16 - අන් අයගේ අවශ්‍යතාවයට ප්‍රමුඛත්වය දෙමු

දිනක් නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා වෙත පුද්ගලයෙක් පැමිණියේ ය. ඔහු තම දුප්පත්කම ගැන පැමිණිලි කළේය. ඔහුට කෑමට දීමට තරම් තම නිවසේ කිසිවක් නොතිබූ නිසා ඔහුට සංග්‍රහ කරන ලෙස සහාබාවරුන්ගෙන් නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණෝ ඉල්ලා සිටියහ. මම ඔහුට සංග්‍රහ කරන්නෙමි" යි පවසමින් අන්සාරිවරයෙක් ඔහු තම නිවසට කැඳවාගෙන ගියේය. "මොහු අපේ අමුත්තෙක්. කිසිදු අඩුවක් නැතිව මොහුට ආහාර සංග්‍රහ කළ යුතු" යැයි සිය බිරිඳට කීවේ ය. නිවසේ තිබෙන්නේ දරුවන්ට අවශ්‍ය කරන ආහාර පමණක් බව බිරිඳ පැවසූ විට, එය ගෙනැවිත් අමුත්තා ඉදිරියේ තබන ලෙසත් දෙදෙනා ම කෑම කන්නට පටන් ගන්නා අවස්ථාවේ පහනේ ආලෝකය වැඩි කරනාක් මෙන් අඟවමින් පහන නිවා දමන ලෙසත් තම බිරිඳට කීවේය. බිරිඳ ද එසේ කළා ය. අමුත්තා කුස පිරෙන්න කෑවේ ය. පසුදින නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා වෙත මෙම අන්සාරිවරයා ගිය විට "ඔබගේ ආගන්තුක සත්කාරය පිළිබඳව අල්ලාහ් සතුටට පත් වූයේ ය." යැයි නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා පැවසුවේ ය. පහත සඳහන් අල් කුර්ආන් වැකිය පහළ වුයේ ද එම අවස්ථාවේ දී ය.

"ඔවුහු තමන් ට අවශ්‍යතා තිබිය දී තම අවශ්‍යතාවට වඩා වෙන අයෙකුගේ අවශ්‍යතාවයට ප්‍රමුඛත්වය ලබා දෙති" (59 : 9)

අපි හැමවිට ම සියලූ දෙනා සමග කරුණාවෙන් හැසිරිය යුතු බව ඉස්ලාමය අවධාරණය කරයි. අන් අය කෙරෙහි කරුණාව දැක්විය යුතුයි. හැකි සෑම උදව්වක් ම කළ යුතු යි. අන් අයගේ දුක තුරන් කිරීමට වෑයම් කළ යුතුයි. උදව් පතා අසරණව සිටින සියල්ලන් ගැනම සිතිය යුතු ය. අපගේ අවශ්‍යතාවයට වඩා අන් අයගේ අවශ්‍යතාවයන්ට හැකි පමණින් ප්‍රමුඛතාවය දිය යුතු ය. මක් නිසා ද යත් මිනිසාට අනුකම්පා නො දක්වන අය කෙරෙහි අල්ලාහ් ද අනුකම්පා නොදක්වන බව නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා පවසා ඇත්තේ ය. (බුහාරි)

අපට මෙන් ම අන් අයට ද අවශ්‍යතා ඇත. කෙනෙක් තම අවශ්‍යතාවය තනියම ඉටුකර ගැනීමට නොහැකි වන අවස්ථාවේ දී අන් අයගේ උදව්ව බලාපොරොත්තු වෙයි. එවැනි අවස්ථාවල අපගේ අවශ්‍යතාව පසෙක තබා අන් අයගේ අවශ්‍යතාවය ඉටු කර දිය යුතු ය. මෙය ඉතා වැදගත් ගුණාංගයක් වන්නේ ය. කෙනෙකු මෙලොව දී මුඃමින්වරයෙකුගේ අසීරුතාවයන් තුරන් කළේ නම් අල්ලාහ් කියාමා දිනයේ දී ඔහුගේ දුකෙන් එක් දුකක් ඉවත් කරන්නේ ය. අසීරුතාවයෙන් පෙළෙන්නාට උදව් කර පහසුවක් ඇති කළේ නම් අල්ලාහ් ඔහුගේ අසීරුතාවයන් මෙලොවෙහි දී හා පරලොවෙහි දී පහසු කරන්නේ ය" යැයි නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා පවසා ඇත්තාහ. (මුස්ලිම්)

අපි හදිසි අවශ්‍යතාවයක් සඳහා යමින් සිටිනවා යැයි සිතමු. එම අවස්ථාවේ දී ඇස් නොපෙනෙන අයෙකු පාර නො දැන ලත වෙමින් සිටිනවා යැයි සිතමු. වයෝවෘද්ධ පුද්ගලයෙකු බසයේ සිටගැනීමට නොහැකිව අසීරුවෙන් ගමන් කරතැයි සිතමු. රෝහලේ වෛද්‍යවරයා හමු වීමට පෝලිමේ සිටින අවස්ථාවක් ගැන සිතමු. අපගේ වාරය පැමිණෙන විට අසාධ්‍ය රෝගියෙක් පැමිණෙයි, නම් අපගේ අවශ්‍යතාව පසෙක තබා ගනිමින් අන් අයගේ අවශ්‍යතාවයට මුල් තැන දීම උතුම් ගුණාංගයකි.

මුහාජිරීන්වරු තම ගෙවල් දොරවල් අතහැර මක්කාවේ සිට මදීනාවට පැමිණියහ. ඔවුන් සියල්ල අහිමි ව පැමිණි අවස්ථාවේ දී මදීනාවේ අන්සාරිවරු ඔවුන් තම සහෝදරවරුන් වශයෙන් පිළිගත්හ. අන්සාරිවරු තම අවශ්‍යතා ගැන නොසළකා අන් අයගේ අවශ්‍යතාවලට ප්‍රමුඛතාව දුන්හ. නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණෝ තමාට වඩා අවශ්‍යතාව වැඩි මුහාජිරීන්වරුන්ට තමාට ලැබෙන ත්‍යාග පවා ලබා දුන්හ. මක්නිසා ද යත් අන් අයගේ අවශ්‍යතාවට ප්‍රමුඛතාව දීම මුස්ලිම්වරුන්ගේ උතුම් ගුණාංගයක් වන බැවිනි.

ගැත්තෙක් තවත් ගැත්තෙකුට උදව් කරමින් සිටින තාක් කල් එම ගැත්තාට අල්ලාහ්ගේ උදව්ව ලැබෙමින් පවතින බව නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණෝ වදාළහ. (මුස්ලිම්)

සමහර අවස්ථාවල දී සහෝදරයන් අතර ද මිතුරන් අතර ද සමහර මතභේද හට ගන්නේ ය. එසේ නොව අන් අයගේ අවශ්‍යතාවනට ප්‍රමුඛතාව දෙන්නට පුරුදු වූයේ නම් සියල්ලන්ගේ ජීවිත සතුටුදායක වන්නේ ය.

"ඔබගෙන් කෙනෙක් තමා කැමැති දේ තම සහෝදරයාට ද කැමැති වන තෙක් ඔබගෙන් කිසිවකු සැබෑ විශ්වාසවන්තයකු නොවන්නේ ය" යැයි නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා පවසා ඇත. (බුහාරි, මුස්ලිම්)

සහාබාවරු සැම විටම අන් අයගේ අවශ්‍යතාවයට මූලිකත්වය දී ඇත. මෙයට සාධකයක් වශයෙන් පහත සිද්ධිය දැක්විය හැකි ය. යර්මුක් සටනින් පසු ව යුද පිටියේ බොහෝ අය තුවාල ලබා සිහිසුන්ව වැටී උන්හ. ඔවුනට පෙවීම සඳහා කෙනෙක් ජලය ගෙන ගියේ ය. කෙනකුට ජලය පෙවීමට ඉදිරිපත් වූ විට තවත් අයකු ජලය ඉල්ලා ශබ්ද නැගීම ඇසුණි. එය ඇසූ ඔහු දෙවැන්නාට ජලය පොවන ලෙස ඉඟි කළේ ය. දෙවැන්නා වෙතට ජලය රැගෙන ගිය විට තුන්වැන්නකු ජලය ඉල්ලා ශබ්ද නැගීම ඇසුණි. ඔහු තමාට නොව තුන්වැන්නාට ජලය පොවන ලෙස ඉඟි කළෙ ය. නමුත් තුන්වැන්නා වෙතට ජලය රැගෙන ගිය වෙලේ ඔහු මරණයට පත් වී සිටියේ ය. එවිට දෙවැන්නා වෙත ජලය රැගෙනගිය විට ජලය රැගෙන යන ලදී. ඔහු ද ජලය පානය නොකර ම මිය ගොස් සිටියේ ය.

මෙම සිද්ධියේ දී තම මරණාසන්න මොහොතේ පවා තම අවශ්‍යතාවයට වඩා අන් අයගේ අවශ්‍යතාවයට මුල් තැන දුන් මහත්මා ගුණය දකින්නෙමු.

එහෙයින් අපි අප ගැන පමණක් නොසිතා අන් අය දෙස ද අවධානය යොමු කළ යුතු ය. නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණෝ තම අවශ්‍යතාවයට වඩා අන් අයගේ අවශ්‍යතාවයට මූලිකත්වය දුන්හ. එසේ කටයුතු කරන ලෙස අන් අයට ද උපදෙස් දුන්හ. එහෙයින් අපි ද අපට හැකි පමණින් අන් අයට ඉඩ දී ඒ අයගේ අවශ්‍යතාවන්ට ප්‍රමුඛතාව දී කටයුතු කරමු.