වීජීය අසමානතා ( කෙටි සටහන් ) - සාමාන්‍යපෙළ ගණිතය

වීජීය අසමානතා ( කෙටි සටහන් )

 

 * එක් ප්‍රකාශනයක් තවත් ප්‍රකාශනයකට වඩා විශාල හෝ කුඩා බව දක්වන ප්‍රකාශන අසමානතා වේ.

 * අසමානතා ලිවීමේදී

 *  > , < ,  ≤ , ≥ , යන සංකේත භාවිතා කරයි

නිදසුන් 

අසමානතා ලකුණ භාවිත යෙදීම් පහත පරිදි වේ.

                8 > 3

             a < 5

             x ≤ 1

             y ≥ 5

 (අ) අසමානතා විසදීම

  • දී ඇති නිවැරදී අසමානතාවක,
  • දෙපසට එකම සංඛ්‍යාව එකතු කළ ද,
  • දෙපසින්ම එකම සංඛ්‍යාවක් අඩු කළද,
  • දෙපසම එකම ධන සංඛ්‍යාවකින් ගුණ කළද,
  • දෙපසම එකම ධන සංඛ්‍යාවකින් බෙදු විට ද,  ලැබෙන්නේ නිවැරදී අසමානතාවයකි.

නිදසුන 01

12x + 3 > 27   අසමානතාවයේ විසදුම් ලියන්න.

      12x + 3 > 27

12x + 3 – 3 > 27 – 3 ( දෙපසින්ම -3 බැගින් අඩු කිරීම )

           12x  >  24   ( දෙපසම 12 න් බෙදීම )

            12       12

              X  >  2

X හි විසදුම් { 3, 4, 5, 6, 7,…………….. }

නිදසුන 02

 X + 6  < 8 අසමානතාවයේ විසදුම් ලියන්න.

10

X × 10 + 6 × 10 < 8 × 10 ( සියලුම පද 5න් ගුණ කිරීම )

X + 60 < 80

X + 60 – 60 < 80 – 60 ( දෙපසින්ම 60ක් අඩු කිරීම)

X < 20

 විසදුම්  { 4, 3, 2, 1, 0, -1, …………}

  • අසමානතාවයක් විසදීමේදී,
  • සෘණ සංඛ්‍යාවකින් ගුණ කිරීමේදී ද,
  • සෘණ සංඛ්‍යාවකින් බෙදෘමේදී ද,
  • අසමානතාවයේ ලකුණ වෙනස් වේ.

නිදසුන 01

2X > 10x – 24 අසමානතාවයේ විසදුම් ලියන්න.

2X – 10x   > 10x -10x -24 ( දෙපසින්ම -10X අඩු කිරීම )

         - 8x > - 24 ( දෙපසම -8 න් බෙදීම )

         - 8       - 8

X <  3 ( -4 න් බෙදු නිසා අසමානතා ලකුණ වෙනස් වේ )

   විසදුම්   { 2, 1, 0, -1, ……….}

නිදසුන් 02

20 –      x        > 8   අසමානතාවයේ විසදුම් ලියන්න.

            20

20 × 20 –   x       × 20 > 8 × 20 ( සියලුම පද 20න් ගුණ කිරීම )

                 20

                400  –   x    >  160

            400 – 400 – x  > 160 – 400 ( දෙපසින්ම -400 අඩු කිරීම )

                              -x > - 240

                              X  <  240 ( දෙපසින්ම -1 න් ගුණ කිරීම )

{ 140, 130, 120, 110, ………… }

 * අසමානතාවයක් ගොඩනැගීමේ දී කලින් පාඩමේ උගත් සුත්‍ර ගොඩනැගු ආකාරය සිහිපත් කර ගන්න.