පෘතුවියේ ස්වභාවික සම්පත්
“ මිනිසාගේ පැවැත්මට හා අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට පරිසරයෙන් දායාද කොට ඇති සියළුම දෑ ස්වභාවික සම්පත් වේ.”
පරිසරයේ ඇති ස්වභාවික සම්පත් වලට වටිනාකමක් ලබා දෙන්නේ මිනිසාය.පරිසරයේ ඇති ස්වභාවික සම්පත් මිනිස් අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීම සදහා දියුණු තාක්ෂණික ශිල්ප ක්‍රම මගින් භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීමට සම්පත් උපයෝගී කර ගනියි.භෞතික පරිසරයේ ඇති සම්පත් ආයාසයෙන් ලබා ගන්නා සම්පත් හා නිරායාසයෙන් ලබා ගන්නා සම්පත් වශයෙන් දෙයාකාරයකි.ලෝක ජන සංඛ්‍යාව ඉහළ යාම අසීමිත ලෙස සම්පත් භාවිතය නිසි කළමනාකාරීත්වයකින් තොරව පරිහරණය කිරීම ආදී හේතු නිසා පරිසරයේ සමබරතාව බිද වැටි පාරිසරික අර්බුද ඇති වීම වර්තමානයේ පොදු ගැටළුවක් බවට පත් වී තිබේ.එම නිසා ස්වාභාවික සම්පත් අරපිරිමැස්මෙන් පරිහරණය කිරීම හා සංරක්ෂණය කිරීම අපි විසින් කල යුතුය.
ප්‍රශ්න -
- ස්වභාවික සම්පත් ඉක්මනින් ක්ෂය වීමට හේතු මොනවාද?
- ඉහල ජිවන මට්ටමක් පවත්වා ගැනීමට අධික ලෙස පොසිල ප්‍රමාණයක් දහනය කිරීමට සිදු වීම.
- කාර්මික විප්ලවය හා පුනරුදය නිසා වැඩි වශයෙන් කර්මාන්ත බිහි වීම.
- නව තාක්ෂනය නිසා කර්මාන්ත සදහා අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය වලට ඇති ඉල්ලුම වැඩිවීම.
පාෂාණ
පාෂාණ ඛනිජ වර්ග රාශියකින් නිර්මානය වී ඇති අතර පාෂාණ නිර්මානය වන ආකාරය අනුව කොටස් තුනකට බෙදිය හැකිය.
01.ආග්නේය පාෂාණ - අක්‍රාන්ත ආග්නේය පාෂාණ, නිශ්ක්‍රාන්ත ආග්නේය පාෂාණ
02.අවසාධිත පාෂාණ
03.විපරිත පාෂාණ
01.ආග්නේය පාෂාණ
පෘථිවි අභ්‍යන්තරයේ සිට කබොලේ දුර්වල ස්ථාන ඔස්සේ පිටතට ගල එන මැග්මා හෙවත් ලාවා සිසිල් වී ඝන බවට පත් වීමෙන් ආග්නේය පාෂාණ නිර්මාණය වේ.ඇතැම් විට ලාවා පෘථිවි පෘෂ්ඨය මතු පිටට නොපැමිණ අභ්‍යන්තරයේ ඝන බවට පත් වේ.පෘතුවිය මතුපිටට පැමිණ ඝන වූ පාෂාණ නිශ්ක්‍රාන්ත පාෂාණ යනුවෙන් ද පෘථිවි අභ්‍යන්තරයේ ඝන බවට පත් වන පාෂාණ අක්‍රාන්ත පාෂාණ යනුවෙන්ද හැදින්වේ.
02.අවසාධිත පාෂාණ
ජලය,සුළග,තරංග යන ග්ලැසිය වැනි සාධක නිසා ඛාදනය වන පස වෙනත් ප්‍රදේශවල තැන්පත් වීමෙන් අවසාධිත පාෂාණ නිර්මාණය වේ.
නිදසුන් - හුණුගල්, ගල් අගුරු, වැලිගල්, මැටි, ජිප්සම්
03.විපරිත පාෂාණ
ආග්නේය හා අවසාධිත පාෂාණ පෘථිවි අභ්‍යන්තරයේ අධික උෂ්ණත්වයට හෝ අධික පිඩනයට ලක් වීමෙන් එහි මුලික ස්වරුපය මුළුමනින්ම වෙනස් වීම නිසා විපරිත පාෂාණ නිර්මාණය වේ.
නිදසුන් - නයිස්, කිරිගරුඩ, දියමන්ති, මිනිරන්
ඛනිජ සම්පත්
“නියත රසායනික සංයුක්තියක් ඇති ස්වභාවික ඓන්ද්‍රීය ද්‍රව්‍යය ඛනිජ ලෙස හැදින්වේ.”
ඛනිජ නිර්මානය වන්නේ මුල ද්‍රව්‍ය කිහිපයක එකතුවෙනි.
දැනට ලෝකයේ ඛනිජ වර්ග තුන්දහසකට වැඩි ප්‍රමාණයක් හදුනා ගෙන තිබේ.ඉන් ඛනිජ වර්ග දොළහක් පමණ පාෂාණ වල බහුලව දක්නට ලැබේ.
වර්තමානයේදී ඛනිජ සම්පත් බහුලව භාවිත කරන නිසා ඛනිජ සම්පත් වල හිගතාවයක් දක්නට ලැබේ.
අමුද්‍රව්‍ය වශයෙන්ද,බලශක්ති සම්පත් වශයෙන්ද ඛනිජ සම්පත් භාවිතය මිනිස් ශිෂ්ටාචාරයේ ප්‍රගතියට හේතු වී ඇත.
නවීන තාක්ෂනය යොදා ගැනීම නිසා ඛනිජ වලට අගය එකතු වීමේ ක්‍රියාවලියක් සිදු වී තිබේ.
3000 අධික ඛනිජ වර්ග ප්‍රමාණයක් ලෝකයේ තිබුනත් මිනිසාට ප්‍රයෝජනවත් ඛනිජ වර්ග ඇත්තේ කිහිපයක් පමණි. ඛනිජ නිධියේ විශාලත්වය, පිහිටීම, ලග විය හැකි බව යනාදී සාධක මත ඛනිජ වල වටිනාකම තීරණය වේ.
ප්‍රශ්නය -
- ඛනිජ සම්පත් සංරක්ෂණය කිරීම සදහා ගෙන ඇති පියවර මොනවාද?
- ඛනිජ සම්පත් වලින් උපරිම ප්‍රයෝජන ලබා ගැනීම.
- ඛනිජ කැණීමේදී සිදු වන විනාශය අවම වීම.
- ඛනිජ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන ප්‍රතිශක්තිකරණය.
- ඛනිජ සම්පත් වලින් නිපදවන දෑ දිරායාම අවම කිරීම
- මෙතෙක් සොයා ගෙන නොමැති නව සංචිත සොයා ගැනීම
- විරල ඛනිජ වලට අධික මිලක් නියම කිරීම.
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
076-6557372 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
