දිනිති පාසල නිම වී ගෙදර අවුත් සවස අඹ ගස යට බංකුව මත වාඩි වී, "යෝ වදතං පවරෝ මනුෙජ්සු” යන ගාථා තාලයට ගායනා කරමින් සිටියා ය.
යෝ වදතං පවරෝ මනුජේසු
සක්‍යමුනී භගවා කතකිච්චෝ
පාරගතෝ බල විරිය සමංගී
තං සුගතං සරණත්තමුපේමී
රාග විරාග මනේජ මසෝකං
ධම්ම මසංඛත මප්පටි කූලං
මධුරමිමං පගුණං සුවිභත්තං
ධම්මමිමං සරණත්තමුපේමී
යත්ථ ච දින්න මහප්ඵලමාහු
චතුසු සුචීසු පුරුසයුගේසු
අට්ඨ ච පුග්ගල දම්මදසාතේ
සංඝමිමං සරණත්තමුපේමී
දිනිතිට සවන් දෙමින් සිටි අත්තම්මා, "ඇයි දුව, අද ඡත්ත මාණවක ගාථා පාඩම් කරන්නේ?” යැයි විමසුවා ය.
"අත්තම්මේ, අපේ පාසල අවසන් වෙනකොට කියන්නේ මේ ගාථා තුන. ගුරුතුමී කිවුවා මේ ගාථා කට පාඩම් කරගන්න කියලා.”
"දුව දන්නවාද බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔය වටිනා ගාථා දේශනා කළේ කාටද කියලා?”
"නැහැ අත්තම්මේ.”
"ඡත්ත කියන මාණවකට තමයි ඔය ගාථා දේශනා කරලා තියෙන්නේ.”
"ඒ ගැන මට කියලා දෙන්නකෝ අත්තම්මේ,” යි දිනිති කීවා ය.
අත්තම්මා කථාවට මුල පිරුවා ය.
උක්කට්ඨා කියන නගරයේ "පොක්ඛරසාති” නම් බමුණු පඬිවරයෙක් හිටියා. ඡත්ත මාණවක මේ ඇදුරුතුමා වෙත ඇවිත් ශිල්ප ඉගෙන ගත්තා. සියලූ ශිල්ප උගත් ඡත්ත මාණවක ගුරු පඬුරු ගෙනෙන්නට ගමට ගියා. කහවණු රැගෙන ඡත්ත මාණවක එන බව හොරුන් පිරිසකට දැනගන්නට ලැබුණා.
"ඉතිං අත්තම්මේ, ඊට පස්සේ මොක ද වුණේ?”
අපේ බුදුරජාණන් වහන්සේ හැම දා ම කාට ද පිහිට වෙන්නේ කියලා බුදු ඇසින් ලෝකය දිහා බලනවා. එතකොට ඡත්ත මාණවකට වෙන්න යන විපත උන්වහන්සේ දිවැසින් දුටුවා.
පෙර කරන ලද අකුසල කර්මයක් නිසා ඡත්ත මාණවක සොරුන් අතින් මිය යන බව බුදු ඇසට පෙනුණා. ඡත්ත මාණවකට දෙව්ලොව ඉපදීමට තරම් පින් ඇති බව දැනගත් බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔහු එන පෙරමගට වැඩම කළා.
බුදුරජාණන් වහන්සේ තුනුරුවන්ගේ ගුණ කියවෙන මේ ගාථා තුන ඡත්ත මාණවකට කියා දුන්නා. ඡත්ත ඒ තුනුරුවන්ගේ ගුණ කියවෙන යෝ වදතං පවරෝ මනුජේසු.... යන ගාථා කියමින් ඉදිරියට ගියා. මග රැකගෙන සිටි සොරෙක් විෂ පෙවූ හීයකින් ඡත්තට විද්දා. ඡත්ත මැරී වැටුණා. සොරු කහවණු පොදිය ගෙන පැන ගියා. මැරී වැටුණු ඡත්ත ඒ වෙලාවේ ම තව්තිසා දෙව්ලොව රන් විමනක ඉපදුණා.
ඡත්ත මැරී සිටින බව ඇදුරුතුමාටත් දෙමාපියන්ටත් ආරංචි වෙලා හඬා වැලපෙමින් එතැනට රැස් වුණා. එය දිවැසින් දුටු බුදුරජාණන් වහන්සේ එතැන ගසක් මුලට ඍද්ධියෙන් වැඩියා.
එවිට ඡත්ත දිව්‍ය පුත්‍රයා ද බුදුරජාණන් වහන්සේ දැක තව්තිසා දෙව්ලොව සිට එතැනට පැමිණ බුදුරදුන්ට වැඳ පැත්තකින් වාඩිවුණා.
"ඉතිං අත්තම්මේ, එයාගේ අම්මලා තාත්තලා පුදුම වෙන්න ඇතිනෙ.”
පුදුම නොවෙයි ද දුවේ? සිද්ධ වුණු සියලූ දේ ම පැමිණ සිටි පිරිසට කියන්න කියලා බුදුරජාණන් වහන්සේ දිව්‍ය පුත්‍රයාට කීවා.
"මම දිව්‍ය ලෝකයේ උපත ලැබුවේ මිය යන අවස්ථාවේ තුනුරුවනේ ගුණ සිහිපත් කරමින් සිටි නිසා,” යැයි දිව්‍ය පුත්‍රයා කිවුවා.
"හරි පුදුමයි අත්තම්මේ.”
ඔව්, දුවේ ඡත්ත පෙර ආත්මෙක කරලා තිබුණ පවක් නිසා අකාලයේ මිය යන්න තිබුණා. ඒ වගේ ම නරක තැනක ඉපදෙන්නත් තිබුණා. බුදුරජාණන් වහන්සේ කියා දුන් ගාථා අහගෙන තුනුරුවන් ගුණ සිහි කරමින් ගිය නිසයි ඡත්ත දිව්‍යලෝකයේ ඉපදුණේ. බුදුරජාණන්
වහන්සේ ඡත්ත දිව්‍ය පුත්‍රයාගේ දෙමාපියන්ටත් ධර්මය දේශනා කළා. ඒ ධර්මය අහපු දෙමවුපියෝ ද, ඡත්ත මාණවක දිව්‍ය පුත්‍රයා ද සෝවන් වුණා. ඉන් පසුව දිව්‍ය පුත්‍රයා බුදුරජාණන් වහන්සේට වැඳ ආපසු දිව්‍ය ලෝකයට ම ගියා” යැයි අත්තම්මා කතාව අවසන් කළා ය.
බොහෝ පාසල්වල ඡත්ත මාණවක ගාථා ගායනා කිරීමෙන් පාසල නිමා කෙරේ. තුනුරුවන්ගේ ගුණ ඇතුළත් මෙම ගාථා ඡත්ත මාණවකට දේශනා කළ නිසා ඡත්ත මාණවක ගාථා ලෙසින් හැඳින්වේ.