බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයෙන් අට වන වර්ෂයේ දී ලක්දිව කැලණිය ප්‍රදේශයට වැඩි සේක. එසේ වැඩම කළේ මණිඅක්ඛික නා රජුගේ ආරාධනයෙනි. උන්වහන්සේ අපේ රටට වැඩම කළ තෙවන අවස්ථාව එයයි.

මෙම අවස්ථාවට සහභාගි වී සිටි සුමන සමන් දෙවි තමන් සිටින සමන් ගිරට වඩින ලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේට ආරාධනා කළේ ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ සුමන සමන් දෙවියන්ගේ ආරාධනාව පිළිගත් සේක. උන්වහන්සේ සමන් ගිරට වැඩම කර මඟුල් ලකුණු එකසිය අටක් සහිත තමන් වහන්සේගේ වම් සිරිපා සටහන කඳු මුදුනෙහි ගලමත පිහිටුවූ සේක. එතැන් සිට සමන් ගිර ශ්‍රී පාද කන්ද නමින් හඳුන්වා ඇත. මෙය අපේ රටේ ප්‍රධාන සිද්ධස්ථාන දහසයෙන් එකකි.

කාලයත් සමග කැලෑවෙන් වැසී ගිය ශ්‍රී පාද ස්ථානය පසු කලෙක නිශ්ශංකමල්ල රජු විසින් සොයා වැඳ පුදා ගත් බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ.

සිරිපා වන්දනා වාරය ආරම්භ වන්නේ උඳුවප් මාසයේ පසළොස්වක පොහොය දින සිට ය. වෙසක් මාසයේ පසළොස්වක පොහොය දින වන විට එම වන්දනා වාරය අවසන් වේ. අනෙක් කාලය අවාරය ලෙසින් හැඳින්වේ.

පළමුවෙන් සිරිපා වන්දනා කරන සැදැහැවතුන් හඳුන්වනු ලබන්නේ ‘කිරිකෝඩු’ නමිනි. එම ගමනේ දී ගෙන යන බඩුබාහිරාදිය ‘සැහැල්ලූව’ නමින් හැඳින්වේ. වන්දනා නඩයට නායකත්වය දෙන ‘නඩේ ගුරා’ සහ කිරිකෝඩු සහිත ‘වන්දනා නඩය’ සිරිපා කරුණා කරන්නේ බුදු ගුණ ගයමිනි.

බුද්ධං සරණේ සිරස දරා ගෙන
ධම්මං සරණේ සිත පහදා ගෙන
සංඝං සරණේ සිවුරු දරා ගෙන
ඉඤ්ඤයි තුන් සරණේ අදහා ගෙන

ශ්‍රද්ධාවෙන් සිරිපා වන්දනා කරන සැදැහැත්තෝ සමන් ගිර ආරක්ෂා කරන සුමන සමන් දෙවියන් ද සිහිපත් කරති.

වඳින්න යන මේ නඩේට සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි
වැඳල බහින මේ නඩේට සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි

අපි බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී පාද පද්මය සහිත මෙම පූජනීය ස්ථානය ආරක්ෂා කළ යුතු වෙමු. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී පාද පද්මය අන්‍යාගමිකයෝ ද වැඳ පුදා ගනිති.