සමාජයේ ජීවත් වන මිනිසුන්, සතුන් ආදීන් මෙන් ම කල්පිත සත්ත්ව චරිත ද යොදා ගනිමින් ගෙතූ කතා රැසක් අප හමුවේ පවතියි. ඒවා නිර්මාණාත්මක ප්රබන්ධ ගණයට ඇතුළත් වෙයි. නිර්මාණාත්මක ප්රබන්ධ රචකයා කියවන්නා තුළ කතා රසයක් ජනනය වන පරිදි සිය කතාව ගෙත්තම් කරයි. එහිලා උචිත බස් වහර, උපමා ආදි අලංකාර, චරිත, අවස්ථා හා සිදුවීම් ඇතුළත් වර්ණනා ද උපයෝගි කර ගනී. කතාව අවසන් වන්නේ පාඨකයාට යම් උපදේශයක් හෝ සැඟවුණු ජීවනාර්ථයක් ද සපයමිනි.
මේ පාඩම හාන්ස් ක්රිස්ටියන් ඇන්ඩර්සන්ගේ ‘නයිටිංගේල්’ නම් කතාව ඇසුරෙන් සැකසුණකි.
ඩෙන්මාක් ජාතිකයකු වූ ඇන්ඩර්සන් 1805 දී උපත ලැබී ය. 1875 දී ජීවිතයෙන් සමුගන්නා විට නවකතා, නාට්ය හා කාව්ය ගණනාවක් ලියා තිබිණ. ළමයින් සඳහා ඔහු ලියූ කතා ලොව පුරා ජනප්රිය විය. පුංචි දිය කිඳුරිය, අවලස්සන තාරාවා, හිම රැජන, නයිටිංගේල් එබඳු කතාවලින් කිහිපයකි.
ඉතා ඈත කාලයෙහි චීනයෙහි අගනා පාෂාණයෙන් තැනූ දැකුම්කලූ මාලිගාවක තේජෝ බල පරාක්රමයෙන් යුතු අධිරාජයෙක් වාසය කළේ ය. මාලිගාව වටා නන් පැහැයෙන් යුත් සුවඳ මලින් පිරි රුක් සහිත වනෝද්යානයක් විය. එහි ඇති රිදී සීනු එල්ලන ලද මල්වලින් නැඟෙන කිංකිණි නාදය ද ඒවායේ සුන්දරත්වය ද දුටු දුටුවන් සිත් බැඳ ගැනීමට සමත් විය.
උද්යානයේ සිට සයුරු ඉම තෙක් විහිදුණු මහා වනයකි. එහි ලස්සනට සින්දු කියන කිරිල්ලියක් වූවා ය. ඇගේ කන්කලූ ගායනය කෙතරම් දැයි කිවහොත් වැඩපළ අධික වූ දුප්පත් මසුන් මරන්නෝ ද ඒ ගායනයෙන් අමන්දානන්දයට පත් වූහ.
සෑම රටකින් ම පැමිණි සංචාරකයෝ අධිරාජයාගේ ප්රෞඪ මාලිගයත් මලින් පිරි උද්යානයත් නරඹා ඒවායේ සුන්දරත්වය අගය කළහ. එහෙත් පුංචි කිරිල්ලියගේ ගායනය ඇසූ කල්හි අන් සියල්ලට ම වඩා එය අතිශයින් මිහිරි බව ඔවුහු ප්රත්යක්ෂයෙන් දත්හ. අධිරාජයාගේ මාලිගාවත්, උද්යානයත්, පුංචි කිරිල්ලියගේ මධුර ගායනයත් අලළා බොහෝ ප්රබන්ධ පළ විය. මේ ප්රබන්ධයක් අධිරාජයා අතට ද පත් විය.
තම උද්යානයේ සින්දු කියන පුංචි කිරිල්ලියක වසන බැව් එමගින් දැන ගත් අධිරාජයා බෙහෙවින් විස්මයට පත්ව රාජ සභාව කැඳවී ය.
"මේ පොත්වල සින්දු කියන අරුම පුදුම කිරිල්ලියක මාගේ රාජධානියේ සිටින බව ලියා තිබෙනවා. මට මේ වන තුරු ඒ වගක් නො කිව්වේ ඇයි?"
ඔහු විමසා සිටියේ ය.
"අධිරාජයාණනි, අපි දැන සිටියේ නැහැ. එබඳු කිරිල්ලියක ගැන."
ඔවුහු ගරුසරුව කියා සිටියහ.
"අනික පොත් පත්වල තියෙන හැම දෙයක් ම ඇත්ත විය නො හැකියි. අධිරාජයාණනි," ඔවුහු තවදුරටත් පැවසූහ.
"නෑ නෑ. එහෙම වෙන්න බෑ. මෙය ජපානයේ අධිරාජයා එවූ පොතක්. එහි තොරතුරු අසත්ය විය නො හැකි යි. එම අරුම පුදුම කිරිල්ලිය අද සන්ධ්යාවට පෙර මා හමුවට පමුණුවන්න. එසේ නො වුණොත් ඔබ හැම දෙන ඇතුන් ලවා පාගවා මරණයට පත් කෙරෙනු ඇති."
අධිරාජයා නියෝග කළේ ය.
යුවරජු ඇතුළු මුළු රාජ සභාව ම කලබලයට පත් වූහ. මාලිගාවේ අස්සක් මුල්ලක් නෑර සෙවුවත් පුංචි කිරිල්ලිය ගැන දන්නා කිසිවෙක් ඔවුන්ට හමු නො වීය. අන්තිමේ දී මාලිගාවේ මුළුතැන්ගෙයි සිටින මෙහෙකාර දැරියක ඔවුන්ට හමු විය.
"මම දන්නවා ලස්සන සින්දු කියන ඒ කිරිල්ලිය ඉන්න තැන. ලෙඩ වෙලා ඉන්න මාගේ දුප්පත් අම්මා බැලීමට මාලිගාවෙන් අවසර ගෙන වන පෙතට ගොස් ඇය බලා ආපසු එන විට මහන්සියට කැලෑවේ ගිමන් හරිද්දී මම ඇයගේ ගායනය අහගෙන ඉන්නවා. ඒ ගායනය හරි මිහිරියි."
"පුංචි දැරිය, ඔබ අපට ඇය සිටින තැනක් පෙන්වන්න. මුළුතැන්ගෙයි හොඳ තනතුරක් සමග අධිරාජයා ආහාර ගන්නා හැටි බලන්නත් අපි ඔබව එක්ක යන්නම්."
ඔවුන්ගේ ඉල්ලීමට ඕ එකඟ වූවා ය.
සින්දු කියන පුංචි කිරිල්ලිය සොයා වනපෙතට යන ගමනට රාජ සභාවේ බොහෝ දෙනෙක් ඇය පසුපස ගමන් කළහ.
විවිධ සතුන්ගේ රාව ප්රතිරාව මැදින් උද්යානය ද වනපෙත ද හරහා යන ඔවුන්ට දැවැන්ත ගසක අත්තක ලැග සිටින පුංචි කිරිල්ලිය දැක ගැනීමට ලැබිණි.
දැරියගේ ඉල්ලීමෙන් පුංචි කිරිල්ල නැගූ නාදය සියල්ලන්ගේ ම දෙසවන්හි මී බිඳු හෙළන්නාක් මෙන් විය. එම මිහිරි නාදය අධිරාජයා ඉදිරියේ පවත්වන ලෙස ඔවුහු බැගෑපත් වූහ.
"මගේ ගායනය වඩා මිහිරි වන්නේ මේ සුන්දර හරිත වන පෙත තුළ යි." ඈ කියා සිටියා ය. එහෙත් අවසානයේ ඕ ඔවුන්ගේ ආයාචනයට එකඟ වූවා ය.
පුංචි කිරිල්ලියගේ ආගමනය අපේක්ෂාවෙන් මාලිගාව අත්යුත්කර්ෂවත් ලෙස සරසා තිබිණි. දහස් ගණන් ප්රදීපයන්ගේ අලෝකයෙන් රාජ මන්දිරය දීප්තිමත් විය. නන් පැහැයෙන් යුතු සුන්දර මල්වල එල්ලන ලද පුංචි සීනු නාද දෙමින් පැවතිණි.
සුවිසල් ශාලාවේ මධ්යයේ සවි කරන ලද රන්මුවා අත්තක් පුංචි කිරිල්ලිය සඳහා වෙන් විය. මුළු රාජ සභාව ඔවුන්ට හිමි විසිතුරු ඇඳුමෙන් සැරසී පැමිණ සිටියහ. කුඩා මෙහෙකාරියට දොර ළඟ රැඳී ඉන්නට අවසර ලැබිණි. සියල්ලන්ගේ ම අවධානය යොමු වූයේ අළු පැහැ පුංචි කිරිල්ලිය වෙත ය.
අධිරාජයාගේ ඇරයුමෙන් පුංචි කිරිල්ලිය නැගූ මියුරු ගී සරින් හැම දෙනාගේ ම හදවත් මුසපත් විය. ඇගේ ගී නද දැඩි හදක් ඇති අධිරාජයාගේ නෙතට කඳුළු නැංවීමට සමත් විය. අධිරාජයා ඒ ගී නදින් කෙතරම් සතුටු වූයේ ද යත් පුංචි කිරිල්ලියගේ ගෙල වටා රන් පටියක් පලඳවන්නට ඔහු නියෝග කළේ ය. ඇය වෙත ගෞරවය ද ස්තුතිය ද පළ කොට තෑගි දෙන්නට ද සූදානම් විය.
"මම දැක්කා අධිරාජයාගේ ඇස්වලට කඳුළු උනනවා. එය මා ලද උසස් ම ත්යාගය යි."
මෙසේ කී පුංචි කිරිල්ලිය නැවතත් වඩාත් ගීතාත්මකව ගැයුවා ය.
ඇගේ පැමිණීම මුළු රාජ සභාව ම ප්රබෝධවත් කළේ ය. ඇය වෙනුවෙන් ම කූඩුවක් තැනිණ. සාත්තු සප්පායම් කිරීමට සේවකයෝ ඇය වෙනුවෙන් නිල කරන ලදහ. මුළු නගරය ම ඇගේ ගායනයෙන් සන්තුෂ්ටියට පත් වූහ.
එක් දිනක් අධිරාජයා වෙත 'නයිටිංගේල්' නම ලියූ පාර්සලයක් ලැබිණ. තම කිරිල්ලිය ගැන ලියූ අලූත් පොතක් යැයි සිතා එය විවෘත කළ අධිරාජයාට දක්නට ලැබුණේ සජීවි රූපාකාරයෙන් පෙනෙන සේ නිමවන ලද කෘතිම නයිටිංගේල් කිරිල්ලියකි. එය වයින් කළ විගස කෘතිම කිරිල්ලිය සැබෑ කිරිල්ලිය සේ ගායනා කළා ය. ගී නද ඇසූ සියල්ලෝ ම මහත් සේ ප්රමෝදයට පත් වූහ.
කෘති්රම කිරිල්ලිය කෙමෙන් කෙමෙන් වඩාත් ජනප්රිය වූවා ය. ඇගේ ගායනය නැවත නැවතත් අසන්නට හැකි වීම ඊට හේතුවක් විය. සැබෑ කිරිල්ලිය මෙන් නො ව විසි තිස් වරක් වුව ඕ එක දිගට ගැයුවා ය. සැබෑ කිරිල්ලිය වෙත අවධානය හීන විය. ඈ නැවතත් වන පෙත කරා පියාසර කළා ය.
ඇගේ පලා යෑම ගැන ඇසූ සියලූ ම රාජ සභිකයෝ ඇය ඉතා ගුණමකු සතකු බව පවසමින් ඇයට දොස් නැගූහ.
එතැන් පටන් කෘතිම කිරිල්ලිය මාලිගාවේ සැබෑ නයිටිංගේල් වූවා ය. රාජ සභාවේ සංගීතඥයා ද ඇයගේ හැකියාව හුවා දැක්වී ය. ඔහු ඇගේ හැකියාව ගැන වර්ණනාත්මක පොත් ලිවී ය. උදහසට ලක්ව පාගා දමනු ලැබ මරණයට පත්වීමට බියෙන් බොහෝ දෙනා ඒවා කියවූ බව ඇඟවූහ. කෘතිම කිරිල්ලිය බෙහෙවින් ජනප්රිය වූවා ය. ඇතැම්හු ඇගේ හඬ අනුකරණය කළහ.
එක් සැන්දෑවක අධිරාජයා සිය අනර්ඝ සයනයෙහි වැතිර සිටිද්දී වාදනය වෙමින් පැවති කෘතිම නයිටිංගේල්ගේ ගීතය හිටිහැටියේ නතර විය. යන්ත්රය කැඩී බිඳී ගියේ ය. රජු වහා නැගිට ඔරලෝසු සාදන්නා ලවා පිළිවෙළට සකස් කරවූවත් එය සම්පූර්ණයෙන් යථා තත්ත්වයට පත් නො වී ය. එහි ක්රියාකාරීත්වය බෙහෙවින් හීන විය.
අවුරුදු පහක් පමණ ගත විය. අධිරාජයා ලෙඩ ඇඳට වන්නේ ය. ඔහු සම්පූර්ණයෙන් සුදුමැලි විය. මුළු රාජ සභාව ම අධිරාජයා මළැ යි සිතූහ. සයනාගාරයේ ජනෙල් පියන් විවෘතව තැබිණ. ඒ අසල වූ කෘතිම කිරිල්ලිය මතින් සඳ එළිය ගලා ආවේ ය.
මරණාසන්න වූ අධිරාජයාගේ සිත තුළට ඔහු කළ හොඳ නරක ක්රියා භූත වෙසින් පෙනෙන්නට විය. ඔහු කෑ ගැසුවේ ය.
"පුංචි රන් කිරිල්ලිය, ගායනා කරන්න. මම ඔබේ ගෙලෙහි රන් පලඳනාවක් පවා පැලඳුවෙමි. ගයන්න, ගයන්න"
සැබෑ කිරිල්ලියගේ තැන ගත් කෘතිම කිරිල්ලිය නිහඬ ය. ඇයගෙන් කිසිදු ගැයුමක් පිට නො වී ය. ඔහුගේ ආයාචනය නිෂ්ඵල විය. මරණයේ සෙවණැලි අධිරාජයාගේ සිරුර වැලඳ ගනිමින් තිබිණ. ඇඟ පත සිසිල්ව ගියේ ය.
විවර වූ ජනෙල් කවුළුව තුළින් මිහිරි වූ සංගීත රාවයක් ඇසෙන්නට විය. ඒ මියුරු හඬ අසල වූ අත්තක වසා සිටි සැබෑ නයිටිංගේල් කිරිල්ලියගේ ය.
ඒ ගායනය ඇසෙත් ම අධිරාජයා හමුවේ වූ මරණයේ බියකරු සෙවණැලි පහව ගියේ ය. ලේ ගමන ප්රකෘතිමත් විය. ජීවත් වීමේ ආශාව ඔහු තුළ යළි දැල්විණි.
"පුංචි නයිටිංගේල්, බොහෝ ම ස්තුතියි. මා වරක් ඔබව මගේ රාජධානියෙන් පිටමං කළා. ඒත් ඔබ මාව පිටමං කළේ නැහැ. ඔබ තවම මා සමග ඉන්නවා. ඔබේ මිහිරි ගීත රාවයෙන් මරණය මා වෙතින් පලා ගියා. ඔබට මා කෙසේ ප්රත්යුපකාර කරන්න ද?"
අධිරාජයා මිමිණී ය.
"ඔබ දැනටමත් මට ප්රත්යුපකාර කර අවසන්. මම ගැයූ පළමු දිනයේ දී ම ඔබේ ඇස්වල ගැලු කඳුළු මට හොඳට මතක යි. මට එය අමතක නැහැ. දැන් නිදන්න. සුවපත් වන්න. මා ඔබට නැවත නැවතත් ගයන්නම්."
මෙසේ කී ඇය ගීත ගයත් ම අධිරාජයා සුව පහසු නින්දකට වන්නේ ය. ඔහු අවදි වූයේ ප්රකෘති තත්ත්වයට පැමිණීමෙනි.
කිසිම සේවකයෙක් පැමිණ නො සිටියේ ය. සැබෑ නයිටිංගේල් පමණක් අධිරාජයා අසල වූවා ය. සියල්ලන් සිටියේ ඔහු මිය යන්නට ඇතැයි සිතමිනි.
"ඔබ හැමදාම මා අසල ම ඉන්න. කෘතිම නයිටිංගේල්ව මා කුඩු පට්ටම් කරන්නම්."
"නෑ නෑ, එසේ කරන්න එපා. ඇය පුළුවන් තරම් කාලයක් ඇගේ මෙහෙය ඉටු කළා."
ඕ කීවා ය.
"මට මාලිගාව සුදුසු තැනක් නො වෙයි. මට කූඩුවක් තනන්න. එත් මා කැමති විට පමණක් එහි පැමිණෙන්නට ඉඩ දෙන්න. මා ජනේලය අබියස ඉඳ ගෙන ඔබේ සතුට උදෙසා ගයන්නම්. මා ඔබේ කිරුළට වඩා ගුණදම් රැඳි ඔබේ හදවතට යි කැමති. මම ගී ගයන්නම්. හැබැයි එක පොරොන්දුවක් දෙන්න. මේ පුංචි කිරිල්ලිය ඉන්න තැන කාටවත් කියන්න එපා." එසේ කියූ ඕ වනයට ඉගිළ ගියා ය.
නාම පද
පාඩමේ ඇතුළත් පහත දැක්වෙන වචන දෙස බලන්න. මේවා නාම පද වශයෙන් හැඳින්වෙයි.
කතා කිරීමේ දීත් ලිවීමේ දීත් පුද්ගලයන් හා වස්තූන් දැක්වීම සඳහා විවිධ නාම පද යොදා ගැනීමට සිදු වෙයි. ඒවා සචේතනික (පණ ඇති) හෝ අචේතනික (පණ නැති) හෝ විය හැකි ය.
නාම පදවල ස්වරූපය අනුව ඒවා
යනුවෙන් වර්ග පහකට බෙදා දැක්වෙයි.
නාම නාම යනු සාමාන්ය නාම පද යි. ඒවා පහත දැක්වෙන පරිදි කොටස් කීපයක් ලෙස හඳුනා ගත හැකි ය.
ජාති නාම
කිසියම් ජාතියක්, වර්ගයක් ලෙස දැක්විය හැකි නාම පද යි. මේවා පණ ඇති (ප්රාණවාචි) හෝ පණ නැති (අප්රාණවාචි) හෝ විය හැකි ය.
උදාහරණ: ඇත්, මිනිස්, පක්ෂි, ගිරා, සිංහ, ගොවි, දෙව්, නෙලූම්, දෙල්, පොල්, ඕලූ, කොහොඹ, සඳුන්, ගොටුකොළ
ද්රව්ය නාම
යම් ද්රව්යයක් දැක්වෙන නාම ද්රව්ය නාම ය. මේවා අප්රාණවාචි හෙවත් අචේතන ගණයේ නාම වේ.
උදාහරණ: පස්, ගල්, වැලි, මැටි, දිය, දර, පොත්, පෑන්, ඇස්, අත්, වාහන
ගුණ නාම
පුද්ගලයන් හා ද්රව්යයන් පිළිබඳ ගුණයක්, ස්වභාවයක් හෝ විශේෂත්වයක් පෙන්වන නාම ගුණ නාම වෙයි.
උදාහරණ: පටු, උස්, මහත, සියුම්, තද, දක්ෂ, තරුණ, මහලූ, මෝඩ, හපන්
ක්රියා නාම
කිසියම් නාමයකින් ක්රියා අර්ථයක් හැඟවේ නම් එබඳු නාම ක්රියා නාම නම් වේ.
උදාහරණ: බලන, දුවන, නරඹන, විමසූ, පිදූ, ලියුම්, නැටුම්, විමසීම්, කියමන්
සංඥා නාම
කිසියම් කෙනකු ස්ථානයක් හෝ ද්රව්යයක් විශේෂයෙන් හඳුනා ගැනීම සඳහා යොදන්නේ සංඥා නාම ය.
උදාහරණ: නිමල්, රංග, දුලානි, පියසේන, ජයනි, ගාල්ල, මහව, ලන්ඩන්, සිඩ්නි, ඉන්දියාව, සිළුමිණ, සුසුකි, ලෝවැඩ සඟරාව
පොත පත පරිහරණයේ දී පහත දැක්වෙන ආකාරයේ නාම පද ද ඔබට හමු වෙයි.
මම, අපි, ඔහු, හේ, ඔවුහු
නාම පදයක් වෙනුවට යෙදිය හැකි මෙවැනි නාම පද හැඳින්වෙන්නේ සර්ව නාම පද යනුවෙනි.
ඔබ, තොපි, නුඹ, නුඹලා, මොවුහු, ඕ, හේ, එය, ඒවා ආදි පද ද තවත් එබඳු සර්ව නාම වෙයි.
තද්ධිත ප්රත්යය එක් වූ විට සෑදෙන නාම පද තද්ධිත නාම ලෙස හැඳින්වේ.
නාම පද දෙකක් හෝ කීපයක් එක් වීමෙන් සෑදෙන්නේ සමාස නාම යි.
ක්රියා නාම යටතේ දැක්වූ ක්රියාවක් ඇසුරෙන් සෑදෙන නාම කෘදන්ත නාම යනුවෙන් ද හැඳින්වේ.
නරඹන්නා, වවන්නෝ, දුටුවෝ, බලන්නා, හිඟන්නා, රකින්නෝ යන නාම පද ක්රියා නාම හෙවත් කෘදන්ත නාම පදයි.