අප කතා කිරීමේ දී විවිධ ශබ්ද මුවින් නිකුත් වෙයි. ඒ ශබ්ද ලියා දැකිවීම සඳහා විවිධ සංකේත භාවිතා කෙරෙයි. එම සංකේත අක්ෂර නමින් හැඳින්වේ. එක් භාෂාවකට අයත් අක්ෂර සියල්ල එකතු වු විට එය හෝඩිය හෙවත් අක්ෂරමාලාව යනුවෙන් නම් කළ හැකිය. නූතන සිංහල අක්ෂරමාලාව යනුවෙන් නම් කළ හැකි ය. නූතන අක්ෂරමාලාව සහ පිලි පිළිබඳව මෙම පාඩම සකස් වී ඇත.

අක්ෂරමාලාව කොටස් දෙකකට බෙදේ.

1. ස්වර
2. ව්‍යඤ්ජන 

සිංහල අක්ෂරමාලාවේ ඇති ස්වර පහත දැක්වේ.

ස්වරයක් ඊට නියමිත රූපයෙන් ම ලියන්නේ වචනයක මුල් ශබ්දය හැටියට යෙදෙන අවස්ථාවල දී පමණි. ස්වර ශබ්ද වචනයක මැද හෝ අග යෙදෙන විට ඒවා ව්‍යඤ්ජන ශබ්දයක් හා එකතු කොට ලියනු ලැබේ. එවිට ස්වරයට නියමිත රූපය වෙනුවට ව්‍යඤ්ජනයට විශේෂ සංකේත කිහිපයක් එක් කර ගැනේ. ඒ සංකේත, පිලි යනුවෙන් හැඳින්වේ.

ස්වර, වචනයක මුල යෙදීම

අ    -      අම්මා                     ආ      -      ආතා

ඇ    -     ඇඹූල්                     ඈ      -      ඈත

ඉ    -      ඉවුර                      ඊ       -      ඊතලය

උ    -     උකුස්සා                  ඌ      -      ඌරා

ඍ   -     ඍජුකෝණය             එ       -      එන්න

ඒ    -     ඒදණ්ඩ                   ඓ      -      ඓතිහාසික

ඹ    -     ඹංචිල්ලාව                ඹ්       -       ඹ්ලු

ඹෟ   -     ඹෟෂධ

ස්වර, වචනයක මැද හෝ අග යෙදීම

         ර්     -    උ        රු            ඹරුව     ඹ+ර්+උ+ව්+අ

         ද්    -     ඇ        දැ           උදැල්ල    උ+ද්+ඇ+ල්+ල්+අ

         ග්    -     ඉ        ගි            ගිනි        ග්+ඉ+න්+ඉ

පහත දැක්වෙනුයේ සිංහල අක්ෂර මාලාවේ ඇති ව්‍යඤ්ජන යි.

ස්වරයක් තනිව උච්චාරණය කළ හැකි නමුත් ව්‍යඤ්ජනයක් තනිව උච්චාරණය කිරීම අපහසු ය.

ක්     ග්       ච්       ජ්

මේ අක්ෂර ස්වරයක් සමග යෙදෙන විට උච්චාරණය කිරීමේ පහසු වේ.

         ක්    +    අ      ක

         ග්    +    අ      ග

         ච්    +    අ      ච

         ජ්    +    අ      ජ

සෑම ව්‍යඤ්ජනයක් ම හල් කළ නො හැකි ය. එසේ හල් කළ නො හැකි ව්‍යඤ්ජන පහත දැක්වෙයි:

    අං   අඃ   

    ඟ   ඦ   ඬ   ඳ   ඹ

    ළ

ඉහත සඳහන් කර ඇති පරිදි ස්වර අක්ෂර, ව්‍යඤ්ජන අක්ෂර සමග එකතු වීමේ දී එය සංකේතවත් කෙරෙන පිලි රාශියක් සිංහල භාෂාවේ දක්නට ලැබේ. ඒ පිලි මෙසේ හඳුනා ගනිමු.