ශිෂ්‍යයිනි, ඉහත දී ඇති දර්ශන බලන්න.

රෑ දවාල කුමකට ද?
සුළඟ සහ වර්ෂාව කුමකට ද?
ගස් වැල් සහ පැළෑටි කුමකට ද?
පොළොවේ ජලය ඇත්තේ කුමකට ද?

ඒවා ඇත්තේ මෙලොව මිනිසාගේ පැවැත්ම සඳහා ම ය.

අපට මෙලොව ජීවත් වීම සඳහා අල්ලාහු තආලා සම්පත් සහ පහසුකම් රාශියක් සලසා ඇත්තේ ය. ඉහත වැකිවලින් අපට පෙන්වා දෙනුයේ ඒවායින් වැදගත් අංග කිහිපයක් පිළිබඳව යි. ඒවා නොමැතිව මිනිසාට ජීවත් වීමට නොහැකි ය. එනිසා අල්ලාහ් මිනිසාගේ අවශ්‍යතා දැන සපුරාලීමට ඒවා මවා ඇත්තේ ය. අපට ඒවා පහසුවෙන් ම ලබා ගත හැකි ආකාරයට ද ඇත්තේ ය. එනිසා අපි අල්ලාහ් 'රබ්' (ස්වාමියා) ලෙස පිළිගනිමු.

මෙලොව වෙසෙන මිනිසුන්, අනෙකුත් ජීවීන්, ගස්, වැල්, අහස, පොළොව, ඒවායෙහි ඇති දේ හා විශ්වයේ තිබෙන සියලූ දේහි ම 'රබ්' ලෙස අල්ලාහ් සිටින්නේ ය. මේ සියල්ලෙහි අවශ්‍යතා දැන ඒ සියල්ල ඉටු කරන්නා ලෙස අල්ලාහ් සිටින්නේ ය. එනිසා අපි අල්ලාහ්ට 'රබ්බුල් ආලමීන්' (සර්ව ස්වාමියා) යැයි අමතන්නෙමු.

අල්ලාහ් අපගේ ස්වාමියා වන නිසා අපි අල්ලාහ්ගේ වහල්ලූ වෙමු. එනිසා අප අපගේ ස්වාමියා වන අල්ලාහ්ට පමණක් නැමදිය යුතු ය. ඔහුගෙන් පමණක් උදවු පැතිය යුතු ය. තව ද ඔහු පිරිසිදු සිතින් මෙනෙහි කර තස්බීහ් කළ යුතු ය.

අපි අපගේ ස්වාමියා වන අල්ලාහ් "සුබ්හානල්ලාහ්" (අල්ලාහ් පරිශුද්ධ ය) යැයි දික්ර් කරනවා නොවේ ද? අප එසේ කරන්නේ ඇයි දැයි ඔබ සිතුවෙහි ද?

"ජාහිලියා" යනුවෙන් හඳුන්වන අඥාන කාලයේ අරාබිවරු දෙවියන්ගේ මැවීම් වන ගස් වැල්වලට නමස්කාර කළෝ ය. හිරුට හා සඳුට ද නමස්කාර කළෝ ය. තාරකාවලට හා ග්‍රහලෝකවලට ද නමස්කාර කළෝ ය. ගල් මුල්වලට ද නමස්කාර කළෝ ය. තමා කැමති ආකාරයට කැමති දේවල් වලට නමස්කාර කළෝ ය. මේවා නැමදීම මගින් අල්ලාහ්ගේ දයාව ලබා ගත හැකි බවට ද ඔහුට ළං විය හැකි බවට ද ඔවුහු සිතා සිටියෝ ය. තව ද මේවා තමන් වෙනුවෙන් අල්ලාහ් වෙත නිර්දේශ කරන බවට ද විශ්වාස කර සිටියෝ ය. මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම්තුමා නබිවරයකු වශයෙන් යවනු ලැබුවේ මෙවැන්නන් අතරට ය.

නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම්තුමාණෝ අල්ලාහ්ට පමණක් නැමදිය යුතු බව ඔවුන්ට දේශනා කළෝ ය. ඊට පිටුපා අල්ලාහ්ගේ මැවීම්වලට නැමදුම් කිරීම "ෂිර්ක්" (අල්ලාහ්ට සම කිරීම) වේ යැයි ද එය මහා පාප කර්මයන්ගෙන් එකක් යැයි ද අවවාද කළෝ ය. මිනිසුන් ෂිර්ක්හි නිරත වන්නේ අල්ලාහු තආලා අමතක වන විට දී ය යන්න අවබෝධ කරගෙන අල්ලාහ් නිතර මතක් කිරීම සඳහා දික්ර් කිරීමට කියා දුන්නෝ ය.

'සුබ්හානල්ලාහ්' යනු නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම්තුමාණන් අල්ලාහ් මතක් කිරීම සඳහා කියා දුන් දික්ර්වලින් එකකි. නබිතුමාණෝ මෙය උදේ සවස බොහෝ වතාවක් පාරායනා කළහ. තව ද අල්ලාහ්ගේ මැවීම් ගැන සිතන විට දී ද එය පාරායනා කර ඇත්තෝ ය.

අප ද අල්ලාහ්ගේ මැවීම් ගැන සිතීමට පුරුදු පුහුණු විය යුතු ය. අහසේ තිබෙන හිරු, සඳු හා තාරකා යනාදි සියල්ල අල්ලාහ්ගේ මැවීම් වන්නේ ය. පොළොවේ ජීවත් වන කුඹියාගේ සිට අතිවිශාල කඳු දක්වා වූ සියල්ල අල්ලාහ්ගේ මැවීම් වේ. ඒ අනුව අප වටා දක්නට තිබෙන සියලූ දේ ද අල්ලාහ්ගේ මැවීම් වේ.

අල්ලාහ් මෙම මැවීම් කළේ කුමක් සඳහා ද, කෙසේ මැව්වේ ද, ඒවා කෙසේ ක්‍රියා කරවන්නේ ද, ඒවා කෙසේ පරිපාලනය කරන්නේ ද යන ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු දීමට උත්සාහ කිරීම, අල්ලාහ්ගේ මැවීම් ගැන සිතීම වන්නේ ය. අල්ලාහ්ගේ මැවීම් ගැන සිතන සෑම විටක දී ම අප සුබ්හානල්ලාහ් යැයි පැවසිය යුතු ය. එසේ කරන ලෙසට අල්කුර්ආනයේ ද අපට කියා දී ඇත.

අපි සුබ්හානල්ලාහ් යැයි කීම මගින්,

• "අල්ලාහ්ට සම කිරීමට කිසිවක් නැත", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.
• "අල්ලාහ් සියල්ලෙහි ම පරිපූර්ණ වූවෙකි", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.
• "අල්ලාහ් කිසිදු දෝෂයකින් තොර වූවෙකි", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.
• "අල්ලාහ්ට අවසානයක් නැත", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.
• "අල්ලාහ්ට සමාන අන් කිසිවක් නොමැත", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.
• "අල්ලාහ් කිසිදු අවශ්‍යතාවකින් තොර වූවෙකි", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.
• "අල්ලාහ් කිසිවකුගේ උදවු උපකාරයකින් තොර ව සියලූ දේ මැව්වේ ය.", යන්න තහවුරු කරන්නෙමු.

අප 'සුබ්හානල්ලාහ්' යැයි දික්ර් කරන විට අල්ලාහ් ඉතා සතුටු වන්නේ යග අපහට දයාව දක්වන්නේ ය. අපට බොහෝ කුසල් ප්‍රමාණයක් ලබා දෙන්නේ ය.

අල්ලාහ්ගේ මැවීම් ගැන සිතමු. "සුබ්හානල්ලාහ් " කියා දික්ර් කරමින් ඔහු පරිශුද්ධ කරමු.