4 - ශබ්දකෝෂ භාවිතය
භාෂාවක් හදාරන ශිෂ්‍යයන්ට මෙන් ම ලේඛකයන්ට ද එම භාෂාවෙහි යෙදෙන වචනවල නිවැරදි හා නිශ්චිත අර්ථය දැන ගැනීමට මග පෙන්වන ග්‍රන්ථය ශබ්දකෝෂ නමින් හැඳින්වෙයි. මෙහි 'ශබ්ද' යන පදය යෙදී ඇත්තේ 'පද' හෙවත් 'වචන' යන අර්ථයෙනි. එක ම භාෂාවෙහි අර්ථ දක්වන ශබ්දකෝෂ මෙන් ම වෙනත් බසක වචනවල අර්ථ පවසමින් සම්පාදිත ශබ්දකෝෂ ද වේ. ඒවා භාෂාන්තර ශබ්දකෝෂ ලෙස හැඳින්විය හැකි ය.
සිංහල භාෂාවෙහි යෙදෙන වචනවල අරුත් දැන ගැනීමට ඉවහල් වන ප්‍රධාන කෘතිය සිංහල ශබ්දකෝෂය යි. එය කාණ්ඩ 26කින් සමන්විත වෙයි. පැරණි සිංහලයෙහි යෙදුණ වචනයක අරුත දැන ගැනීමට අපට උපකාරී වන ප්‍රධාන ම ශබ්දකෝෂය සුමංගල ශබ්දකෝෂය යි. එය වැලිවිටියේ සෝරත නාහිමියන් විසින් සම්පාදනය කරන ලද්දකි. ඉංගිරිසි බසෙහි යෙදෙන වදනක සිංහල අරුත දැන ගැනීමට අපට වැදගත් වන ප්‍රධාන ශබ්දකෝෂය මලලසේකර ඉංග්‍රීසි - සිංහල ශබ්දකෝෂය යි. සමස්ත භාෂාවේ වචන වෙනුවට, තෝරා ගත් විෂය ක්ෂේත්‍රයකට අයත් වචන සංග්‍රහ කෙරෙන ශබ්දකෝෂ ද වෙයි. ජනශ්‍රැති ශබ්දකෝෂ, විද්‍යා
ශබ්දකෝෂ, පරිගණක ශබ්දකෝෂ ආදිය නිදසුන් ය.
යම් ලේඛනයක ඇති අක්ෂර වින්‍යාසමය හා අර්ථමය ව්‍යවහාර නිවැරදිව දැන ගැනීමට ශබ්දකෝෂය මනා ගුරුවරයෙකි. ශබ්දකෝෂ පරිශීලනයෙන් ලද හැකි ප්‍රයෝජන රාශියකි. ඒ අතර,
- අක්ෂර වින්‍යාසය නිවැරදි කර ගැනීමට හැකි වීම
- පදයක අර්ථ අවබෝධ කර ගැනීමට හැකි වීම
- විවිධ විෂයන්ට අදාළ සංකල්ප පැහැදිලි කර ගැනීමට හැකි වීම
- පදයක ව්‍යාකරණ ලක්ෂණ, නිරුක්ති හෙවත් පද සකස් වූ ආකාරය දැන ගත හැකි වීම
ආදිය වැදගත් වේ.
මේ වන විට ඔබ ලබා ගෙන ඇති අක්ෂර වින්‍යාසය පිළිබඳ දැනුම වඩාත් තහවුරු කර ගැනීමට ශබ්දකෝෂයෙන් ලබා ගත හැකි පිටුබලය අතිමහත් ය. පරිපූර්ණ ශබ්දකෝෂයක යම් ශබ්දයකට අදාළ අක්ෂර වින්‍යාසයේ විකල්ප රූප ඒවායේ මූලය සමග ගැබ් වේ. පහත දක්වා ඇත්තේ බොහෝ දෙනා ලේඛන කටයුතුවල දී අක්ෂර වින්‍යාසය වැරදි ලෙස යොදන අවස්ථා කිහිපයකි. ඒ සමග ඇති ශබ්දකෝෂ උද්ධෘත මගින් නිවැරදි පදය කුමක් දැයි ඔබට දැන ගත හැකි ය.
මෙහි ප්‍රධාන යන්න නිවැරදි ව්‍යවහාරයක් වුව ද යෙදී ඇති පරිසරය අනුව අර්ථය වැරදි ය. 'දීම' යන අරුත දෙන ප්‍රදාන යන්න ත්‍යාග ප්‍රදානය යන වචන පරිසරයේ දී නිවැරදි ව්‍යවහාරය වේ. ශබ්දකෝෂ භාවිතයෙන් මෙබඳු අක්ෂර වින්‍යාස ගැටලූ නිරාකරණය කර ගත හැකි ය.
ලේඛනයේ දී අර්ථය පිළිබඳ අනවබෝධයෙන් පද යොදන අවස්ථා ද බහුල ය. පහත දැක්වෙනුයේ අර්ථය පිළිබඳ වැටහීමකින් තොරව පද භාවිත කළ අවස්ථා කිහිපයකට නිදසුන් ය. තද කළු අකුරෙන් දක්වා ඇති එම පදවල අර්ථය ශබ්දකෝෂය ඇසුරෙන් දැන ගත් කල්හි ඒවා යොදා තිබූ ආකාරය වැරදි බව වැටහෙනු ඇත.
විවිධ විෂයන්ට අදාළ සංකල්ප හඳුනා ගැනීම සඳහා පාරිභාෂික ශබ්දකෝෂ ඒ ඒ විෂයයට අනුව සම්පාදනය කර තිබේ.
'උත්තර ධ්‍රැවය' ගණිතය, විද්‍යාව, පරිසරය හා භූගෝල විද්‍යා විෂයයන්හි භාවිත පාරිභාෂික යෙදුමකි. එය ඇතැම් ග්‍රන්ථවල 'උත්තර ද්‍රවය' යනුවෙන් වැරදි ලෙස යොදා ඇති අවස්ථා ඇත. ද්‍රවය යනු දියරය යි. ඒ නිසා මෙහි ද්‍රවය යන්න යොදා ඇත්තේ අර්ථය පිළිබඳ අනවබෝධයෙනි.
ශබ්දකෝෂයක් භාවිත කිරීමේ දී අදාළ භාෂාවේ අකාරාදිය හෙවත් අක්ෂර මාලාව පෙළ ගස්වා ඇති සම්මත පිළිවෙළ දැන සිටීම අත්‍යවශ්‍ය ය. භාෂාවෙන් භාෂාවට අකාරාදි පිළිවෙළ වෙනස් වේ. සිංහල ලේඛන ව්‍යවහාරයේ ඇති අක්ෂර ගණන හැටකි. ඒවායේ අකාරාදි පිළිවෙළ පහත දැක්වේ.
'ජ් + ඤ' අක්ෂර එක් වීමෙන් සෑදී ඇති 'ඥ' අකුරෙන් ඇරඹෙන වචන අකාරාදි පිළිවෙළට සැකසීමේ දී ඒවා යෙදෙන්නේ 'ජ හා ඣ' අක්ෂර දෙක අතර ය.
ව්‍යංජනාක්ෂරයකට පිලි යෙදූ විට අකාරාදි පිළිවෙළ දැන සිටීම ද ප්‍රායෝගික වශයෙන් වැදගත් වේ. නිදසුනක් ලෙස "ක්" ශබ්දයට පිලි යෙදූ විට අකාරාදි පිළිවෙළ පහත දැක්වේ.
ක කා කැ කෑ කි කී කු කූ කෘ කෘෘ කෙ කේ කෛ කො කෝ කෞ
ඒ අනුව ව්‍යංජනාක්ෂරයකට ස්වර එක් කිරීමේ දී සම්මත ස්වර පිළිවෙළ ඒ අයුරින් ම අනුගමනය කරන බව පැහැදිලි ය. 'ග්' ව්‍යංජනයට ස්වර එක් වන ආකාරය පහත දැක්වේ.
පහත දැක්වෙන නිදසුන්වලට අවධානය යොමු කිරීමෙන් වචන අකාරාදි පිළිවෙළට නිවැරදිව සැකසීමට අවශ්‍ය දැනුම ලැබෙනු ඇත.
මුලින් යෙදෙන අකුරට අනුව අකාරාදි පිළිවෙළ සැකසීම
මුල් ව්‍යංජනය සමාන වුව ද එහි ගැබ් වන ස්වරය අනුව අකාරාදි පිළිවෙළ සැකසීම
මුලින් යෙදෙන අකුර සමාන වූ විට පිළිවෙළින් දෙවන තෙවන අකුරු පිළිබඳව සලකා බැලේ.
පහත දැක්වෙනුයේ ආචාර්ය හරිශ්චන්ද්‍ර විජයතුංගයන් විසින් සම්පාදිත මහා සිංහල ශබ්දකෝෂයෙන් උපුටා ගත් පිටුවකි.
