3.1 : සංඛ්‍යා පද්ධති අතර පරිවර්තන - 2 කොටස
මෙම ලිපියෙහි පළමු කොටස සඳහා " 3.1 : සංඛ්‍යා පද්ධති අතර පරිවර්තන - 1 කොටස " ලිපිය පරිශීලනය කරන්න.
3. දශමක සංඛ්‍යා ෂඩ් දශමය සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Decimal to Hexadecimal conversion)
ලබ්ධිය 0 වනතෙක් 16 න් බෙදන්න. ඉතිරිය අග සිට මුලට ලියන්න.
|
දශමය (Decimal) |
ෂඩ් දශමය (Hexadecimal) |
|
10 |
A |
|
11 |
B |
|
12 |
C |
|
13 |
D |
|
14 |
E |
|
15 |
F |
උදා: 6010
16 | 60 6010 = 3C16
3 – 12
04. ද්වීමය සංඛ්‍යා දශමය සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Binary to Decimal conversion)
ද්වීමය සංඛ්‍යා පද්ධතියේ බර සාධකය (Weighting Factor) 2 වේ. 2 හි ස්ථානීය අගයයන් පිළිවෙලට යොදා ලැබෙන සංඛ්‍යා සියල්ලම එකතු කරන්න.
උදා: 1010111102
= ( 28 x 1 ) + (27 x 0) + (26 x 1) + (25 x 0) + (24 x 1) + (23 x 1) + (22 x 1) + (21 x 1) + (20 x 0)
( 256 x 1 ) + ( 128 x 0 ) + ( 64 x 1 ) + ( 32 x 0 ) + ( 16 x 1 ) + ( 8 x 1 ) + ( 4 x 1 ) + ( 2 x 1) + ( 1 x 0)
256 + 0 + 64 + 0 + 16 + 8 + 4 + 2 + 0
35010
උදා: 110101.112 = 53.7510
05. ද්වීමය සංඛ්‍යා අෂ්ටක සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Binary to Octal conversion)
* ද්වීමය සංඛ්‍යාවේ දශමස්ථානයේ සිට වම් පැත්තට සංඛ්‍යා 3 බැගින් වන ලෙස කාණ්ඩ කරන්න.
* කාණ්ඩය සංඛ්‍යා 3 ට අඩු නම් එම සංඛ්‍යාව ඉදිරියෙන් 0 දමා කාණ්ඩය සම්පූර්ණ කරන්න.
* භාගික කොටස (දශම කොටස) අෂ්ටක කිරීමේදී දශමස්ථානයේ සිට දකුණු පැත්තට සංඛ්‍යා 3 බැගින් කාණ්ඩ කරන්න.
* කාණ්ඩයක සංඛ්‍යා 3 ට අඩු නම් එම සංඛ්‍යාව පිටුපසින් 0 දමා කාණ්ඩය සම්පූර්ණ කරන්න.
* සෑම කාණ්ඩයකටම ඊට අදාළ අෂ්ටක සංඛ්‍යාව ලියන්න.
උදා: 0101012
010 101 -> 2 5
0101012 = 258
උදා: 0.1101112
110 111 -> 6 7
0.1101112 = 0.678
06. ද්වීමය සංඛ්‍යා ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Binary to Hexadecimal conversion)
* ද්වීමය සංඛ්‍යාවේ දශම ස්ථානයේ සිට වම් පැත්තට සංඛ්‍යා 4 බැගින් වන ලෙස කාණ්ඩ කරන්න.
* කාණ්ඩය සංඛ්‍යා 4 ට අඩු නම් එම සංඛ්‍යාව ඉදිරියෙන් 0 දමා කාණ්ඩය සම්පූර්ණ කරන්න.
* භාගික කොටස (දශම කොටස) ෂඩ් දශමක කිරීමේදී දශම ස්ථානයේ සිට දකුණු පැත්තට සංඛ්‍යා 4 බැගින් කාණ්ඩ කරන්න.
* කාණ්ඩයක සංඛ්‍යා 4 ට අඩු නම් එම සංඛ්‍යාව පිටුපසින් 0 දමා කාණ්ඩය සම්පූර්ණ කරන්න.
* සෑම කාණ්ඩයකටම ඊට අදාළ ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යාව ලියන්න.
උදා: 1010112
0010 1011 -> 2 11 (B) 1010112 = 2B16
07. අෂ්ටක සංඛ්‍යා දශමක සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Octal to Decimal conversion)
අෂ්ටක සංඛ්‍යා පද්ධතියේ බර සාධකය (Weighting Factor) 8 වේ. 8 හි ස්ථානීය අගයයන් පිළිවෙලට යොදා ලැබෙන සංඛ්‍යා සියල්ලම එකතු කරන්න.
උදා: 237.048
237.048
= ( 82 x 2 ) + ( 81 x 3 ) + ( 80 X 7 ) + ( 8-1 x 0 ) + ( 8-2 x 4 )
( 64 x 2 ) + ( 8 x 3 ) + ( 1 x 7 ) + ( 0.125 x 0 ) + ( 0.0156 x 4 )
159. 062510
237.048 = 159. 062510
08. අෂ්ටක සංඛ්‍යා ද්වීමය සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Octal to Binary conversion)
|
දශමය සංඛ්‍යාව (Decimal) |
අෂ්ටක සංඛ්‍යාව (Octal) |
ද්වීමය සංඛ්‍යාව (Binary) |
|
0 |
0 |
000 |
|
1 |
1 |
001 |
|
2 |
2 |
010 |
|
3 |
3 |
011 |
|
4 |
4 |
100 |
|
5 |
5 |
101 |
|
6 |
6 |
110 |
|
7 |
7 |
111 |
ඉහත වගුවේ ආකාරයට අෂ්ටක සංඛ්‍යාවක් බිටු 3 ක් ඇසුරින් ද්වීමය සංඛ්‍යාවක් ලෙස නිරූපණය කළ හැකිය. එනම් අෂ්ටක සංඛ්‍යා ද්වීමය සංඛ්‍යා බවට හැරවීමේදී සෑම අෂ්ටක සංඛ්‍යාවකම ඉලක්කම් සංඛ්‍යා 3 කින් යුතු ද්වීමය අගයන් ආදේශ කිරීමෙන් ඊට අදාළ ද්වීමය අගය ලැබේ.
උදා: 3458
345 -> 011 100 101
3458 = 0111001012
තවත් කොටසක් පසුව බලාපොරොත්තු වන්න.
