දෘශ්‍යාබාධිත පුද්ගලයන් භාවිත කරන කියවීමේ හා ලිවීමේ ක්‍රමය වන ‘බ්රේල් ක්‍රමය’ සොයා ගනු ලැබුවේ ප්‍රංස ජාතික ලූ‍යී බ්රේල් විසිනි. ඔහුගේ චරිතය ඇසුරෙන් මාග්‍රට් ඩේවිඩ්සන් රචනා කළ ‘ලූ‍යී බ්රේල්’ නමැති කෘතියේ සිංහල පරිවර්තනයෙන් උපුටා ගත් කොටසක් මේ පාඩමට ඇතුළත් වේ. මේ කෘතිය සිංහල බසට පරිවර්තනය කරන ලද්දේ එඩ්නා මල්කාන්ති මහත්මිය විසිනි.

වයස අවුරුදු තුනේ දී හදිසි අනතුරකින් සදහට ම දෘශ්‍යාබාධිත තත්ත්වයට පත් වූ පුංචි ලූ‍යීට දිනෙන් දින මුහුණ පාන්නට සිදු වූ අභියෝග රැසකි. ඒ අභියෝග ජය ගනිමින් ඔහු දෙනෙතින් නො ව සවනින් ලෝකය හඳුනාගත් ආකාරය මෙහි සඳහන් වේ.

"බලාගෙනයි ලූයී පරිස්සමින්..."
"අනේ පරිස්සමින්..."
"නවතින්න... පුතේ නවතින්න..."
"බලාගෙනයි... පරිස්සමින් පුතේ... ලූයී."

ලූයීගේ පවුලේ සැම මෙසේ කී වාර ගණන නිමක් නැත. එහෙත් කල් යෑමේ දී ඔවුහු ඒ පුරුද්ද අත්හැර දැමූහ. හැම දේකට ම 'එපා...' කීමෙන් ලූයී අසතුටට පත් වන අයුරු දැකීම ඔවුන්ට වඩාත් වේදනා ගෙන දුන්නේ ය. ලූයී අවට වූ දේ මොනවා ද, ඒවා සමග ලූයී ජීවත් විය යුත්තේ කෙසේ දැයි ඉගැන්වීමට බ්රේල් පවුල ම එකමුතු විය.

පරිසරයට බිය වීමට ද කිසිවක් තනිව ම කර ගත නොහැකි දරුවකු මෙන් වැඩෙන්නට ද ඉඩ නොදී ඔවුහු ලූයීට සාමාන්‍ය දරුවකුට මෙන් තමාගේ වැඩපල කර ගැනීමට කියා දුන්හ. ඔවුන්ගේ අසල්වැසියන් ලූයී ගැන බොහෝ කනගාටු වුවත් ලූයීගේ මවට හා පියාට වුවමනා වූයේ දරුවාට සාමාන්‍ය පුද්ගලයකු මෙන් ජීවත් වන අයුරු ඉගැන්වීමට ය. ඔවුන් ලූයීට සැලකුවේ ද අනෙක් සාමාන්‍ය දරුවන්ට සලකන අයුරිනි.

දෘශ්‍යාබාධිත වුව ද ඔහු ගෙදර දොරේ එදිනෙදා වැඩ කටයුතු තනිව ම කර ගැනීමට උගත්තේ ය. එක් දිනක් ලූයීගේ පියා සයිමන්, මෘදු කුඩා රෙදි කැබැල්ලකට පොලිෂ් ටිකක් ගෙන හම් ඔප දමන අයුරු දරුවාට කියා දුන්නේ ය. අත වේගයෙන් සොලවමින් හම් ඔප දැමුව ද එහි දිස්නය දැක ගැනීමට ලූයීට නොහැකි විය. එහෙත් ඔහු ටිකෙන් ටික ඔප වන, දිස්නය දෙන හම් කැබැල්ලේ මෘදු බව තම ඇඟිලි තුඩුවලින් හැඳින ගත්තේ ය. 

ඔප දැමූ හම් කැබලිවල වාටියෙහි මෝස්තර මැසීමට සයිමන් ලූයීට ඉගැන්වූයේ ය. මේ මෝස්තර සහිත හම් කැබලි අශ්ව ඇඳුම්වල තැනින් තැනට තබා විලාසිතාවකට එල්ලමින් අශ්ව ඇඳුම් හැඩ කර ගැනීමට ද ඔහු කියා දුන්නේ ය.

ලූයී තම මවගේ ගෙදර දොරේ වැඩකටයුතුවලට උදවු පදවු කළේ ය. සැම සැඳෑවක ම ලූයී රාත්‍රී කෑම මේසය සකසන්නට මවට උදවු වූයේ ය. ඔහු පිඟන් කෝප්ප හැඳි ගෑරුප්පු ආදිය නිසි තැන පිළිවෙළට තැබුවේ ය. සැම උදෑසනක ම ලූයී බීමට වතුර ගෙන ඒමට ළිඳට ගියේ ය. වතුර පිරුණු බරැති පනිට්ටුවත් රැගෙන කුඩා කඳු ගැට සහිත පටු පාරෙහි එන විට ලූයී බිම පෙරළී වතුර පනිට්ටුව ද ඉහිරී ගිය අවස්ථා බොහෝ ය. එහෙත් එය සමාවට කරුණක් නො වී ය. තමා නැවත ළිඳ ළඟට ගොස් වතුර රැගෙන පරිස්සමෙන් පැමිණිය යුතු බැව් ලූයී ඉගෙන ගත්තේ ය.

දිනක් සයිමන් බ්රේල් දිග මිටක් සහිත වේවැල් කෝටුවක් කපා තම පුතු අතට දුන්නේ ය. කොහේ හෝ ඇවිදින විට මේ කෝටුව තමා ඉදිරිපසින් එහා මෙහා වැනීමෙන් තමා අවට ඇති බාධා මොනවා දැයි දැනගැනීමට දැන් ලූයීට පුළුවන. ඇවිදින මඟ දෙපස කොතැනක හෝ කෝටුව වැදුණ හොත් තමා වෙනත් පැත්තකට හැරිය යුතු බැව් ලූයී තේරුම් ගත්තේ ය.

මේ වේවැල නැතිව කොහේ හෝ ඇවිදින විට තමා දොරක, බිත්තියක හෝ වැටක හැපී වැටෙන්නට ගිය අවස්ථා ගැන ලූයී කීවේ ය. එහෙත් ඔහු සමහර අවස්ථාවල වේවැල නැතිව ඇවිදින්න පුරුදු විය. ඔහු යනෙන විට සින්දුවක් කියන්න පටන් ගත්තේ ය.

"ඕ... මං සින්දු කියන කොට මට පේනව යන්න ඕන පාර මොකද්ද කියල...” ලූයී පැවසුවේ ය.

ඇත්තට ම ලූයීට පෙනීම ලැබී තිබුණේ නැත. ඔහු අනුගමනය කළේ වවුලන්ගේ චර්යා රටාවයි. එහෙත් වවුලන්ට නම් යන්තමින් හෝ පෙනේ. වවුලෝ රාත්‍රියේ ඝන අන්ධකාරය මැද ආහාර සොයා පියාඹා යති. උන් කිසිවක හැපෙන්නේ නැත. උන් එය කරන්නේ කෙසේ ද? වවුලෝ පියාඹා යන විට ශබ්ද නැඟීමට පුරුදුව සිටිති. එය උස් හඬින් නඟන අධිශබ්ද තරංග ය. මේ ශබ්ද තරංග අවට පරිසරය වෙත ගලා යයි. එහිදී යම් ඝන මතුපිටක මේ ශබ්ද තරංග වැදුණ හොත් ඒ ශබ්ද තරංග, සියුම් නාද රටාවක් සේ ආපසු හැරී එයි. ලූයී අනුගමනය කළේ ද වවුලන්ගේ මේ නාද රටා චර්යාව ම ය.

ලූයී බොහෝ දේ ඉගෙන ගත්තේ ය. ඔහු වැඩෙන්නට වැඩෙන්නට ඔහු ගැන වූ ආත්ම විශ්වාසය ද වඩ වඩාත් තීව්‍ර විය. නොබෝ දිනකින් ම ලූයීගේ වේවැලෙහි ටැප්... ටැප්... ටැප්... නාදය කෝප්වෙරි නගරයේ වටකුරු ගල් යොදා හැඩ කළ මංමාවත්වල ගීතයක් සේ ඇසෙන්න වූයේ ය. සමහර අවස්ථාවල ලූයීට මං මාවත් සොයා ගත නොහැකි වුව ද ටික කලකින් ඔහු සියලූ දේ නිවැරදිව කරන්න පුරුදු විය. මංමාවත් දිගේ ඇවිදින විට ගිනි උදුනේ රස්නයෙන් ද පිලිස්සෙමින් සුවඳ හමන රස කැවිලිවල සුවඳින් ද තමා ගමන් කරන්නේ බේකරිය ළඟින් යැයි කීමට ලූයී දැන සිටියේ ය. හැඩයෙන් හා පෙරළෙන විටනැෙඟන ශබ්දයෙන් ඒ ඒ දේ කුමක්දැයි කීමට තරම් ඔහු සංවේදී වූයේ ය. එහෙත් මේ සියල්ලට වඩා වැදගත් වූයේ අවට පරිසරයේ හඬයි. ලෝකය පවතින බැව් කියනා ශබ්ද යි.

ඩෝං...ග්... ඩෝං...ග්...ඩෝංග්ග්ග්.... ඒ ඇහෙන්නේ ගම්මානයේ ඇති ඉපැර‚ පල්ලියේ ඝණ්ටාව වදින හඬයි. අල්ලපු ගෙදර බල්ලා නඟන හඬ, දෙමළිච්චෙකු කාටදෝ ඇසෙන්නට කරව් කරනා හඬ, හෝ....හෝ... හඬ නඟමින් ගල් කුළු මතින් දඟ පාමින් ගලා යන දිය පහරේ නාදය වැනි මේ සියලූ නාද රටා ලූයීට පරිසරයේ සොඳුරු බව කියා දුන්නේ ය. මේ නිසා ඔහුට තමා ඇවිදිමින් සිටින්නේ කොහේ දැයි කියා පහසුවෙන් වටහා ගත හැකි විය. ගෙට ඇතුළු වන දොරටුව පාමුල වූ පඩියෙහි ඉඳ ගෙන පාරේ යන එන පුද්ගලයන්ගේ නම් හඬ ගෑම ලූයීගේ ප්‍රීතිමත් ම විනෝදාංශය විය. ඇත්තට ම ඔහුට වැරදුණේ නැති තරම් ය.

"ඔයා කොහොම ද ලූයී හැම කෙනා ම හොඳට අඳුනන්නෙ...?” බොහෝ දෙනාට එය ප්‍රශ්නයක් විය.

"අයියෝ... එක හරි ම ලේසියි..."

රෝද හතරේ වාහනයක් දුවන ශබ්දයට වඩා වෙනස් හඬක් නඟමින් රෝද දෙකේ කරත්තය ඇදී යයි. එමෙන් ම හැල්මේ දුවන අශ්වයන් ගොන්නකගේ ක්ලිප්... ක්ලොප්... ක්ලිප්... ක්ලොප්... නාදයට වඩා වෙනස් හඬ තාලයක් විය ගහේ බඳින අම්බරුවන්ගෙන් ඇසෙයි. ඒ ප්ලොඩ්... ප්ලොඩ්... ප්ලොඩ්.... ප්ලොඩ්... යනුවෙනි.

මිනිසුන්ගේ ශබ්ද මීට වඩා බොහෝ සෙයින් වෙනස් ය. කෙනෙක් බැරෑඬි හඬකින් කථා කරයි. තවත් කෙනකුට තම දත් අතරින් විසිල් කරමින් කථා කිරීමේ පුරුද්දක් පවතී. තව මිනිසකු ඇවිදින්නේ නොණ්ඩි ගසමිනි.

"හැබෑට ම ඔයාලා ඒවා දැකලා නැද්ද...” ලූයී සමහර අවස්ථාවක එසේ අසයි.

"මිනිසුන් ගැන විස්තර දැන ගන්න බොහෝ ක්‍රම තියෙනවා. හැබැයි ඔයගොල්ලො හොඳට ඇහුන්කන් දුන්නොත් විතරයි.”