අප සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නිත්‍ය උපස්ථායක ධුරය දැරුවෝ ආනන්ද හාමුදුරුවෝ ය. ආනන්ද හාමුදුරුවෝ සුද්ධෝදන රජතුමාගේ සහෝදරයා වූ අමිතෝදන ශාක්‍ය රජුගේ පුත්‍රයාණෝ ය. 

බුදුරජාණන් වහන්සේ කිඹුල්වත් පුරයට වැඩම කර තම ඥාති සමූහයාට ධර්මය දේශනා කළ සේක. එම කාලයේ උන්වහන්සෙ වැඩ සිටියේ මල්ල රජදරුවන්ගේ අනුපිය නම් අඹ උයනේ ය. මෙම අවස්ථාවේ ආනන්ද, භද්දිය, භගු, අනුරුද්ධ, කිම්බිල, දේවදත්ත යන ශාක්‍ය කුමාරවරු සමග උපාලි කපුවා ද බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙත ගොස් පැවිදි වූහ. ආනන්ද තෙරුන්ගේ ආචාර්යවරයා වූයේ මන්තානි පුත්ත පුණ්ණ තෙරුන් වහන්සේ ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේට වයස අවුරුදු 55ක් ගතවන තුරු ස්ථීර උපස්ථායකයකු සිටියේ නැත. ඒ ඒ අවස්ථාවේ දී භික්ෂූන් වහන්සේලා කිහිප දෙනෙක් උපස්ථායකයන් ලෙස කටයුතු කළහ. තමන් වහන්සේට නිත්‍ය උපස්ථායකයකු පත් කර ගැනීමේ අවස්ථාව පැමිණ ඇති බව බුදුරජාණන් වහන්සේ තම ශ්‍රාවකයන්ට දැන්වූහ. ශ්‍රාවකයන් වහන්සේලා කිහිප නමක් ම තමන් වහන්සේලා බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නිත්‍ය උපස්ථායකයා ලෙස පත් කරන ලෙස ඉල්ලීම් කළහ.

එහෙත් ආනන්ද හාමුදුරුවෝ ඒ තනතුරට තමන් පත් කරන ලෙස ඉල්ලීම් නොකළහ. "මා ඒ තනතුරට සුදුසු නම් තථාගතයන් වහන්සේ මා ඒ තනතුරට තෝරා ගන්නවා ඇත,” යනුවෙන් ආනන්ද හාමුදුරුවෝ සිතූහ.

එහි දී බුදුරජාණන් වහන්සේගේ අවසර ඇතිව උන්වහන්සේගේ නිත්‍ය උපස්ථායක ලෙස ආනන්ද හාමුදුරුවෝ පත් වූහ. තමන් වහන්සේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නිත්‍ය උපස්ථායක තනතුරට පත්වීම පිළිබඳ ආනන්ද හාමුදුරුවෝ අප්‍රමාණ සතුටට පත් වූහ. එහෙත් උපස්ථායක තනතුර භාර ගැනීමට පෙර සැරියුත් මුගලන් ආදි මහා ශ්‍රාවකයන්
වහන්සේලා ඉදිරියේ ආනන්ද හිමි විසින් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම් සතරක් හා ඉල්ලීම් සතරක් ඉදිරිපත් කරන ලදි.

ප්‍රතික්ෂේප කිරීම්
1. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ලැඛෙන වටිනා සිවුරු පිරිකර මා හට නොදෙන සේක්වා.
2. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ලැඛෙන පිණ්ඩපාත මට නොදෙන සේක්වා.
3. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග එක ම ගඳකිළියේ විසීමට මට ඉඩ නොදෙන සේක්වා.
4. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ලැඛෙන දාන ආරාධනාවලට මා කැඳවාගෙන නොයන සේක්වා.

ඉල්ලීම්
1. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මා භාර ගත් ආරාධනාවලට වඩින සේක්වා.
2. දුර බැහැර ප්‍රදේශවලින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හමුවීමට පැමිණෙන අය කැඳවාගෙන ඒමට අවසර ලබා දෙන සේක්වා.
3. මා නැති තැන දෙසූ දහම් නැවත මට දේශනා කරන සේක්වා.
4. ධර්මය පිළිබඳ සැකයක් ඇති වූ විට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හමු වී එය විසඳා ගැනීමට අවසර දෙන සේක්වා.

මෙම කරුණු දැක්වීම බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් ඉවසා වදාරන ලදි. ඒ අනුව සසර පුරා බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නිත්‍ය උපස්ථායක වීමට පෙරුම් පිරූ ආනන්ද හිමි විසින් එම තනතුර භාර ගන්නා ලදි. 

එදා සිට බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පිරිනිවන තෙක් ආනන්ද හාමුදුරුවෝ උන්වහන්සේට ඉතා කරුණාවෙන් උපස්ථාන කළහ.

ආනන්ද හාමුදුරුවන්ට උසස් ස්මරණ ශක්තියක් තිබුණි; ඕනෑ ම ධර්ම කරුණක් එක් වරක් ඇසූ විට මතක තබා ගැනීමේ හැකියාව තිබුණි. එබැවින් බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළ ධර්මය මතක තබා ගැනීමට ආනන්ද හාමුදුරුවෝ දක්ෂ වූ සේක. උන්වහන්සේට ධර්ම දේශනා පැවැත්වීමට ද විශේෂ දක්ෂතාවක් තිබුණි. 

භික්ෂුණී ශාසනය ආරම්භ කිරීමට මූලිකත්වය ගත්තේ ද උන්වහන්සේ ය. සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසු පළමු ධර්ම සංගායනාවේ දී ධර්මය ගොනු කිරීම සඳහා භික්ෂූන් වහන්සේලාට උදවු කළේ ආනන්ද හාමුදුරුවන් වහන්සේයි. බුදුරජාණන් වහන්සේ බැහැ දැකීමට පැමිණෙන සැදැහැවතුන්ට, උන්වහන්සේ දෙවුරම් වෙහෙරේ නැති අවස්ථාවල වන්දනාමාන කිරීමට ආනන්ද බෝධිය රෝපණය කළේ ද ආනන්ද හාමුදුරුවෝ ය.

නිත්‍ය උපස්ථායක තනතුරට අමතරව ආනන්ද හාමුදුරුවන්ට තවත් තනතුරු රාශියක් ලැබුණි. ඉන් කිහිපයක් නම්,
 ධර්ම භාණ්ඩාගාරික
 බහුශ්‍රැත භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර අග්‍රස්ථානය
 ස්මරණ ශක්තිය ඇති භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර අග්‍රස්ථානය
 අවබෝධ ශක්තිය ඇති භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර අග්‍රස්ථානය
 ධෛර්ය සම්පන්න භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර අග්‍රස්ථානය

බුදුරජාණන් වහන්සේට මහත් ගෞරවයෙන් උපස්ථාන කළ ආනන්ද හාමුදුරුවෝ අනතිමානී ගුණයෙන් යුක්ත වූහ. උන් වහන්සේගේ චරිතයෙන් අප ජීවිතවලට ලබා ගත හැකි ආදර්ශ කිහිපයකි.

 ගුරුවරයාට අසීමිත ලෙස ගරු කිරීම
 තනතුරු සඳහා බලෙන් ඉදිරිපත් නොවීම
 තනතුරක් ලබා ගැනීමේ දී එය ගෞරවාන්විතව ලබා ගැනීම
 තනතුරේ වගකීම් නිසි ලෙස ඉටු කිරීම
 තනතුර හා බලය නිසා උඩඟු නොවීම

මෙම මහඟු ආදර්ශ අපගේ ජීවිතවලට ද එකතු කරගෙන ජීවිත සාර්ථක කර ගැනීමට අපි පුරුදු වෙමු.