුබිම පිළිබදව මෙහිදී විමසා බැලෙයි.අපරාධ ගොදුරු පිළිබඳ අධ්‍යයනය කළ අතර බෙන්ජමින් මෙන්ඩල්සෝන් දක්වන පරිදි අපරාධයට භාජනය වූ තැනැත්තා සමහර අවස්ථා වලදී අපරාධය මතු කිරීමට සාධකයක් බව දක්වයි.එසේ නමුත් සෑම අවස්‍ථාවකදීම එය එසේ නොවන බව වටහාගත යුතුය.අපරාධ වලට ලක්වූවන් අධ්‍යනය කරන විට ස්ටීවන් විසින්ද දක්වනුයේ අපරාධයට පත්වූ තැනැත්තා එයට හේතු වූ බවයි.මෙයද අවස්ථානුකූලව වෙනස් වෙයි.ස්ත්‍රී දූෂණ,මිනී මැරුම් විපතට පත්වන අයෙකු සිටින අපරාධ වන අතර විපතට පත්වන අයෙකු නැති අපරාධ එනම් තමාටම තමා විපත් කරගන්නා අපරාධ වේ.එම අපරාධ ගණයට ගණිකා වෘත්තිය,සමලිංගික සම්බන්ධතා,බීමත්කම,මත්ද්‍රව්‍යලෝලීත්වය,සූදුව මෙබඳු අපරාධයන් වෙයි.(රත්නපාල,1990,166-172)
- රාජ්‍ය හා සම්බන්ධ අපරාධ.
රාජ්‍ය හා සම්බන්ධ අපරාධ කොටස් දෙකක් ඔස්සේ කතා කළ හැකිය.
- රජය විසින් කරන අපරාධ.
- රජයට එරෙහිව කරන අපරාධ.(රත්නපාල,1990,172)
මිනිසාට ළමා අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කර ගනීමින් නිදහස් ලෙස සමාජය තුළ ජීවත් වීමට ඉඩ ප්‍රස්ථාව සකස් කර දීම රජය සතු කාර්යයක් වන අතර මෙයට එරෙහිව ක්‍රියා කිරීම රජය කරන බලවත් අපරාධයක් වේ. රජයට එරෙහිව කරන අපරාධ දේශපාලන අපරාධ වේ. පුද්ගලයෙක් හෝ සමූහයෙකුගේ අදහස් ඉටු කර ගැනීමට ප්‍රචණ්ඩකාරී ලෙස හැසිරීම දේශපාලන අපරාධ ලෙස හැදින්වේ. රටක ආර්ථික සමාජීය වශයෙන් පිරිහීමට පත්වන විට රජයට එරෙහිව අපරාධ සිදු කරන අතර මෙය ත්‍රස්තවාදය ලෙස ද හදුන්වයි. ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් හා ජෝසප් ස්ටාර්ලින් රාජ්‍ය ත්‍රස්තවාදයෙන් උපරීම ප්‍රයෝජන ගත්හ.(රත්නපාල,1990,177්)
- බාලාපචාර(Juvenile Delinquency)
නිතර අසන්නට දකින්නට ලැබෙන අපචාර වර්ගයක් ලෙස බලාපචාර හැදින්විය හැකිය. බාලාපචාර යනු ළමයින් සිතාමතා තමන් විසින් කරනු ලබන නීති විරෝධී ක්‍රියාවන් බව පැහැදිලිය. එමෙන්ම ළමා අපහරණය ළමා අපයෝජනය යනුවෙන් හැදින්වෙන්නේ ළමයින්ට බලහත්කාරයෙන් හෝ ළමයි පෙළඹවීම මගින් ළමයි ලවා කරවනු ලබන නීතිවිරෝධී ක්‍රියාකාරකම්ය.(අමරසේකර,2001,113) අවුරුදු 18 න් පහළ වයස් සීමාවේ පසුවන්නන් බාලවයස්කාරයන් ලෙස සාමානයයෙන් හඳුන්වනු ලබයි.කෙනෙකු බාලාපචාර සඳහා බලපානු ලබන සාධකයක් ලෙස බිඳුණු පවුලේ ක්‍රියා කලාපයන් මෙන්ම පාසල මගින් නිසි සමාජානුයෝජනයක් ලබා නොදීම හේතු වන බව බොහෝ විචාරකයන්ගේ මතයයි.පිරිමින්ට වඩා ස්ත්‍රීන් අපරාධවලට හෝ අපචාර වලට නතු වීම අඩු යැයි සාමාන්‍ය පිළිගැනීමයි.ශ්‍රී ලංකාව තුළ අපරාධයක් සඳහා යොමු වූවන් පුනරුත්ථාපනය සඳහා යොමු කිරීම සිදුකරනු ලබයි.එමගින් පුද්ගලයාව සමාජයට නිසි ලෙස අනුගත කිරීම සිදු කරනු ලබයි.ලංකාවේ භූගෝලීය ස්වභාවය අනුව වැඩි වශයෙන් අපරාධ සිදු වන්නේ කොළඔය.අඩුම අපරාධ වාර්තා වන්නේ හැටන් සහ නුවරඑළිය පළාත්වලිනි.(රත්නපාල,1990,191)නූතන ලෝකයේ අපරාධ නැති රටක් සොයා ගැනීමට නොහැකිය.නොදියුණු හෝ දියුණු රටකද,ප්‍රාථමික හෝ නූතන සමාජයක මෙම අපරාධයන් පොදු ස්වභාවයක් ගෙන ඇත.
1.3 ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතිවල හා මරණ දඬුවමේ ඉතිහාසය
යම් රටක අපරාධ, වැරදි අවම කර යහපත් සංවර්ධනයක් ඇති කිරීම සදහා සමාජ පාලන කාරකයන් අතර අපරාධ නීතිය ප්‍රධාන වේ.සාම්ප්‍රධායික සමාජයේ සමාජ පාලන කාරකයන් අතර විශ්වාසය,සිරිත් විරිත්,ආගම ප්‍රධාන තැනක් ගත්තේය.හුදෙක් නෛතික බලපෑමෙන් ඉවත්ව සමාජීය බලපෑම ප්‍රධාන කොට සමාජ පාලන කාරකයන් ක්‍රියාත්මක වීම මෙහි ඇති විශේෂ ලක්ෂණය වේ.බොහෝ අවස්ථා වල සමාජ පාලනයක් ඇති කිරීම සදහා පුද්ගලයන් ලැජ්ජාවට හා නින්දාවට නැතහොත් අවමානයට පත් කිරීම එකළ සුලභ විය.මෙවැනි දඬුවම් විටෙක තාවකාලිකව සහ තවත් විටෙක සදාකාලික වශයෙන් ලැබුණි.නිදසුනක් ලෙස තම කුලයට අගෞරවයක් කළ පුද්ගලයෙකු තම කුලයෙන් හෝ ග්‍රෝතයෙන් පහකර දැමීම හෝ නෙරපා දැමීම විටෙක සදාකාලික දඬුවම් ක්‍රමයක් වූ අතර විටෙක තාවකාලික දඬුවම් ක්‍රමයක් විය.අපරාධකරුවන් රටක් නෙරපා දැමීම හෝ පිටුවහල් කර දැමීම ඒ අතර සුවිශේෂී වූ බැවින් බොහෝ සමාජවල ප්‍රායෝගික ලෙස එම දඬුවම දැකිය හැකිය.(ජයතුංග,2010,68) ආගමික දඬුවම් වශයෙන් යම් යම් සමාජවල අපරාධකරුවන් ගල්ගසා මරා දැමීම සිදුකරන ලදී.එහිදී හුදෙක් දඬුවම ශාරීරික වශයෙන් වූ අතර හංවඩු ගැසීම,දඬුක‍ඳ ගැසීම,කසපහර ලබා දීම,අංගජේදනය වශයෙන් ලබාදුන් දඬුවම් ප්‍රධාන තැනක් ගනී.තවත් අවස්ථාවලදී වරදක් කළ පුද්ගලයා විනාශ වී යාමට කළ අභිචාර අතර බලිබිලි,පුදපූජා,අණවින,කොඩිවිණ,වස්කවි දෙවියන්ට කීම වැනි ක්‍රමෝපායන් භාවිතා කිරීම එකළ සුලබ විය.(ජයතුංග,2010,69) ඩුර්කයිම් දක්වන්නේ අපරාධ සාමූහික විඥාණය බිඳ දමන්නක් බවය.එමනිසා සමාජයේ ඒකාබද්ධතාව සදහා සාමූහික විඥාණය අත්‍යවශ්‍ය සාධකයක් වන බැවින් අපරාධ සදහා දඬුවම ක්‍රියාත්මක විය යුතු බවය.(ජයතුංග,2010,66)
ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතී පිළිබඳ ඉතිහාසය යුග කීපයකට බෙදා දැක්විය හැකිය.
- පූර්ව යටත් විජිත යුගය (ක්‍රි.ව 1505 දක්වා)
- පෘතුගීසි යුගය (ක්‍රි.ව 1505-1656 දක්වා)
- ලන්දේසි යුගය (ක්‍රි.ව 1656-1796 දක්වා)
- ඉංග්‍රීසි යුගය (1796-1948 දක්වා)
පූර්ව යටත් විජිත යුගය (ක්‍රි.ව 1505 දක්වා)
ඈත අතීත සමාජ ක්‍රමයේ පටන් ලංකාවට ආවේණික දඬුවම් ක්‍රම,නීති ක්‍රම අපරාධවල ස්වභාවය අනුව ලබාදී ඇත.මෙහිදී දඬුවම නියම කරන ලද්දේ රජු විසිනි.අයුක්තියක් වූ හැම විටම රජතුමාට අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කළ හැකිවූ අතර නීතියේ පාලකයා ලෙස සලකන ලද්දේ ඔහුය.රජතුමා විසින් රාජ්‍ය ද්‍රෝහීන්ට සිය අභිමතය පරිදි දඬුවම් ලබා දුන්නේය.සමහර විට පවුලේ සියළු දෙනාම මරා දැමීමට අණ කළේය.නැතහොත් ඔවුන් වහලුන් ලෙස පවරා දුන්නේය.ශාරීරික දඬුවම් පමුණුවන ලද්දේ රජතුමා,අධිපතියා හෝ ගම්පතියා ඉදිරියේය. (ජයතුංග,2010,66) මෙහිදී සෘජුවම හෝ වක්‍රාකාරයෙන් රජතුමා වෙතින් පොදු යුක්තියට උත්පාදනය කළ දඬුවම් ක්‍රම අතර දඩගැසීම,සිරගෙයිලෑම,කසපහර දීම,අංග ජේදනය,නීච කිරීම හෙවත් අවමානය,පිටුවහල් කිරීම හෝ මරණ දණ්ඩනය අතීතයේදී ලබාදුන් මරණ දඬුවම් ක්‍රම අතර දෙතිස් වදය එනම් දඬුවම් ක්‍රම 32 පිළිබඳ අතීත මූලාශ්‍රවල සදහන්ය.තවද මහනුවර යුගයේදී “භයානක පරීක්ෂාව” ප්‍රධාන තැනක් ගන්නා ලදී.මෙහිදී රත්කල යකඩ ඇල්ලීම,නාග පරීක්ෂාව,උණු තෙල් වලට අත දැමීම,දිව්රීම් වැනි දඬුවම් ක්‍රමද විය.(පීරීස්,1964,159)
සිංහල රජ දවස රාජද්‍රෝහී ක්‍රියාවන්ට මරණ දණ්ඩනය ලබාදුන් අතර එවැනි රාජද්‍රෝහී ක්‍රියා අතර රජුට විරුද්ධව ක්‍රමන්ත්‍රණය කිරීම,රජුගේ බිසවුන් සමග අනාචාරයේ හැසිරීම,රජුට විරුද්ධව හූනියම් කිරීම ආදිය පෙන්වා දිය හැකිය.මරණ දඬුවම ලබාදීමේ නීතිය ඈත අතීතයේ සිටම අපේ රටේ පවතින බවට සාක්ෂි ඇත.මහාවංශයේ සදහන් අන්දමට පණ්ඩුකාභය රජු අනුරාධපුර නගරය සැලසුම් කරන විට“ මහා සුසාන ඝාතනම්” යනුවෙන් නම් කළ ස්ථානය මරණ දඬුවම් ලබා දීමට වෙන්ව තිබුණු බවට මතයක් පවතී.එළාර රජ සමයෙහි තම පුත්‍රයා ගවයකු මැරූ නිසා එම වරදට එළාර රජු ඔහුට මරණ දඬුවම දුන් බවට ලංකා ඉතිහාසයේ සාක්ෂි ඇත.මෙහිදී මරණ දණ්ඩනය විවිධ ස්වරූපයෙන් ක්‍රියාත්මක විය.(ජයතුංග,2010,67)
එනම්:
- කටුබෙරයක දමා කඳු මතින් පෙරළීම.
- ගිනිතබා මරා දැමීම.
- උණුතෙල් හැලියට දැමීම.
- වසදීම.
- කඩුවෙන් හිස සිඳලීම. ආදිය ඒ අතර වේ
(ජයතුංග,2010,67)
- ඉලනාග රජතුමා විසින් ඔහුට විරුද්ධ වූ ලම්බකර්ණයන්,දෙදෙනා බැගින් පේළියකට තබා රියෙහි බැඳ හිස් ගසා දැමීමට සොල්දාදුවන්ට අණ කළ බවත්,මවගේ අවවාදය නිසා එය වෙනස් කොට ඒ වෙනුවට ඔවුන්ගේ නාස් සහ ඇගිලි කපා දැමීමට අණ කළ බවත් මහාවංශයෙහි සඳහන් වෙයි.
- පොරොවකින් හිස ගසා දැමීමෙන් ද මරණීය දඬුවම ක්‍රීයාත්මක කළ බව සඳහන් වේ.අලුගෝසුවන් ගැන මෙන්ම හිස ගසා දැමීමේ දී හිස තබන්නට ගත් ලී කොටය දම්ගෙඩිය නමින් හැඳින් වූ බව ද සඳහන් වේ.
- අපරාධ සඳහා දඬුවම් වශයෙන් දඩ ගැසීමද නොයෙක් විට කරන ලදී.රාජ ආඥා කඩ කිරීම,අඩ දබර කර ගැනීම ආදී අපරාධයන් සඳහා දඩ ගැසූ බව පෙනේ.මිනීමැරීමක් නොවන බරපතල පහර දිමක් වූ විට ජීවිතයට වූ අලාභ හානි වෙනුවෙන් වන්දි වශයෙන් රත්තරං කලං පණසක දඩයක් ගෙවීමට සිදු වු බව සඳහන් වේ.
- අතීතයේදී මෙරට පැවති රාජසභා මගින්,මිනීමැරීම හා සොරකම් පිළිබඳ නඩු විභාග කිරීමට ද නීතී කඩකරනනවුන්ගෙන් නියමිත දඩ අය කර ගැනීමට ද සමහර අවස්ථාවලදී මරණ දණ්ඩනය පවා නියම කිරීමට ද බලය මේ ගම්සභාවලට තිබුණි
- කුමාරයකුගේ උපත හෝ අභිෂේක මංගල්‍ය වැනි විශේෂ අවස්ථාවලදී සිරකරුවන් නිදහස් කිරීම පුරාණයේ පටන්ඉන්දියා‍වේ පැවති සිරිතකි.පුතකු උපන් අවස්ථාවේ දී ඇති වූ ප්‍රීතිය නිසා දෙවනි විජයබාහු රජු බන්ධනාගාර ගතවුවන් බොහෝ දෙනෙකු නිදහස් කළ බව චූලවංශයේ සඳහන් වේ. (ආරියපාල,2014,110-112)
පෘතුගීසි යුගය (ක්‍රි.ව 1505-1656 දක්වා)
පෘතුගීසි යුගයේදී ඔවුන් වෙළදාමට පමණක් මුල් තැන දුන් අතර නීතීයේ වර්ධනයක් ඇති කිරීමට උත්සාහ නොදරන ලදී.සිංහල රජ දවස තිබු ගම්සභා වැනි අධිකරණ මෙම යුගයේදී පවත්වාගෙන ගිය අතර රාජ්‍ය නිළධාරින්ගෙන් සමන්විත අධිකරණ සහ සේනාපති අධිකරණ ද පිහිටුවනු ලැබීය.
ලන්දේසි යුගය (ක්‍රි.ව 1656-1796 දක්වා)
ලන්දේසින් විසින් මෙරටට පොදු නීතියක් ලෙස රෝම ලන්දේසි නීතී ක්‍රමය හඳුන්වා දෙනු ලැබීය.ලන්දේසි අධිකරණ පද්ධතියේ ඉහළම උසාවිය “රාද් ෆන් යස්ටිටී” වූ අතර එය කොළඹ නගරයේ පිහිටුවනු ලැබීය.(විමලරත්න,2014,101) එය අපරාධ හා සිවිල් නඩු පිළිබඳ මූලිකත්වය ගත්තේය.මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීමට ආණ්ඩුකරුගේ පූර්ව අනුමැතිය අවශ්‍ය විය.අපරාධ නීතීයට අනුව රාද් ෆන් යස්ටිවී උසාවිය ලබාදුන් මරණ දඬුවමක් තහනම් කිරීමට ආණ්ඩුකරුට සහ ඔහුගේ සභාවට බලය තිබුණි. “පිස්කල් උසාවිය” ලන්දේසි අධිකරණ පද්ධතියේ පහළම උසාවිය ලෙසද,ඒ හා සමානව “දිසාවේ උසාවිය”ද සලකන ලදී.ලන්දේසී බලකොටුවලින් පිටත සිදු වූ අපරාධ,පහරදිම්,සුළු සොරකම් වැනි චෝදනාවලට අදාළ අපරාධ නඩු තීන්දු කිරීමේ බලය පවරා තිබුණේ දිසාවේ උසාවියටය.අපරාධ නීතිය යටතේ දඩය හෝ කසපහර ගැසීම ද මෙම නිලධාරින් දෙදෙනා සතුවිය. (විමලරත්න,2014,102)
ඉංග්‍රීසි යුගය (1796-1948 දක්වා)
ඉංග්‍රීසින් සිය යටත් විජිත සඳහා ක්‍රියාත්මක විය යුත්තේ ඒ ඒ රටවල පවතින නීතියට අනුව යන ස්ථාවරයේ සිටයේය.19 වන ශතවර්ෂයේදී ඊට කලින් පැවතුණු දයා විරහිත දරුණු දඬුවම් අවම කර දැමීමෙන් පසු මේ රටේ දණ්ඩනය සමිබන්ධයෙන් අනුගමනය කළයුතු පැහැදිලි ප්‍රතිපත්තියේ පැහැදිලි වෙනසක් නැතිවිය.බ්‍රිතාන්‍යයන් ලංකාව යටත් කරගැනීමෙන් පසු වධදීම,ඇඟ පසඟ සිඳලීම ආදී දරුණු දඬුවම් නීතියෙන් අවලංගු කර දමන ලදී.මරණීය දඬුවම අපරාධ හතරකට පමණක් සීමා වී තිබේ.(සිංහල විශ්වකෝෂය,1963,475)
මෙහිදී පැහැදිලි වන්නේ සමාජ පාලන කාරක අතර දඬුවම කොතෙක් දුරට ඉවහල් වී ඇත්ද හා දඬුවමට ඇති බිය හේතු කොටගෙන අපරාධකිරීමෙන් වැළකීමත්ය.සමාජයේ කෙටිකාලීන හා දිගුකාලීන වෙනස් වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නූතනයේ දියුණු සමාජ අවධියක් දැකිය හැක.මෙවැනි තාර්කික සමාජවල හුදෙක් සාම්ප්‍රධායික සමාජ පාලන ක්‍රමයන්ට පරිභාහිරව නෛතික පසුබිම ප්‍රධාන කොට සැළකීම වැදගත්ය.මෙහිදි විශේෂයෙන් අපරාධ පාලනයේදී අපරාධ නීතිය ප්‍රධාන කොට සැළකීය.එහිදී අපරාධවල විස්තර විභාග කිරීම,නඩු විභාග කිරීම,දණ්ඩනය ආදී කාරණා මෙයට අදාළ වෙයි.(ජයතුංග,2010,69) පොලීසිය,අධිකරණය හා බන්ධනාගාරය සමාජ පාලන ආයතන ලෙස අදවන විට වැදගත් වී ඇත.රටක නීතිය හා සාමය රැකීම,අපරාධ මැඩලීම,අපරාධ විමර්ෂණය,ජනතාව මගින් ඉටුකරනු ලැබේ.මෙසේ මහ ජනතාව සඳහා සේවය කිරීමට බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයින් විසින් අපරටේ ස්ථාපිත කරනු ලැබූ සංවිධානයක් ලෙස පොලිසිය හඳුනාගත හැකශ්‍රී ලංකාවේ මෙවැනි පොලිස් සේවයක් 1866 සැප්තැම්බර් 03 දා පිහිටවනු ලැබීය.නමුත් ඉතිහාසයේ සඳහන් වන ආකාරයට ක්‍රි.පූ 3වන සියවසේ පණ්ඩුකාභය රජ දවස පොලිස් සේවයට සමාන සේවයක් පැවති බව සඳහන් වේ.නගර ගුත්තික එයට නිදසුන්ය.එසේම පෘතුග්‍රීසී හා ලන්දේසී පාලන කාලයේදී මෙයට සමාන ආරක්ෂක සංවිධානයක් පැවතුණි.මෙම ක්‍රමය තුළ ආරච්චි,කෝරළ,ගම්මුලාදෑනි,මුදලි වැනි තනතුරු ප්‍රධාන විය. (ජයතුංග,2010,70-71)
1.3 ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතිය යනු
සමාජයක පවත්නා ධර්මතා වලට එරෙහි වූ සෑම චර්යා විධියක්ම අපචාර ලෙස විග්‍රහ කරයි.ඒ අනුව බලන විට පොදුවේ අපචාර බවට පත්වන්නේ සමාජ විරෝධී ක්‍රියාවන්ය.සෑම අපචාරයක්ම අපරාධයක් බවට පත් නොවෙයි.ඊට හේතු වී ඇත්තේ අපරාධ යන්න විග්‍රහ කිරීමට ක්‍රියාකර ඇත්තේ නීතිමය වශයෙන් බැවිනි.මෙයින්ද වැදගත් වන්නේ අපරාධ නීතියයි.අපරාධ නීතිය කඩාබිද දමන මිනිස් ක්‍රියාවක් අපරාධයක් ලෙස සැලකෙයි.අපරාධ හදුනා ගන්නේද අපරාධ නීතිය මගිනි.මෙම නෛතික දෘෂ්ටි කෝණය අපරාධ යනු කුමක්දැයි විග්‍රහ කළ හැකි මාර්ගයකි.අපරාධ යනු කුමක්දැයි විග්‍රහ කරනු අනෙකුත් මාර්ගය වන්නේ සමාජීය දෘෂ්ටිය ඔස්සේ අපරාධය විග්‍රහ කිරීමයි.සමාජ හානිය පමුනුවන වැරදි ක්‍රියා අපරාධ ලෙස සැළකීමේදී සමාජීය දෘෂ්ටි ගනන් ගැනෙයි.කිසියම් ක්‍රියාවක් අපරාධයක් ලෙස යම් කිසි සමාජයක් පිළිනොගන්නේ නම් එය අපරාධයක් නොවෙයි.එකී සමාජය අපරාධයක් ලෙස නොපිළිගන්නා කාරණය තවත් සමාජයක් විසින් අපරාධයක් ලෙස පිළිගන්නට පුළුවනි.එවැනි අවස්ථාවකදී දක්නට ලැබෙන්නේ එකී සමාජය එම කාරණය නෛතික වශයෙන් අපරාධයක් ලෙස පිළිගෙන තිබීමයි.එකී නීතිය මොනම ආකාරයකින් හෝ උල්ලංඝනය කිරීම අපරාධයක් බව සමහර සමාජ විද්‍යාඥයින්ගේ මතයයි. මේ අනුව නීතියට හසු නොවන ක්‍රියාවන්ද වෙයි.අපරාධය පිළිබද නෛතික අර්ථකථනයන් ශ්‍රී ලංකා නීතියෙහි දක්නට නැත.දණ්ඩ නිති සංග්‍රහයේ හෝ වෙනත් කවර අපරාධ නීති කෘතියක හෝ එවැනි අර්ථකථනයක් අන්තර්ගත නොවේ.දණ්ඩනීති සංග්‍රහයේ 38 වැනි වගන්තියේ විග්‍රහ වන්නේ වරද යන්නයි.අපරාධ යන්න නොවේ.අපරාධ හදුනා ගන්නේ අපරාධ නීතිය මගින් නම් කලින් පනවන ලද නීතියක් නැත්තම් එවැනි අවස්ථාවකදි සිදුවන ක්‍රියාව අපරාධයක් නොවෙයි.බලයට පත්වන දේශපාලඥයන් විසින් පනවනු ලබන මනුෂ්‍ය හැසිරීම් සම්බන්ධයෙන් වූ නීති මාලාවක් ලෙස අපරාධ නීතිය සම්ප්‍රධායිකව නිර්වචනය කළ හැකිය.(යම්කිසි අපරාධයක් සිදුවූවාට පසුව ඒ පිළිබදව නිතියක් පමුණුවා එකී අපරාධකරුට දඩුවම් පැමිණුවිම නීතිය මගින් අනුගමනය කරන සදාචාරාත්මක ක්‍රියා මාර්ගයක් නොවෙයි.සමහර විට මුළුමහත් සමාජයටම හානිකර ලෙස සැළකෙන ක්‍රියා අපරාධ නීතියට ඇතුළත් නොවන්නට පුළුවනි. (ජයතුංග,2010,24) රජය වැනි බලාධිකාරයක් පැනවූ නීති පමණක් අපරාධ ලෙස සැළකෙයි.මීට අමතරව ස්වාභාවික නීතියද බලපායි.අපරාධ ක්‍රියා මූලික වශයෙන් දෙවර්ගයකි.සදාචාරාත්මක වශයෙන් දොස් තැබිය හැකි වන එමෙන්ම වැරදි ලෙස ගැනෙන මිනිමැරුම් ,මංකොල්ලකෑම් වැනි බරපතල අපරාධ වලින් සමන්විත ක්‍රියා මු ලික වේ.අනෙක වන්නේ කළයුතු යැයි නීතියෙන් කියවෙන නිසාම කළයුතුව ඇති එසේ හානිකර නොකර හැරීමෙන් වැරදි වන ක්‍රියාවන්ය.අපරාධ සම්බන්ධයෙන් නියම වූ දඩුවම් විවිධාකාරය.දඩයක් නියම කිරීම,ප්‍රජා සේවාවන් නියම කිරීම,පරිවාසභාරයේ තැබිම,අත්හිටවූ සිරදඩුවම,බන්ධනාගාරගත කිරීම,රටින් පිටුවහල් කිරීම මේ අතර මරණීය දණ්ඩනය ප්‍රමුඛ වේ.
ශ්‍රී ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයක් බවට පත් වු විගසම රෝම ලන්දේසී අපරාධ නීතිය සහ සිංහල අපරාධ නීතිය සම සමව පැවතුණි.රෝම ලන්දේසි අපරාධ නීතිය මුහුදුබඩ පළාත්වලට ක්‍රියාත්මක වූ අතර මෙරට අපරාධ නීතිය උඩරට පළාත්වල ක්‍රියාත්මක විය.කෙසේ වෙතත් 1852 දී අංක 05 දරන ආඥාව මගින් බ්‍රිතාන්‍ය විසින් සමස්ත රටටම අදාලව රෝම ලන්දෙසී නීතිය පනවන ලදී.එහෙත් අධිකරණයේ විනිසුරුවන් හට ව්‍යාකූලතා ඇතිවූ බැවින් 1880 දී බ්‍රිතාන්‍ය දණ්ඩනීති සංග්‍රහය හදුන්වා දීමෙන් නව අපරාධ නීති පද්ධතියක් හදුන්වා දුන්නේය. දණ්ඩනීති සංග්‍රහයේ 03 වන වගන්තියේ මෙලෙස සදහන් වෙයි.
එක්සත් පළාත්වල අපරාධ නීතිය හෝ රෝම ලන්දේසි නීතිය යනුවෙන් හැඳින්වෙමින් මෙතෙක් මෙම දිවයිනෙහි ක්‍රියාවේ යෙදවූ අපරාධ නීතියෙහි හැම පැතිකඩක්ම මෙයින් අවලංගු කරනු ලැබේ.එසේ වුවද ඉංග්‍රීසි විනිශ්චයකරුවන් විසින් දෙන ලස ඉංග්‍රීසි නීති සංකල්පය අහෝසි වූවැයි සැලකීම පදනම් විරහිත බව සමහර නඩු තීන්දු වලදී තීරණය කර තිබුණි.කච්චේර මුදලි එදිරිව එම් මොහොමඩ් (21 NCR 369)යන නඩුවෙහිදි මෙම පිළිතුර ලැබුණි.මෙම නඩුවේදි ශ්‍රි ලංකාවේ අපරාධ නීතිය සම්පුර්ණයෙන්ම සංග්‍රහ ගතකර ඇති අතර අලිඛිත නීති නැති බව සඳහන් කරඇත. .(http://www.prostudies.lk)
අපරාධ නීතිය යටතේ දඬුවම්
අපරාධ නීතිය යටතේ පැණවිය හැකි දඬුවම් එවැනි අපරාධ සම්බන්ධ නීතිය තුළම දක්වයි.(දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 52 වගන්තිය)ශ්‍රී ලංකාව තුළ පනවා ඇති දඬුවම්
- මරණ දඬුවම
- තදබල එනම් බරපතල වැඩ ඇතිව හෝ ලිහිල්ව සිරගත කිරීම.
- රජය විසින් දේපළ රාජසන්තක කිරිම.
- කසපහර
බොහෝ විට පුද්ගලයෙකුට සිරදඬුවම් නියම වූ විට ඔහුට දඩද නියම කරනු ලැබේ.මරණ දඬුවම 1978 දී අවසන් වරට සිදු කරනු ලදී.ඒ වෙනුවට ජනාධිපතිතුමා තම ව්‍යවස්ථාපිත බලය භාවිතා කළේ මරණ දඬුවම වෙනුවට ජීවිතාන්තය දක්වා සිර දඬුවම් ප්‍රකාශ කිරීම සදහාය.(http://www.prostudies.lk)
මිනීමැරීම 294 වගන්තිය.
ඉහත වගන්තිය අනුව කෙනෙකු කෙනෙකුගේ මරණයක් සිදු කළහොත් එය මිනීමැරුමක් වන්නේය.සෑම මිනීමැරුමක්ම සාවද්‍ය මනුෂ්‍ය ඝාතනයක් වන්නේය.සාවද්‍ය මනුෂ්‍ය ඝාතන හා මිනීමැරුම් අතර එතරම් විශාල වෙනසක් නැත.මරණය සිදු කිරීම මෙම වර්ග දෙකටම පොදුය.අපරාධ නීතිය නීතියක් වශයෙන් පොදුවේ සියළු දෙනාටම බලපානු ලබයි.එහෙත් අධිකරණය නඩු තීන්දු දීමේදී ඒ ඒ අයගේ සමාජ තරාතිරම , ආර්ථික තත්ත්වය,මානසික රෝග,වෙනත් පුද්ගලික කරුණු සැළකිල්ලට ගෙන අපරාධයට දඬුවම් නියම කෙරෙයි.අපරාධ වරදක් මුළු මහත් සමාජයටම එරෙහිව කරන ලද වරදක් ලෙස සැළකෙයි.මේ අනුව අපරාධ සිදු කරනු ලැබූයේ යැයි සැක කරන පුද්ගලයෙකුට එරෙහිව නඩු පවරනුයේ රජය විසිනි. (http://www.prostudies.lk)
දණ්ඩනීති සංග්‍රහය.
1883 මුල්වරට සංග්‍රහ ගත කරන ලදී.මෙමගින් අපරාධ වැරදි යනු මොනවාද? ඒ සදහා ඇති නියමිත දඬුවම්ද අර්ථ දක්වා ඇත.
ශ්‍රී ලංකා අපරාධ නීතියේ ඉතා වැදගත් වන සාවද්‍ය චේතනාව දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 72 වන වගන්තියෙන් සහ 69 වන වගන්තියෙන් කියවේ.72 වන වගන්තිය අනුව නීතිය මගින් යුක්ති සහගත ක්‍රියාවක් හෝ සිද්ධිය පිළිබද වරදක් නිසා එසේ යුක්ති සහගත යැයි සද්භාවයෙන් විශ්වාස කරමින් කළ ක්‍රියාව වරදක් නොවෙයි.එසේම එහි 69 වන වගන්තියට අනුව නීතිය අනුව කිරීමට බැඳී ඇති හෝ සිද්ධිය පිළිබඳ වැරදීමක් නිසා එසේ බැඳී ඇතැයි විශ්වාස කරමින් කළ ක්‍රියාවක් වරදක් නොවෙයි.ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ නීතියෙහි තවත් වැදගත් කරුණක් නම් දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 02 වන වගන්තියෙන් දැක්වෙන පරිදි එම සංග්‍රහය යටතේ මේ දිවයින තුළ වැරදිකරුවන් වන සියළු දෙනාටම එහි අඩංගු අන්දමට පමණක් දඬුවම් කළ යුතු බවයි.මෙයින් මතුවන පළමුවන කරුණ නම් වැරදි කළ සියළු දෙනාටම ශ්‍රී ලංකා අපරාධ නීතිය යටතේ දඬුවම් කළ හැකි බවයි.එහෙත් ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයා උසාවියක් ඉදිරියට පැණවිය නොහැකිය.අනික් අතට ජාත්‍යන්තර නීති රීති අනුව තානාධිපතිවරු හා ඒවායේ සේවයේ නියතු අය අධිකරණය හමුවට පැණවිය නොහැකිය. (http://www.prostudies.lk)
අද වනවිට ශ්‍රී ලංකේය සමාජ වල අපරාධ නීති සංඛ්‍යාව ක්‍රමයෙන් වැඩිවෙයි.මේ ස්වභාවය අපරාධ නීතියට පමණක් සීමා වී නැත.සිවිල් නීතිද එසේම වැඩි වී ඇති බව පැහැදිලි වේ. නීති වැඩිවීමට හේතුව ගණාචාර බලයෙන් හීන වී යාම,ඒවායේ පැවැත්ම අපිළිවෙලකට සිදු වීමත්ය.නීති පැණවූවත් නීති වලට ගණචර්යාවන්ගේ පිහිට නොමැති නිසා ඒ නීති වලින් සමාජ පාලනයක් සිදු කිරීම උගහටය.ගණචර්යා ප්‍රමාණාත්මක ලෙස ක්‍රියාත්මක වන සමාජයකට සමාජ පාලනය සදහා නීති රීති අවශ්‍ය නොවේ.එසේම ගණාචාර්ය බලයෙන් හීන වූ කල නිතියද සංස්කෘතික පාලක බලවේඟයක් හැටියට නිරායාසයෙන් දුර්වල වේ.
ඒ ඒ සමාජයන්හි බලපවත්නා අපරාධ අවබෝධ කර නොගෙන අපරාධයන්හි ස්වභාවය හෝ ඒවා හඳුනා ගැනීමට පවත්නා ඉඩකඩ අසිමීතය.අපරාධවලට සුවිශේෂි වූ නිති මාලාවක් ක්‍රියාත්මක විට මෙහිලා වැදගත් වේ.මේ අනුව ශ්‍රි ලාංකේය සමාජය තුළ අපරාධයට එරෙහිව දැඩිව නීතිය ක්‍රියාත්මක වන බව පෙනේ.මෙහිදී අපරාධයක් උදෙසා දෙන ලද බරපතලම දඬුවම වනුයේ මරණීය දණ්ඩනයයි.එය වර්තමානයේ ක්‍රියාත්මක නොවුනද ඉදිරි කාල සීමාව තුළදී ඇති වීමට බොහෝ ඉඩකඩ පවතී.
- අපරාධවල ප්‍රවණතා.
ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ ප්‍රවණතාව හා ඒ කෙරෙහි බලපානු ලබන හේතු සාධක බොහොමයකි.ලෝකයේ අනෙකුත් රටවල් මෙන්ම ලංකාවේද අපරාධ ප්‍රවණතාවයන් කෙරෙහි බොහෝ හේතු සාධකයන් පදනම් වී ඇත.මීට දශක දෙකකට පමණ පෙර සිදුවූ අපරාධ දෙකක් අතර කාලය මාස ගණනකින් මැනිය හැකි වුවද වර්තමානය වන විට එය මිනිත්තු ගණනකට සීමා වී ඇති බව පෙනෙයි.මේ අනුව ලංකාවේ අපරාධ චක්‍රයේ වේගය ක්‍රමයෙන් වැඩි වී තිබීම නව ප්‍රවණතාවක් ලෙස දැකිය හැකිය.මෙහිදී පුද්ගලයන්ට එරෙහිව සිදු කළ අපරාධ හා දේපළ සම්බන්ධව සිදු කරනු ලැබූ අපරාධ සමගාමී ලෙස සිදුවුනද වර්ථමානය වන විට දේපළ සම්බන්ධයෙන් වන අපරාධ ප්‍රමාණාත්මකව ඉහළ අගයක් ගන්නා බව පෙනෙයි.මෙහිදී මංකොල්ලකෑම් එහි ප්‍රධාන තැනක් ගනි.එමෙන්ම අපරාධවල ස්වභාවය ගත්විට වැඩි වශයෙන් එහි ප්‍රචණ්ඩත්වය ගැබ් වී තිබීම විශේෂ ලක්ෂණයක් වේ.නිදසුන් ලෙස මංකොල්ලකෑමක් කර නැවත පැමිණෙන විට එම ස්ථානයේ කිහිප දෙනෙකු ඝාතනය කිරීමට පෙළඹීම ඉතා සුළු කරුණක් ලෙස අපරාධකරුවන් සැළකුවද එහි ඇති බරපතල ක්‍රම කෙතරම්ද යන්න අවබෝධ කරගත හැකිය.මෙහිදී ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ර්‍ත්‍රවතාව වැඩි වීම නූතන සමාජයේ ඇති නවීන අවි ආයුධ සෘජු ලෙස දායක වන බව කිව යුතුය.
ලංකාවේ අපරාධ වර්ධනය හා ආර්ථික ප්‍රශ්න අතර තිබෙන්නේ අන්‍යෝන්‍ය සම්බන්ධතාවයකි.මෙම තත්ත්වය උග්‍ර වීම තුළින් ඇති නැති පරතරය පුළුල් වේ.ආර්ථික පීඩනය වැඩිවන විට පුද්ගලයාගේ කායික මානසික අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට නොමැති විට එහි අතුරු ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අයථා මාර්ග සෙවීමට මිනිසා පෙළඹෙන්නේ සහජයෙනි.මෙයට බොහෝ ලෙස බලපාන්නේ ආර්ථික ගැටළු වලින් දැඩි ලෙස පීඩා විදින පුද්ගලයාට ඒ සදහා යහපත් මාර්ගයක් නොමැති වූ විටයි.ලෝකයේ ඕනෑම රටක මෙබදු ආර්ථික අසීරුතාවයන් හා අපරාධ වර්ධනය අතර සමීප සම්බන්ධතාවයක් පවතී.විශේෂයෙන් ලෝකයේ රටවල දේපළ හා සම්බන්ධ අපරාධ වැඩිවීම නොවැළැක්විය හැකි ලෙස ඉහළ යන බව අපරාධ විද්‍යාඥයන් පෙන්වා දී ඇත.“නිතරම දුගීකම,අපරාධ හා බාල අපරාධ වලට සෘජු ලෙස සම්බන්ධ වේ”(Magire morgen and reinere,1997,863)එමෙන්ම “ආර්ථික අනාරක්ෂිත බව,අඩු පෝෂණ මට්ටම,ඇඳුම් පැළදුම් නොමැතිකම,අත්‍යවශ්‍ය වෛද්‍ය පහසුකම් නොමැති කම හේතු කොටගෙන ගැහැණු ළමයි ගණිකාවෝ බවට පත්වෙයි. ”මේ අනුව පැහැදිලි වන්නේ මූලික අවශ්‍යතා ඉටු කරගෙන ආර්ථික පීඩනයෙන් යම් පමණකට හෝ නිදහස් වීමට පුද්ගලයා අපරාධ කිරීමට පෙළඹෙන බවයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධවල ප්‍රවණතාව පිළිබඳ කථාකිරීමේදි ඒ සඳහා බලපා ඇති හේතු සාධක කිහිපයක් හඳුනාගත හැක.එනම්:
- දිළිඳුකම.
- විවෘත ආර්ථිකය.
- යුද්ධය.
- සංචාරක ව්‍යාපාරය.
විවෘත ආර්ථිකය.
ශ්‍රී ලංකාවේ පෙර නොවූවිරූ ආයෝජන මාර්ග විවර වූයේ විවෘත ආර්ථිකය හේතු කොටගෙනය.විවෘත ආර්ථිකය මගින් ශ්‍රී ලංකාවද ලෝක ගෝලීයකරණ ක්‍රියාදාමයට එක්කළ අතර සීමාරහිත ආනයන ක්‍රම මගින් ලෝකයේ සුපිරි අනවශ්‍ය ශ්‍රී ලාංකික ජන සමාජයේ මුල්බැස ගැනීමෙන් ඇති වූ තරඟකාරී සමාජ රටාව විසින්,ළමා පරපුර වේගයෙන් සංස්කෘතික වශයෙන් සෝදාපාළුවට ලක්වෙමින් බටහිරකරණයට,නවීකරණයට,නාගරීකරණයට නතු වන්නට විය.එසේම සංචාරක ව්‍යාපාරය වැඩි වූයේද,යුද්ධ ඇති වුයේද,නව තරඟකාරී දේශපාලන හා සංස්කෘතියක් බිහිකරනු ලැබුවේද මේ යුගයේදීය.රූපවාහිනියේ ආගමනය,පරිගණක භාවිතය හා මාධ්‍ය දියුණුව ශ්‍රී ලංකාව වේගයෙන් සංවර්ධනයේ ඉදිරියට ගෙන යා හැකි මංමාවත් ලෙස බොහෝ අය දුටුවත් ,ඒවා භාවිතයෙන් ශ්‍රී ලංකාව සංවර්ධනය වනවාට වඩා දෙගුණ,තෙගුණ වේගයෙන් අපරාධවල වර්ධනයක් ඇතිවිය.සමාජ හා ආර්ථික වානිජකරණයට නතුවීම සමග ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්ෂයක වැඩි වේලාවක් රැකියාවල නිරත වීම,දරුවන්ගේ රැකවරණයෙන් මව්පියන් ක්‍රමයෙන් ඈත් වීම,කාන්තාවන් විදේශ රැකියාවල නිරත විම,වීඩියෝ හා DVD චිත්‍රපට,ඉන්ටනෙට් භාවිතය ආදියෙන් ඉතිහාසයේ කවදාවත් නොවූ තරම් සෑම සමාජ මට්ටමකම ළමුන්,තරුණ පිරිස,වැඩිහිටියන් විවිධ අපයෝජනයන්ට මෙන්ම අපරාධයන්ට නතුවීම හා යොමු වීම සිදු විය.
වර්තමානයේ මෙම තත්ත්වය උග්‍රම තත්ත්වයට වර්ධනය වී ඇත.මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය,අසභ්‍ය චිත්‍රපට නැරඹීම,ලාංකික දරු දැරියන් ලිංගික අත්හදා බැලීම් වලට යොමු වීම ආදිය ඒ අතර දැකගත හැක.විවෘත ආර්ථිකයෙන් ඇතිකළ අධික දරිද්‍රතාවය,දිළිඳුකම මගින් සමාජයේ පහල පන්ති වල දරුවන් මෙහෙකාරකමට,ශ්‍රමය විකිණීමට අප රට තුළ දැකිය හැකිය.
දිළිඳුකම.
දිළිඳුකම නිසා ළමුන්,තරුණ පිරිස් මෙන්ම වැඩිහිටි ජනතාවද ගණිකා සේවයට හා මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්වලට යෙදවීම මෙන්ම දරුවන් මෙහෙකාර සේවයට මෙන්ම දරුකමට හදා වඩා දීමද සිදුවෙයි. දිළිඳුකම නිසා මිනිසුන් ඉතාමත් දුක්ඛිත කටුක ජීවිතයක් ගත කරයි.ශ්‍රී ලංකාවේ දුප්පත් පුද්ගලයන්ව යාචකයන් ලෙස යොදවා මුදල් ඉපයීම,ගණිකා සේවයට මෙන්ම විවිධ ජාවාරම් වලටද යොදා ගනිමින් මුදල් ඉපයීම සිදු වේ.විශේෂයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ මාවත් වාසී ජනතාව අපරාධ කටයුතු වලට යොමු වීම හඳුනා ගතහැක.මාවත්වාසී ළමුන් 100% ලිංගික අපයෝජනයට ලක්වෙයි.එසේම 100% ශ්‍රමය සූරා කෑමට ලක්වෙයි.මෙම ළමුන් අතරිනුත් 70% අනියම් ගණිකා සේවයෙන් 20% ස්ථීර ලෙස වෘත්තියකට යොමු වෙති. දිළිඳුකම හේතුවෙන් ආර්ථික දුෂ්කරතා කොතරම්ද යන්න පාසල් නොයන ළමුන් පිළිබඳව ජන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් කරන ලද සමීක්ෂණයෙන් අවබෝධ වේ.
පාසල් යායුතු ළමයි 25,533 ක් ආර්ථික දුෂ්කරතා හේතුකොට ගෙන විවිධ මුදල් ඉපයීම් වල නිරත වී සිටී.1999දී පාසල් නොගිය ළමුන් (වයස අවුරුදු 15ක් 17ක් අතර)3,39,528 කගෙන් 2,08,420 ක් පමණ පාසල් යාම නවතා දමා රැකියා කටයුතුවල නිරත වී ඇත.මෙයින් 55,026 ක් ඒ රැකියා හේතු කොටගෙන රෝගාතුර වි ඇත.නැතහොත් තුවාල හෝ ලබා ඇත.(වයස අවුරුදු 15ත් 14 අතර )14.5% ආර්ථික දුෂ්කරතා හේතු කොටගෙනද තවත් 12.4% රුකියා කටයුතු වල නිරත වීම නිසාත් පාසල් යාම නතර කර තිබේ.පාසල් නොයන (වයස 15ත් 14ත් අතර)ළමුන්ගෙන් 11.9% ක ආර්ථික අසීරුව නිසාත් තවත් 22.1% ක් රැකියා මාර්ගයන්ට යොමුවීම නිසාත් පාසල් යාම නතර කර තිබෙන බව සමීක්ෂණයෙන් හෙළවී තිබේ.මෙසේ පාසල් යායුතු වයසේ දරුවන් අධ්‍යාපනය නිසි ලෙස නොලබන විට නූගත් පරපුර සංඛ්‍යාත්මකව වර්ධනය වේ.එවිට සමාජ සමාජ පද්ධතිය නිසි ලෙස අනුකලනය වීමට නොහැකි වීම,රැකියාමය අවස්ථා මගහැරීම වැනි හේතු සාධකයන් පදනම් කරගෙන සමාජයට හානිදායක මාර්ග වලින් මුදල් රැස්කිරීමට පෙළඹීම එහි ස්වභාවය වේ.තරුණ අවධියේ ඔවුන් අපේක්ෂා කරන පරිදි රැකියාමය අවස්ථාවන් නොලැබුණ විට ඉක්මන් මාර්ගයකින් මුදල් සොයා ගැනීමේ ක්‍රම ශිල්ප භාවිතා කිරීම තරුණයන්ගේ විකල්ප මාර්ග වේ.මෙහිදී ගෙවල් බිඳුම්,මංකොල්ලකෑම්,වාහන සොරකම් කිරීම,මිනීමැරුම්,මත්ද්‍රව්‍ය වෙළදාම ආදියෙහි යෙදෙයි.දුප්පත්කම හා නූගත්කම අතර පවතින්නේද අන්‍යොන්‍ය සම්බන්ධතාවයකි.නූගත්කම වර්ධනය වන විට සමාජය පැවතිය යුතු ආකාරය වෙනස් වී අනෝමීයත්වයට පත්වේ.ලංකාවේ නූගත්කම හේතු කොටගෙන පියා අතින් දියණිය දූෂණය වීම,සහෝදරයා අතින් සහෝදරිය දූෂණය වීම,වැනි අපරාධ නිසා සමාජය කෙතරම් දිශානතියක් ඔස්සේ ගමන්කර තිබෙන්නේ ද යන්න අවබෝධ කරගත හැක.
සංචාරක ව්‍යාපාරය.
සංචාරක ව්‍යාපාරය ආශ්‍රිතවද අදවන විට අපරාධ කටයුතු වර්ධනය වී ඇත.ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක ප්‍රදේශවල ඇතැම් ලාබාල දරුවන් සංචාරක මගපෙන්වන්නන් සේ ක්‍රියා කරමින් සංචාරකයන් සමග රටේ විවිධ ප්‍රදේශවල සංචාරය කරමින් මෙම ගණිකා වෘත්තියේ යෙදෙන බව යථාර්තයයි.එහෙත් එවැනි සිදුවීම් ඔප්පු කිරීමට සාධක හෝ සාක්ෂී නොපවතී.විවිධ ප්‍රදේශවලින් ගෙනෙන ලාබාල ගැහැණු දරුවන් සම්භාහන ආයතන සේවිකාවන් ලෙසත් පිටපළාත් වලින් මෙන්ම සංචාරක ප්‍රදේශයේම දරුවන් කාමර සේවකයන් ලෙස පෙනී සිටිමින් ගණිකා ව්‍යාපාරය ආරම්භ කරයි.සංචාරක මගපෙන්වන්නන් වශයෙන් පෙනී එම ගණිකා සේවයේ යෙදෙන පරපුර ඇතැම් විට විදේශගත වීම,මව්පියන්ගේ මෙහෙයවීම මත විදේශකයන් රවටා නිවාස ඉදිකර ගැනීම,විදේශිකයාට තමන් අතහැර නොයන තත්ත්වයට පත්කර ඔහු ලංකාවේ වසර කිහිපයක් පදිංචිකර ගෙන ඔහුගේ ධනය සූරාකෑමට ලක්කර,ඔහු පලවා හැරීම ආදි දෙමාපියන්ද සංවිධානාත්මකව සිදුවන ජාවාරම් සංචාරක ප්‍රදේශවල ඇත.සංචාරක ව්‍යාපාරය ආශ්‍රිත ගණිකා උවදුරු පිළිලයක් සේ වර්ධනය වන්නේ කාටත් නොදැනීමය.එහිදී විවිධ සමාජ රෝග ඔවුන් අතර බහුල මෙන්ම H.I.V ආසාදනය පවතී.ඔවුන් පසුකාලීනව හොටෙල් සහ ආපනශාලා හිමිකරුවන් බවට පත්ව සංචාරකයන්ට ළමා ගණිකාවන් පුහුණ කර සපයන්නන් බවට පත්වෙයි.සංචාරක ව්‍යාපාරය රටේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගයක් බවත් ,විදේශ විනිමය ඉපයීමේ ප්‍රධාන මාර්ගය බවත් සලකන රජයකින් මෙම උවදුරුවලට පිළිතුරු බලාපොරොත්තු විය නොහැකිය.අනියම් සංචාරක මගපෙන්වන්නන් විසින් සංචාරකයන්ට අවශ්‍ය මත්ද්‍රව්‍ය,ළමා ගණිකාවන් හා ගණිකාවන් ආදී පහසුකම් ලබාදෙයි.මෙවැනි වූ අවස්ථාවලදී සතිගණන් සංචාරක කටයුතු වල නියලී නැවති හොටෙල් කාමරයට හෝ නවාතැනට එන සංචාරකයාගේ සියළු මුදල් හා බඩුමුට්ටු සිදී ගොස් තිබීම දැකිය හැකි සත්‍යකි.
යුද්ධය.
80 දශකය වන විට ලංකාව තුළ සම්පුර්ණයෙන්ම යුධ වතාවරණයක් නිර්මාණය විය.තවද 70 දශකයේ විප්ලව හා 83 ජාතිවාදී අරගල තුළින් අසරණව ,මානසික පීඩනයට හා පීඩාවට පත්වූ ළමුන් පිළිබදව තොරතුරු මෙන්ම ඒ හේතුවෙන් ඇති වූ අපරාධ පිළිබදවද ශ්‍රී ලංකාව ඇසුරින් හදුනාගත හැක.යුධ තත්ත්වයන් උග්‍ර වීමෙන් පවුල් පිටින් අසරණ වී කඳවුරු වාසයට යෑමත්,මව්පියන් මියගිය ළමුන් අවතැන් වීමත් සිදුවූයේ උතුරු හා නැගෙනහිර පළාත්වලය.එවැනි අවස්ථාවලදී මිනිසුන්ට පහරදීම,ලිංගික අපයෝජන ආදිය සිදුවිය.1989 විප්ලවය නිසාද ඉතිහාසයක් නොමැකෙන ලෙස අපරාධ සිදුවිය.විශේෂයෙන් මිනිසුන් අමු අමුවේ මහමග මරා පුළුස්සා තිබුණි.එල්.ටී.ටී.ඊ සංවිධානයද මිනිසුන් යුධ කටයුතු වලට යොදා ගත්තේය.විශේෂයෙන් දරුවන් පැහැරගෙන ගොස් යුධ පුහුණුව ලබාදීම යුධ සමයේදී මෙරට සිදු වූ අපරාධයන්ය.කුඩා කළ සිටම දරුවන්ගේ මනසට වෛරය,ද්වේශය හා ළමයින්ගේ ළමා කාලය උදුරා ගැනීම මෙම සංවිධානයන් මගින් සිදු කරන ලදී.සිවිල් යුද්ධයකට පසුව අපරාධ වර්ධනය වීම සෑම රටකම දක්නට ලැබෙන්නකි.යුද්ධයෙන් පසුව සමාජය ව්‍යාකූල තත්වයට පත් වේ.මිනිසුන් දේපළ,නිවාස,ආර්ථිකය ආදී අංශවල අඩාලවීම් ඇති වේ.එම නිසා එවැනි පරිසරයක ජනතාව තම ජීවිකාව ගෙන යාමට අයථා ආදායම් මාර්ගවල නිරත වීම දක්නට ලැබේ.ශ්‍රී ලංකාව අද වනවිට අපරාධවලට ප්‍රවණතාත්මක අංශයන් කරා යොමුවී ඇත.ශ්‍රී ලංකාවේ පොලිස්පතීගේ වාර්තාවන්හි සඳහන් අන්දමට සාමාන්‍යෙයන් බරපතල අපරාධ හෙවත් බලවත් අපරාධ ලෙස හදුන්වනු ලැබේ.1978 දක්වා 1982 දක්වා ශ්‍රී ලංකාව තුළ සිදු වූ බරපතල අපරාධ ඒ ඒ පොලිස් දිසාවන්ට අනුව සංඛ්‍යාලේඛණ ඉදිරිපත් කළ හැක.
- ශ්‍රී ලංකාවේ මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක වීම.
අපරාධ වලට දඬුවම පනවන ලද්දේ සමාජය සුරක්ෂිත කිරීමේ පරමාර්ථයෙනි.අපරාධ අඩු කිරීමේ සිද්ධාන්තය තුළදී යමෙකුට යම් ක්‍රියාවක් සිදු කොට ලබන දඬුවමේ වේදනාව,එම ක්‍රියාව සිදු කොට ලබන නීතියට වඩා වැඩි නම් මිනිසුන් එවැනි වැරදි ක්‍රියා සිදු නොකරති.බොහෝ සමාජවල විවිධ ආකාරයේ විවිධ දඬුවම් ක්‍රම දක්නට ලැබේ.
- සමූහයෙන් ඈත් කිරීම.
- මරණය පැමිණවීමෙන්.
- පිටුවහල් කිරීමෙන්.
- බන්ධනාගාර ගත කිරීමෙන්.
- ශාරීරික වධ හිංසා පැමිණවිම.
- සමාජයම අවමානය.
- නිලීන අවමානය.
- වන්දි හෝ දඩ මුදල් ගෙවීම.
සමූහයෙන් ඈත් කිරීම ගැන කතා කරන විට ඉතාම අන්තගාමී දඬුවම නම් මරණ දඬුවමයි.මරණය ඉතා ක්‍රෑර ලෙසද,එසේ නොවන දඬුවමක් ලෙසද කෙනෙකුට නියම කළ හැකිය.ඈත අතීතයේ මරණ දඬුවම විවිධාකාර අපරාධ රාශියක් වෙනුවෙන් පනවන ලදී.මන්ත්‍රකාර වැඩ,ව්‍යභිචාර සම්බන්ධතා,බලහත්කාරයෙන් කෙනෙකු පැහැර ගෙන යාම,විවිධ බරපතල සොරකම් හා මිනීමැරීම මරණ දඬුවම පනවන සමහර අපරාධ වේ.ඒ අනුව දඬුවම අතරින් බරපතලම හා උපරිම දඬුවම මරණීය දණ්ඩනයයි.ශ්‍රි ලංකාවේ බලපවත්නා වූ නීතියට අනුව කිසියම් තැනැත්තෙකු විසින් මනුෂ්‍ය ඝාතනයක් සිදුකර ඇති බවට අධිකරණ මඟින් ඔප්පු වී ඇති විටදී ඔහුට හෝ ඇයට මරණීය දණ්ඩනය පැමිණ විය යුතුය යනුවෙන් දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ දැක්වේ.
ශ්‍රි ලංකාවේ අපරාධ නීතියට අනුව මරණීය දඬුවම නියම කළ හැකි වරදවල් 4කි.රජතුමාට විරුද්ධව යුද්ධ කිරීම හෝ යුධ කිරීමට තැත් කිරීම හෝ අනුබල දීම (114 වගන්තිය)මීනිමැරුම් (296 වගන්තිය)මරණ දඬුවමට වරදකරුවකු කරවීමේ අදහසින් දැනුවත්ව අසත්‍ය සාක්ෂි හෝ අසත්‍ය සාක්ෂි සෑදීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් නිර්දෝෂි තැනැත්තෙකු මරණයට කැප කිරීම.(191 වගන්තිය)සිය පණ හානි කර ගැනීමට අනුබල දීම (199 වගන්තිය) එම වැරදි වෙයි.මීට අමතරව අන්තරායකර ඖෂධ ආඥා පනත යටතේ මත්කුඩු ජාවාරමේ යෙදීම ද මරණීය දණ්ඩනය ලැබීමට තරම් බරපතල වරදකි. නව නීතින් මඟින් මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරමට ද මරණීය දණ්ඩනය යෝජිතය.
ලංකාවේ මරණ දඬුවමට ආදළ නඩුවේ සාක්ෂි විමසා බලන විටදී එකී වරදකරුට මරණ දඬුවම නියම කිරීමට තරම් පැහැදිලි සාක්ෂි තිබේනම් ද අනෙකුත් සාධක ද සොයා බලා දඬුවම් නියම කරයි.එහිදී ආදළ තීන්දුව ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට පෙර අධිකරණ ශාලාවේ විදුලි පහන් නිවා දමනු ලැබේ. මරණ දඬුවම නියම කළ වගන්තිය ලියා එය ලියූ පෑන කඩා දමනු ලැබේ.පසුව ලංකා නීතිය යටතේ ජනාධිපතිවරයා නියම කරනු ලබන දිනයකදී එල්ලා මැරීම සිදුකරයි.මරණ දඬුවමට නියම කරනු ලැබු පුද්ගලයන් සිර මැදිරිවල වෙන වෙනම තබනු ලැබේ.දිනකට ශාරීරික ව්‍යායාම සඳහා පමණක් සීමිත වෙලාවක් එකී සිර මැදිරිවලින් එළියට ගනු ලැබේ. මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීමට පෙරදින පෝරකය අසල ඇති වෙනත් කාමරයක අවසාන දින රාත්‍රි‍යේ රඳවා තබනු ලැබේ.එහිදී ඹහුගේ බර කිරා එම බරට සරිලන වැලි ගෝනියක් එල්ලා එල්ලුම් ග‍සේ ලණුව ක්‍රියාත්මක කර පරීක්ෂණයක් කරනු ලැබේ.තවද තමා කැමති ආගමික පූජකවරයෙක් ගෙන්වා ධර්ම දේශනාවක් කරනු ලැබේ.ආදළ දිනයේ නියමිත ක්‍රියා පාටිපාටියකට අනුව එල්ලා මැරීම සිදුවේ. එල්ලුම් ගස ක්‍රියාත්මක කරන පුද්ගලයා අලුගෝසුවා යන නමින් හැඳින්වේ.
ලංකාවේ මරණ දඬුවම ඉවත් කල යුතුයයි විවිධ අදහස් පල වී තිබේ.විශේෂයෙන්ම ලංකාව බෞද්ධ රටක් වීමත් බෞද්ධ ධර්මයේ වන අවිහිංසාවාදී ප්‍රතිපත්තියත් මෙයට මුලික වන්නට ඇත. මුල් යුගයේ අපේ රටේ පැවති මරණ දඬුවම ඉවත් කළ යුතු බවට මුලින්ම යෝජනාවක් ගෙන ආවේ එවකට අග්‍රාමාත්‍ය ඩී.එස්.සේනානායක මහතා විසිනි.1928 දී රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට ගෙන ආ මෙම යෝජනාව ප්‍රතික්ෂේප වූයේ මෙයට විකල්ප දඬුවමක් නොවූ බැවිනි.1936දී පානදුර කොට්ඨාශය නියෝජනය කළ සුසන්තා ද ෆොන්සේකා මහතා විසින් නැවතත් රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට එල්ලුම්ගහ තහනම් කිරිමේ යෝජනාව ගෙන ආ අතර දිවි ඇති තෙක් බන්ධනාගාර ගත වීම විකල්ප වශයෙන් යෝජනා වී ඇති නමුත් එයද ප්‍රතික්ෂේප විය.
නීති පොතේ තවදුරටත් මරණ දඬුවම ලියවී තිබුණද එය ක්‍රියාත්මක කිරීම එස්.ඩබ්.ආර්.ඩී.බණ්ඩාරනායක මහතා විසින් නවතා දමන ලදී.එහෙත් බණ්ඩාරනායක ඝාතනයෙක් පසුව 1959 දී නැවත මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක වීම ඇරඹුණි.කෙසේ වෙතත් 1976 ජුනි 23 වනදායින් පසුව ලංකාවේ මරණ දඬුවම ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක විමක් සිදුව නැත.2014 වසරේ ලංකාවේ අධිකරණය විසින් අවස්ථා 61කදී වරදකරුවන්ට මරණ දඬුවම ලබා දී ඇත. ලංකාවේ මරණ දඬුවම ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක විමක් සිදුව නැති නිසා ඔවුන් ජිවිතාන්තය දක්වා සිර දඬුවම් ලැබූවන් බවට පත්ව ඇත.ලංකා ඉතිහාසය තුල 1976-06-27 දිනෙන් පසු එල්ලා මැරීම ක්‍රියාත්මක කර නැත.
Amnesty international සංවිධානය 2014 වර්ෂය වෙනුවෙන් නිකුත් කළ Death sentence & Executions වාර්තාවට අනුව 2014 වසරේදී ලෝකය පුරා රටවල් 22ක අවම වශයෙන් පුද්ගලයන් 607ක් මරණ දඬුවමට පමුණුවනු ලැබේ.එමෙන්ම රටවල් 55ක් තුළ පුද්ගලයින් 2466ක් මරණ දඬුවමට නියමව තිබේ.වසර ගණනාවක සිටම ලෝකයේ වැඩිම ප්‍රමාණයක් මරණ දඬුවමට ලක්වන රට ලෙස චීනය සැලකේ.2008 වසරේදී පමණක් චීනයේ 1318ක් මරණ දඬුවමට ලක් කර ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ.රටක් තුළ මරණ දඬුවමට පැවතිය යුතුද නැද්ද යන්න ගැන ලංකාව තුළත් ලෝකය තුළත් බරපතල හා නොවිසඳුණු විවාදයක් ඇත.එය මරණ දඬුවම තරම් පැරණිය.මරණ දඬුවමේ අවශ්‍යතාවය සාධාරණීකරණය කිරීමේදී නීතිය විසින් වරදකරුවන්ට දඬුවම් දීමේ අරමුණු 4ක් පෙන්වා දෙයි.
- වැරදිකරුවන්ට ඔවුන්ගේ වැරදිවලට ප්‍රතිවිපාක විදින්නට සැලසීම( Retributio)
- නිවර්තනය හෙවත් අපරාධ සිදුවීම වැළැක්වීම(Deterrence)
- වරදකරුවන්ව සමාජයෙන් ඈත් කිරීම(Incapacitation/Prevention)
- වරදකරුවන්ව පුනරුත්ථාපනය කිරීම(Rehabilitation)
ලංකාව සිංහල බෞද්ධ රටක් වීම හරහා මරණ දඬුවම ප්‍රතික්ෂේප වුවද සමාජ සුරක්ෂිතභාවයත් යහපැවැත්මත් ආරක්ෂා කිරිමට (protecting the public community by getting the offenders off the street) මරණ දඬුවමෙහි අවශ්‍යතාවක් ඇති බව පෙනී යයි.මානව සංවර්ධනය සම්බන්ධයෙන් වැඩිපුර අවධානය යොමු කරන දියුණු රටවල් අද වනවිට උත්සාහ කරන්නේ එල්ලුම් අවසන් කර අතපිස ගැනීම වෙනුවට ඔවුන් සැබෑ ලෙසම පුනරුත්ථාපනය කරළ හැකි ප්‍රායෝගික විසඳුම් ගොඩනගන්නටය.නෝර්වේ රාජ්‍යය විසින් පවත්වාගෙන යන බැස්ටෝයි සිරගෙදර එවැනි එක සාර්ථක විසඳුමකි.
මරණ දඬුවම පිළිබඳ මතවාද.
ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා සංවිධානය (AMNESTY INTERNATIONAL)ඇමරිකානු සිවිල් විමුක්ති සංවිධානය (AMERICAN CIRIL LIBERTIES UNION)වැනි ජාත්‍යන්තර හා ජාතික මට්ටමේ බොහෝ සංවිධාන මරණ දඬුවම තහනම් කිරීම වනාහි මූලික නීතියේ අවශ්‍යතාවයක් වනබව පෙන්වා දෙයි.මරණ දඬුවමට පක්ෂව අදහස් දක්වන්නවුන් විසින් පෙන්වා දෙනු ලබන්නේ මෙකී දඬුවම මගින් අපරාධ වළකාලීමට සුවිශාල කෘත්‍යමය දායකත්වයක් ලැබෙන බවයි. දඬුවමට එරෙහි වන්නන් පෙන්වා දෙන්නේ මරණ දඬුවම හරහා සමස්ථ සමාජයටම බලපෑමක් නොකරන අතර එහිදි සුළු ජන කණ්ඩායම් හා දුගී ජනයා නොසැළකිල්ලට ගෙන ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරන බවකි.එහිදී හිංසන සංස්කෘතියක් නිර්මාණය කිරීමට උත්තේජනයක් සපයන බව ඔවුහු පෙන්වා දෙයි.ඒ අතරම අනිත් අතින් දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ මරණ දඬුවම අහෝසි කරනු ලැබ ඇති රටවල් රැසක ජනතාව පෙත්සම් ඉදිරිපත් කරමින් ඉල්ලා සිටිනුයේ මරණ දඬුවම නැවත ක්‍රියාත්මක කරන ලෙසය.අපරාධය නැතහොත් සමාජ සම්මතයෙන් බැහැරව කරනු ලබන මිනිස් චර්යාවන් ආරම්භ වූ තැන් සිටම දඬුවමද සමාජ සංසිද්ධියක් ලෙස ආයතනගත වනබව පෙනී යයි. දඬුවමක් පැනවීමේදී ඊට එක් විය යුතු අංග ලක්ෂණ 5ක් පැකර් (packer the limits of criminal sanction,1968)කෘතියේ දක්වයි.
- දඬුවම,වරද කළ හෝ කළායැයි සිතන අයෙකු කෙරෙහිම පැවතිය යුතුය.
- නීතිමය වරදක් කිරීම සදහාම පැනවිය යුතුය.
- එසේ පැනවීම කළ යුත්තේ වරදක් සදහාම සකස් වූ ඒ සදහාම බලය පැවරුණු නීතිමය ආයතනයක් සංස්ථාවක් මගිනි.
- වරද කළ තැනැත්තාට පරිභාහිර අය විසින් ඒ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීම පරිපාලනය කළ යුතුය.
- වරදට දඬුවම වන වේදනා හෝ අමිහිරි යැයි සිතන වෙනත් ප්‍රතිඵල ඒ වරද කළ තැනැත්තා කෙරෙහි ඇති කිරීම කළ යුතුය. පැරණි ග්‍රීක,රෝම,ශිෂ්ටාචාරවල පවා මරණ දඬුවම විරල නොවූ දඬුවම් ක්‍රමයක් විය.එමෙන්ම ක්‍රි.පූ යුග දක්වා දිවෙන භාරතී ශිෂ්ටාචාරයෙහිද විවිධ දඬුවම් ක්‍රම පැවති බව ඓතිහාසික තොරතුරුවලින් සනාථ වී ඇත.එංගලන්තයේ අටවෙනි හෙන්රි රජු 72000ක් දෙනා මරණ දඬුවමට පත්කළ බව කියවේ.ඒ අනුව ලෝකයේ බොහෝ සමාජවල මරණ දඬුවම ප්‍රායෝගිකමය වශයෙන් ක්‍රියාත්මක වී තිබේ.
උදා:
- භාරතීය කුණ්ඩලකේසී කතා වස්තුවේ කුමාරිකාවගේ සිත් ඇදී ගිය තරුණයා සොර දෙටුවකු වූ අතර ඔහුට මරණ දණ්ඩනය දීමට තීරණය කර තිබුණි.
- පැරණි රෝම සමාජයේ වහලුන්ට හිමි වූයේ හුදෙක් වෙළඳ භාණ්ඩයකට හිමි වන සැළකිල්ල පමණි.වරදට එරෙහිව මරණ දණ්ඩනය,කස පහර,නළල් තලයෙහි හණ ලකුණ තැබීම වැනි ඉතාමත් කුරිරු දඬුවම් ක්‍රියාත්මක විය.
- ගිලටීනය නමැති යන්ත්‍රය හිස ගසා දැමිම සදහා ඈත අතීතයේ සිට යුරෝපකරයේ විවිධ රටවල භාවිතාකර ඇත.වස පෙවීම,පණපිටින් තැම්බීම,පුළුස්සා දැමීම,දියේ ගිල්වීම ආදි කෘරතම වේදනා ක්‍රම හරහා මරණ දඬුවම ලබා දුන් අතර එය 1829 එංගලන්තය/චීනයේ මෑං පාලන සමයේ/සාගා අධිරාජ්‍ය පාලන සමයේ ජපානයේ/ඕස්ට්‍රේලියාව ක්‍රි.ව 1786 දී මරණ දඬුවම අහෝසි කර ඇත.
සාරාංශය
17,18 වැනි සියවස්වල බටහිර යුරෝපයේ ඇති වූ කාර්මීකරණය නිසා ඉතිහාසයේ මෙතක් නොවූ විවිධ සමාජ විසංවිධාන තත්ත්ව එහි නගර මධ්‍යගත කරගෙන ගොඩනැගුණු අයුරු පෙනෙයි.මසාජ අපගම්‍යතාවක් ලෙස සැළකෙන මිනීමැරුම්,පහරදීම්,මංකොල්ලකෑම්,ස්ත්‍රී දූෂණ වැනි අපරාධ කාර්මීකරණය සමග වේගවත් වූ සමාජ විපර්යාස ක්‍රියාවලියේ එක් පැතිකඩකි.කාර්මික විප්ලවයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් බටහිර සමාජයෙහිත්,ඉන්පසු ක්‍රමයෙන් ලොව සෑම සමාජයකමත් ව්‍යාප්ත වූ අපරාධ ශිෂ්ට සමාජයට අභියෝගයක් විය.අපරාධ සමාජ ප්‍රශ්නයක් වශයෙන් වර්ධනය වීමත් සමග ඒ සදහා විසදුම් සෙවීමට විවිධ අපරාධවලට හේතු හා අපරාධ සම්බන්ධ පසුබිම විග්‍රහ කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් අපරාධ විද්‍යාව යන විෂය බිහිවී ඇත.මෙහිදී යම් සමාජයක පවතින සමාජ ව්‍යුහය විසංවිධානය කරනු ලබන හෙවත් සමාජයට අයත් නීතිරීති,චාරිත්‍ර,අගනාකම් උල්ලංඝනය කරනු ලබන අපරාධ යනු කුමක්දැයි විමසිය යුතු වේ.අපරාධ සම්බන්ධයෙන් පොදු අදහසක්,පොදු නිර්වචනයක් ලබාදිය නොහැකි වුවද, විවිධ අපරාධ විද්‍යාඥයන්,සමාජ විද්‍යාඥයන්,නීතිවේදීන් මේ සම්බන්ධව නිර්වචන ඒ ඒ රටවලට ආවේණික පරිදි ඉදිරිපත් කර ඇත. අපරාධ යන්න කාලය අනුව හා රටින් රටට එහා ස්වභාවය අනුව වෙනස් වේ.නිදසුනක් වශයෙන් එක් රටක පවතින ළදරු ඝාතනය,මහල්ලන් ඝාතනය,ගබ්සා කිරීම හෝ සියදිවි නසා ගැනීම වැනි අපරාධයන් තවත් රටක අපරාධ ගණයට අයත් නොවේ.මේ අනුව අපරාධය යන්න කාලය හා ප්‍රදේශය අනුව වෙනස්වන සංකීර්න වූ ප්‍රපංචයකි.මෙහි ඇති සංකීර්ණත්වය හේතු කොටගෙන අපරාධ පිළිබද පොදු නිර්වචනයක් සැපයීමටද නොහැකිය.මේ අනුව අපරාධ ලෝකයේ සෑම සමාජයකම බල පවතින සමාජයෙන්ම සමාජයට වෙනස් වන සුළු ක්‍රියාවලියක් ලෙස හදුනාගත හැකි වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ ප්‍රවණතාව හා ඒ කෙරෙහි බලපානු ලබන හේතු සාධක බොහොමයකි.ලෝකයේ අනෙකුත් රටවල් මෙන්ම ලංකාවේද අපරාධ ප්‍රවණතාවයන් කෙරෙහි බොහෝ හේතු සාධකයන් පදනම් වී ඇත.මීට දශක දෙකකට පමණ පෙර සිදුවූ අපරාධ දෙකක් අතර කාලය මාස ගණනකින් මැනිය හැකි වුවද වර්තමානය වන විට එය මිනිත්තු ගණනකට සීමා වී ඇති බව පෙනෙයි.මේ අනුව ලංකාවේ අපරාධ චක්‍රයේ වේගය ක්‍රමයෙන් වැඩි වී තිබීම නව ප්‍රවණතාවක් ලෙස දැකිය හැකිය.මෙහිදී පුද්ගලයන්ට එරෙහිව සිදු කළ අපරාධ හා දේපළ සම්බන්ධව සිදු කරනු ලැබූ අපරාධ සමගාමී ලෙස සිදුවුනද වර්ථමානය වන විට දේපළ සම්බන්ධයෙන් වන අපරාධ ප්‍රමාණාත්මකව ඉහළ අගයක් ගන්නා බව පෙනෙයි.මෙහිදී මංකොල්ලකෑම් එහි ප්‍රධාන තැනක් ගනි.එමෙන්ම අපරාධවල ස්වභාවය ගත්විට වැඩි වශයෙන් එහි ප්‍රචණ්ඩත්වය ගැබ් වී තිබීම විශේෂ ලක්ෂණයක් වේ.නිදසුන් ලෙස මංකොල්ලකෑමක් කර නැවත පැමිණෙන විට එම ස්ථානයේ කිහිප දෙනෙකු ඝාතනය කිරීමට පෙළඹීම ඉතා සුළු කරුණක් ලෙස අපරාධකරුවන් සැළකුවද එහි ඇති බරපතල ක්‍රම කෙතරම්ද යන්න අවබෝධ කරගත හැකිය.මෙහිදී ප්‍රචණ්ඩත්වයේ ර්‍ත්‍රවතාව වැඩි වීම නූතන සමාජයේ ඇති නවීන අවි ආයුධ සෘජු ලෙස දායක වන බව කිව යුතුය.මේ අනුව මෙම අපරාධයන් සදහා දඩුවම් රජයෙන් ලබාදුන් අතර එහි ප්‍රධාන දඩුවමක් ලෙස මරණ දඩුවම පෙන්වා දියහැකිය.මරණ දඩුවම අතීතයේ ලංකාව තුළ ක්‍රියාත්මක වූ අතර වර්තමානයේ එය ක්‍රියාත්මක නොවේ.........
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ නාමාවලිය.
කොස්තා,ආචාර්ය ජයතිස්සද:අපරාධ නීතියේ මූලධර්ම.
කුරේ,ක්‍රිෂාන්ත් නිරංජන්:ශ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ හා අපරාධවාදී සමාජ ව්‍යාප්තිය.
ධම්මික බංඩාර,ඩී.එම්.එස්.(2014)අපරාධ සමීක්ෂණ,ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ.
ජයතුංග නදීරා එස්(2010) හ්‍රී ලංකාවේ අපරාධ හා එහි සමාජ සංස්කෘතික පසුබිම,ඇස් ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ,කොළඹ.
රත්නපාල,නන්දසේන(2003)අපරාධ විද්‍යාවේ මූලධර්ම,ඇස්.ගොඩගේ ප්‍රකාශන,කොළඹ.
කේ.කරුණාතිලක(1998)අපරාධ,බාල අපරාධ සහ පුනරුත්තාපනය,මාලිංග ප්‍රකාශකයෝ,කඩවත.
අමරසේකර,දයා(2014),අපරාධ විද්‍යාව,ගොඩගේ ප්‍රකාශන,කොළඹ.
සරත්චන්ද්‍ර.ඩබ්ලිව්.ඒ. (),අපරාධ විද්‍යාව,ඇස් ගොඩගේ සහ ප්‍රකාශකයෝ,කොළඹ 10.
1අමරසේකර දයා,(2001),ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජ ප්‍රශ්න,වරකාපොල, ආරිය ප්‍රකාශකයෝ
විමලරත්න.කේ.ජී.ඩී,(2014),ලක්දිව ලන්දේසි ප්‍රයත්නය,නුගේගොඩ,සී/ස සරසවි ප්‍රකාශකයෝ
