ශ්‍රී ලංකාවේ වාරි කර්මාන්තය
ලංකාවේ වාරි කර්මාන්තය
ලංකාවේ ආර්ය ශිෂ්ටාචාරය ආරම්බ වන්නේ මල්වතු ඔයෙනි . ජලාශ්‍රිත ශිෂ්ඨාචාරයේ ගගට ප්‍රධාන තැනක් හිමි වූ අතර ගංගා සිදී යන කාලයේ ජලය එක් රැස්කරගැනීමට කුඩා ජලාශ ඉදිකර ගත් හ. ඒවා වැව් ලෙස හැදින්වේ. මේවා කාලයත් සමග විශාල ජලාශ බවට පත්වී ඇති බව පැහැදිලිය.මේවාට ජලය රැගෙන යාමට පසු කාලයේ ඇලවල් ද ඉදිකරන ලදි . ඒවාට සුවිශේෂී ඉංජිනේරු ක්‍රම යොදාගෙන ඇත . ක්‍රිස්තුවර්ෂ පළමුවන සියවසේ දී වසභ රජතුමාගේ කාලයේ ලංකාවේ පළමු වාරි මාර්ගය වන ඇලහැර ඇල ආරම්බ කෙරුණි.එහි දිග සැතපුම් 30 කි .
ඉන් අනතුරුව මහසෙන් රජතුමාගේ කාලයේ ක්‍රිස්තුවර්ෂ තුන්වන හා හතරවන සියවස්වල එම ඇල ප්‍රයෝජනයට ගෙන ගොවිතැන් කර ඇත . මින්නේරිය වැවට ජලය රැගෙන ගියේ එයිනි . ක්‍රිස්තු පූර්ව 377-307 මුලින්ම පන්ඩුකාබය රජතුමා විසින් අනුරාදපුර රාජධානිය පිහිටුවා ගැනීමෙන් පසුව නගර වාසීන්ගේ ගොවිතැන් කටයුතු හා ජාල අවශ්‍යතාවය සදහා නගරයට යාබදව වැව් තුනක් ඉදිකරන ලදි . අද බසවක්කුලම යනුවෙන් හදුන්වන්නේ ඉන් පළමු වන්න ය. 
එය එදා හැදින්වුයේ අභය වැව ලෙසය . ඉතිරි වැව් දෙක ජය වැව හා ගැමුණු වැව ලෙස හැදින්විණි . ලංකාවේ බුද්ධ සාසනය පිහිටුවීමත් , ප්‍රථම දාගැබ වන ථුපාරාමය ඉදිකිරීමත් සමග දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා විසින් ජය වැව පුළුල් කර තිසා වැව ලෙස නම් කරන ලදි . ලංකාවේ තරමක් විශාල වැව් තැනීම ආරම්බ වන්නේ වසභ රජතුමාගේ කාලයේ ය . ක්‍රිස්තුවර්ෂ 67 - 111 කාලයේ ලංකාවේ රජ කළ මෙතුමා වාරිමාර්ග ඉදිකර කෘෂිකර්මාන්තය නගා සිටුවීමට වෙහෙස ගත්තේය . ඩබ්ලිව් නිකලස්‌ පෙන්වන ආකාරයට මේ යුගයේ කරවූ වැව් ප්‍රමාණය 11 ක් වන අතර ඇලවල් ප්‍රමාණය 12 කි . වසභ රජතුමා විසින් කරවන ලද වැව් මහසෙන් රජතුමාගේ කාලයේ පුළුල් කෙරුණි . වාරිකර්මාන්තය දියුණු කෙරුණි . අක්කර 4670ක් විශාල මින්නේරිය වැව ඉන් ප්‍රදාන තැනක් ගනී .
ඇලහැර ඇල ඔස්සේ මෙම වැවට ජලය ගෙනෙන අතර කවුඩුල්ල ඇල , පබ්බත ඇල , හුරුළු වැව , මහකනදරා වැව , මාමිණියා වැව , කිඹුල්වාන වැව , කවුඩුල්ල වැව , මහගල්කඩවල වැව , හුලුගල්ල වැව ආදිය ඉදිකරන ලදි . අද මින්නේරි දෙවියන් වශයෙන් එතුමා පිදුම් ලබන්නේ ද ජාතියට කළ මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ මෙහෙවර නිසා .ය කලා වැව ලංකාවේ ශේෂ්ට උරුමයකි. එය නිම වන්නේ ධාතුසේන රජතුමාගේ කාලයේ ය. අක්කර 6380 ක විශාලත්වයක් ඇති එයින් අක්කර 6971ක් වගා කරනුලබයි. අනුරාදපුරය දක්වා ජලය ගෙන යන සැතපුම් 54දිග ජය ගග විස්මිත වාරි කර්මාන්තයක් ලෙස ද ලෝක උරුමයක් ලෙස ද අද ජාත්‍යන්තර වාරිමාර්ග ආයතනය පිළිගෙන ඇත. 
ජය ගගත් වැවත් එයට ජලය ගෙන යන සැතපුම් 16ක් දිග ඇළත් ධාතුසේන රජතුමාගේ යුගයේ දී ඉදි කෙරුණි . බළලු වැවත් සියබලන් ගමුව වැවත් ධාතුසේන රජතුමාගේ කාලයේ දී ඉදි කෙරුණු අතර ගම්මාන 30 කට ජලය සැපයේ. පදවිය වැව දෙවන මුගලන් රජුගේ කාලයේ දී ඉදි කරන ලද්දකි. මෙය විශිෂ්ඨ නිර්මාණයක් බව යුරෝපීය ඉංජිනේරුවන් විසින් පවා නම් කර ඇත. මෙම වැව දුටු ඔවුන් කියා සිටියේ මෙම වැව නිමා කිරීම සදහා මිනිසුන් ලක්ෂයක් අවුරුදු 10 ක් වත් එක දිගට වැඩ කරන්නට ඇති බවයි . පළමුවන අග්බෝ රජතුමා හා දෙවන අග්බෝ ආදී රජවරු ද ලංකාවේ වැව් කර්මාන්තයට විශේෂ සේවාවක් කර තිබේ . පළමු අග්බෝ රජ විසින් ඉදි කෙරුණු මිනිපේ ඇළත් දෙවන අග්බෝ රජු සමයේ දී ඉදි කෙරුණු කන්තලේ වැවත් මෙයින් ප්‍රදාන වේ. 
