අවස්ථා විපර්යාස ගැන අවබෝධයක් ලබාගැනීමට 8.3 ක්රියාකාරකමෙහි නිරත වෙමු.
ඉටි කැබැල්ලක් කැකෑරුම් නළයක දමා රත් කළ විට ඉටි ද්රව වනු ඔබ නිරීක්ෂණය කරන්නට ඇත. සිසිල් වන්නට හැරිය විට ද්රව ඉටි ඝන වනු නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය.ඝන ද්රව්යයක් රත් කිරීමේ දී එය එක්තරා උෂ්ණත්වයක දී ද්රව අවස්ථාවට පත් වේ.ඝන අවස්ථාවේ පවතින ද්රව්යයක් ද්රව අවස්ථාවට පත්වීම විලයනය ලෙස හැඳින්වේ. ද්රව අවස්ථාවේ පවතින ද්රව්යයක් ඝන අවස්ථාවට පත්වීම ද අවස්ථා විපර්යාසයකි. එය හිමායනය ලෙස හැඳින්වේ.
අයිස් ජලය බවට හැරෙනු ඔබ නිරීක්ෂණය කරන්නට ඇත. අයිස් ඝන අවස්ථාවේ පවතින ද්රව්යයකි. ජලය ද්රවයකි. ඝන අවස්ථාවේ පවතින ද්රව්යයක් ද්රව අවස්ථාවට පත්වීම අවස්ථා විපර්යාසයකි. එය හඳුන්වන්නේ විලයනය නමිනි. එම ජලය තවදුරටත් රත් කිරීමේදී වාෂ්ප වී යනු නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය. ද්රව්යයක් වායුවක් බවට පත්වීම වාෂ්පීකරණයයි. ජලය නටන අවස්ථාවේ ඉහළින් තැබූ වීදුරු තහඩුව මත ජල බිංදු සෑදෙනු නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය. හුමාලය සිසිල් වීමෙන් මෙසේ ජල බිංදු සෑදේ. වායු අවස්ථාවේ පවතින ද්රව්යයක් ද්රව අවස්ථාවට පත්වීම හඳුන්වන්නේ ඝනීභවනය නමිනි.
අයඩීන් කැට කෝවක දමා රත් කළ විට අයඩීන් ඍජුව ම වායුවක් වන බව නිරීක්ෂණය කරන්නට ඇත. එම අයඩීන් වායුව වීදුරු පෘෂ්ඨයේ ගැටෙන්නට සැලැස්වූ විට පෘෂ්ඨය මත අයඩීන් ස්ඵටික තිබෙනු දැකිය හැකි ය. අයඩීන් වාෂ්ප සිසිල් වන විට ද්රව නොවී ඍජුව ම ඝන අයඩීන් බවට පරිවර්තනය වන බව මින් පැහැදිලි වන්නේ ය. යම් ඝන ද්රව්යයක් රත් කිරීමේ දී ද්රව අවස්ථාවට පත් නොවී වාෂ්ප බවට පත්වීම අවස්ථා විපර්යාසකි. එය හඳුන්වන්නේ ඌර්ධ්වපාතනය නමිනි.
අවස්ථා විපර්යාස සිදු වන විට සංයුතිය වෙනස් වී නව ද්රව්ය සෑදීමක් සිදු වන්නේ නැත. එබැවින් අවස්ථා විපර්යාස භෞතික විපර්යාස වේ.