පූජාවලිය
පූජාවලිය
මයුරපාද පරිවේණාධිපති බුද්ධ පුත්‍ර හිමියන් අතින් ලියැවුණු පූජාවලිය සම්බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ගුණ සමුදාය වර්ණනා කිරීම උදෙසා රචිත අගනා බෞද්ධ සාහිත්‍ය කෘතියක් වේ. පූජා වැල ,පූජා පෙළ යන නම් වලින් ද ව්‍යවහාර වන පූජාවලිය දඹදෙණි සාහිත්‍ය යුගයේ දී රචනා වූවකි. විජයබාහු රජුගේ කාලයෙදී පූජාවලිය ලියවෙන්නට ඇතැයි පිළිගැනේ.එම කාල වකවානුව සිංහල සාහිත්‍යෙය් උන්නතිය උදෙසා හේතු වූ කාල වකවානුවක් වශයෙන් හැඳින්විය හැකිය. මෙම කාල වකවානුව හැරුණුකොට කෙටි කාල සීමාවක් තුළ විශාල කෘති ගණනක් රචනා වූ වෙනත් කාල වකවානුවක් ඉතිහාසය තුළ සඳහන් නොවේ. සිංහල සාහිත්‍ය කෙරහි එකී මහඟු සේවාවක් සිදු කරන ලද්දේ චවක දඹදෙණියේ රජ කළ විජයබාහු රජු සහ දෙවන පරාක්‍රමාබාහු ඇතුළු රජවරුන් විසිනි.
පූජාවලිය නම් දෙවන පරාක්‍රමබාහු රජු උදෙසා ලියවුණකි. රජු ගේ සිතෙහි බුදු වීමේ ප්‍රාර්ථනාව මුදුන් පමුණුවා ගැනීමට මෙන්ම රජු දිරිමත් කරවීම සඳහා ද සත්පුරුෂ ජනී ජනයාගේ සිත් සතන් සුවපත් කිරීම සඳහා ත් මෙම කෘතිය රචනා කළ බව කතුවරයාණන් වහන්සේ කර ඇති පැහැදිලිකිරීම තුළින් විද්‍යමාන වේ. පූජාවලිය රචනා කිරීමට බුද්ධපුත්‍ර හිමියන් සඳහා ආරාධනා කරන ලද්දේ දේව පතිරාජ නම් ඇමතිවරයෙක් බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ.ඊට හේතුව වූයේ ඔහුට රජු ධර්මය කෙරහි නැඹුරු කරවීමට අවශ්‍ය වූ බැවිනි. පැරකුම් රජු දරුපෙම් වඩන්නෙකු වූ බැවින් ඔහුගේ එම ක්‍රියාව ධර්ම මාර්ගයට බාධාවක් බැවින් එසේ කිරීම අනුවණ ක්‍රියාවක් බව දක්ෂ ධර්ම කථිකයෙකු ලවා රජුට ඒත්තු ගැන්වීම එම ඇමතියාගේ අරමුණ විය.ඒ අනුව මයුරපාද පරිවේණාධිපති බුද්ධ පුත්‍ර හිමියන් අතින් පූජාවලිය රචනා විය.
පූජාවලිය රචනා වී ඇති බස්වහර සෙසු කෘතිවලට සමාන බස් වහරකින් වේ. එනම් උපමා ආශ්‍රෙයන් කරුණු පැහැදිලි කිරීම ,සරල බස්වහර ,ආදිය යොදාගෙන තිබීමය.පූජාවලිය තුළ සාමාන්‍ය බස් වහරේ එන ඇතැම් වදන් ද භාවිතා කර තිබේ. පැරකුම් රජු දක්ෂ සාහිත්‍යධරයෙකු වුවද සරල බස් වහරක් යොදාගැනීම රජුට එය මනාව ඒත්තු ගැන්වීමට හේතුවන බව කතුවර බුද්ධපුත්‍ර හිමියන්ට සිතෙන්නට ඇත. එබැවින් ඒ සඳහා උපමා හා රූපක මිශ්‍ර සරල සුගම බස් වහරක් යොදා ගන්නට ඇත.
පූජාවලිය බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ නව අරහාදී බුදුගුණ අතුරින් අරහං බුදු ගුණය තේමා කර ගනිමින් රචනා වූවකි. එහි පරිච්ඡේද තිස් හතරක් දක්නට ලැබේ. ඒවා නම් “බුදු ගුණ,සුමේධ තාපස, සූවිසි විවරණය, බෝසත්වරුන්ගේ ගුණ, ජාතක කතා ,තුසී පුරවාසය, මවුකුස පිළිසිඳීම ,උපත, මහ අබිනික්මන, බුදු වීම ,සත් සතිය ගත කිරීම, දම්සක් පැවතුම් සූත්‍ර දේශනාව පැවැත්වීම, චාරිකාවෙහි යෙදීම, යමා මහ පෙළහර පෑම, සුද්ධෝධන රජු, අනේපිඬු සිටුතුමා, විශාඛා සිටු දියණිය, රාහුල හිමියන්, අනුරුද්ධ හිමි, සුමන හිමි,ආනන්ද හිමි ,රතන සූත්‍රය, සක් දෙවිඳුන් ,ෂඩ් ශාස්තෘවරුන්, අභිධර්මය දේශනා කිරීම, මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේ, භික්ෂුණී ශාසනය , මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමිය, ජීවක වෛද්‍යාචාර්ය, දෙව්දත් තෙරුන්, අජාසත් රජු, යශෝධරා දේවිය, පිරිනිවන් පෑම, ලක් දිව බුදු සසුන, ලක්දිව ඉතිහාසය ” යන විශය ක්ෂේත්‍ර ඔස්සේ කරුණු වර්ණනා කර ඇත.
කෘතිය රචනා වී අවසන් වූ පසු එය පැරකුම් රජු වෙත පිළිගැනිවිණි. එය හොඳින් කියවූ රජු මහත් සේ සතුටු වූ බව ඉතිහාසයේ සඳහන්වේ. එතුමා කෘතියට ගරුසරු පවා දක්වා ඇත. කතුවර බුද්ධපුත්‍ර හිමියන් පවසන අයුරින් රජතුමා බුදු රජාණන් වහන්සේගේ අපරිමිත ගුණ සමුදායට ගරු කරනු වස් රාජ්‍ය කටයුතු වලින් ද බැහැරව සිටි බව සඳහන් වේ. රට වැසියාට පූජාවලිය පෙන්වීම සඳරා එය රජුගේ මඟුල් ඇතු පිට තබා රට පුරා වීථි සංචාරය කරන්නටද යෙදුණි. එපමණක් නොව නුවර තුළ ඒ සඳහා විවිධ පුද පූජාවන් ද පැවැත්වූ අවස්ථා ද ඇත. ඉතිහාසයේ සඳහන්වන මෙවන් වූ පුද සත්කාරයකට පාත්‍ර වූ එකම සාහිත්‍ය කෘතිය ද වනුයේ පූජාවලිය වේ.
