ඉස්ලාමය ස්වාභාවිකත්වය අගය කරන ධර්මයකි. එය යථාර්ථවාදී, ප්‍රායෝගික ජීවන ක්‍රමයකි. මෙය මිනිස් ස්වභාවය හා මිනිසාගේ ශුභ සිද්ධිය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි.

දේශ ප්‍රේමය, දේශීය හැඟීම් ආදිය ඇතිවීම සාමාන්‍ය ය. ඕනෑ ම මිනිසකු තම ජාතිය, භාෂාව, සමාජය, තමා ජීවත් වන භූමිය, ජීවත් වන රට ආදිය කෙරෙහි නැඹුරු වීම යථාර්ථවාදී වේ. පහත අල් කුර්ආන් වැකිය මේ බව මනාව ගෙන හැර දක්වයි.

"මිනිසුනි, අපි එක් පිරිමියකුගෙන් ද එක් ස්ත්‍රියකගෙන් ද නුඹලා මැවුවෙමු."

"එකිනෙකා වෙන් කොට හඳුනා ගැනීම සඳහා අපි නුඹලා විවිධ ජාතීන් වශයෙන් ද, ගෝත්‍ර වශයෙන් ද පත් කළෙමු." (49 : 13)

දේශ, ජාති, භාෂා, ප්‍රදේශ සියල්ල පසු කර යන තත්ත්වයෙන් පිරිමියකුගෙන් හා කාන්තාවකගෙන් මිනිසා මවා තිබීම පිළිබඳව අල් කුර්ආනය පවසන ආකාරය දෙස අවධානය යොමු කළ යුතු ය.

උපන් භූමියට ද, දේශයට ද ප්‍රේම කිරීම මිනිසා සතු ස්වාභාවික හැඟීමකි. උත්තරීතර වූ මෙම මානුෂීය ගුණය නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමා හා නබි මිතුරන්ගේ ජීවිතයෙහි ද දැකිය හැකි ය.

මක්කා වැසියන්ගේ හිරිහැර මගින් නබි තුමා පිටුවහල් කිරීමට බල කරනු ලැබූ විට, එතුමාගේ හදවතින් නිකුත් වූ වචන මගින් තමා ඇති දැඩි වූ මක්කා භූමිය කෙරෙහි එතුමා තබා තිබු ඇල්ම මනාව පැහැදිලි වේ. මක්කා නගරය අමතා, "මක්කා මෑණියනි! ඔබ ලොව පුරා ඇති භූමීන්ගෙන් මා හට අතිශයින් ම ප්‍රිය වූ භූමියයි. අල්ලාහ් වෙත ඉතා ගෞරවනීය වූ දේශයයි. ඔබ සමාජය මා නෙරපා නොදමන්නේ නම් මම ඔබ අත හැර නොයන්නෙමි," (මුස්නද් අබූ යඃලා) යැයි කඳුළු සලමින් එතුමාණෝ වැළපුණාහ.

නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණන් හට ප්‍රථම වහී පහළ වූ අවස්ථාවේ මේ පිළිබඳ ව විමසීම සඳහා කදීජා රළියල්ලාහු අන්හා තුමිය වරකත් බින් නව්ෆල් වෙත කැඳවා ගෙන ගියා ය. එවිට එතුමා නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණන් මක්කාවෙන් නෙරපා දමනු ලබයි යැයි අනාවැකි පැවසු විට, නබි තුමාණන් හට එය විශ්වාස කිරීමට නොහැකි විය. එතුමා දැඩි ආශ්චර්යයකින් යුතු ව, "මා ඉපදී, ඇති දැඩි වූ, එකමුතු ව ඇසුරු කළ මෙම භූමියෙන් ඔවුන් මා නෙරපා දමනු ලබත් දැ?, යි විමසුවේ ය. නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණන් තමා ඉපදී හැදී වැඩුණු භූමිය කෙරෙහි කෙතරම් ආලයකින් බැඳුණේ ද යන්න මෙයින් හෙළිදරව් වේ.

නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණෝ මක්කාවට හිජ්රත් කළායින් පසුව පවා, තම උපන් දේශය පිළිබඳව මෙනෙහි කර ශෝකයට පත් වූහ. එතුමාණෝ "යා අල්ලාහ් ඔබ අප හට මක්කාව ප්‍රේමයට පාත්‍ර වූ භූමියක් ලෙස පත් කරනු ලැබුවාක් සේ මදීනාව ද එලෙස ම පත් කරනු මැනව. නැතිනම් මක්කාවට වඩා ප්‍රේමයට පාත්‍ර වූ භූමියක් ලෙසට මදීනාව පත් කර දෙනු මැනව" (බුහාරි) යැයි ප්‍රාර්ථනා කළහ.

නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණන් හිජ්රත් කර නොබෝ දිනකින් පසු උසයිල් අල් ගිෆ්ෆාරි රළියල්ලාහු අන්හු තුමාණන් මදීනාවට පැමිණියේ ය. එවිට නබි තුමාණෝ එතුමා දෙස බලා "මක්කා නගරය කෙසේ පවතී දැ?" යි විමසූහ. උසයිල් අල් ගිෆ්ෆාරි රළියල්ලාහු අන්හු තුමා පාරිශුද්ධ වූ මක්කාවේ සශ්‍රීකත්වය ද, වර්ෂා ජලයෙන් පිරී ඉතිරි ගිය මිටියාවත් ද, සාරවත් ව වැඩුණු මක්කාවේ තුරු ලතා ද පිළිබඳ වර්ණනා කිරීමට ආරම්භ කළ විට ම, නබි සල්ලල්ලාහු අලෛහි වසල්ලම් තුමාණෝ "ඇති. ඇති. නැවත එම මක්කාව පිළිබඳව පවසා අප හදවත් දුකෙහි ගිල්වන්නට එපා," යැයි පැවසූහ. (උස්දුල් ගාබා, අල් ඉසාබා)

දිනක් බිලාල් රළියල්ලාහු අන්හු තුමා මදීනාවේ දී අසනීප වූ අවස්ථාවක මක්කාව සිහි කොට කඳුළු සැලූවේ ය. "ඉක්තීර් සහ ජලීල් යන සශ්‍රීක තෘණභූමි මා වට කරමින්, මක්කා මිටියාවතෙහි එක් රාත්‍රියක් හෝ නිදියන දිනයක් මට නොපැමිණෙන්නේ ද? එක් දිනකට හෝ "මජන්නාහි" (මක්කාවේ එක් ස්ථානයක්) ජලය පානය කිරීමට අවස්ථාවක් මා හට නොලැබේ ද? ෂාමා, දුබයිල් යන කඳු දෙක මට දැකීමට නොලැබේ ද?" යනුවෙන් බිලාල් රළියල්ලාහු අන්හු තුමා කළ ප්‍රකාශය ස්වකීය දේශය කෙරෙහි එතුමාගේ හදෙහි වූ ඇල්ම මනාව හෙළි කරන්නක් ව පවතියි. (සහීහුල් බුහාරි)

"රටක් සාරවත් වන්නේ දේශ ප්‍රේමය හා දේශීයත්වය පිළිබඳ හැඟීම ඇති විට පමණී," යන උමර් රළියල්ලාහු අන්හු තුමාගේ ප්‍රකාශය ද අවධානයට ලක් විය යුතු ය.

දේශ ගවේෂක ඉබ්නු බතූතා තුමා සංචාරය සඳහා තම මව් බිමෙන් පිටවූ අවස්ථාව පිළිබඳ ව පවසන කල "සියලූ රටවලට වඩා මා හට විශේෂ වූ ප්‍රේමයකට ලක් වූ මාගේ මව්බිමෙන් වෙන් වීම පිළිබඳ සිතා ශෝක වීම හේතුවෙන් ම මා මරණයට පත් වේ දෝ, යි සිතන්නෙමි," යැයි පවසා ඇත.

මිනිසකු තමා උපන් භූමිය ප්‍රිය කිරීමෙන් පමණක් දේශ ප්‍රේමය නතර වන්නේ නැත. එය අභිබවා ඔහු තම රටවැසියන්හට ප්‍රේමකරන්නකුව සිටිය යුතු ය. රට වැසියන්ගේ සුභ සිද්ධිය තකා ඔවුන් සමග සමගියෙන් ජීවත්වීම ද, ඔවුන් වෙනුවෙන් ඉපයීම ද සත්‍ය දේශප්‍රේමය වන්නේ ය. දේශප්‍රේමී වූ රට වැසියකු තම රටෙහි සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපනය, සංස්කෘතිය යනාදියෙහි වර්ධනය සඳහා මහත් වෙහෙසක් දැරීම ද, එයට දායක වීම ද, අගය කළ යුතු කරුණකි.

තම රට අනතුරකට හෝ දුගීභාවයකට හෝ සාගතයකට හෝ අසාධාරණයකට හෝ ලක් වන විට රට අතහැර නොගොස් තම ජීවිතය සුළු කොට තකා එහි රැඳී සිට රටේ විමුක්තිය වෙනුවෙන් සටන් වැදීම සැබෑ දේශප්‍රේමය වන්නේ ය.

දේශප්‍රේමය, ජාතික හැඟීම, භාෂාව ආදියට මුල් තැන දෙමින් මානුෂිකත්වයට විරුද්ධව හෝ සහෝදරත්වයට හා යුක්තිය ඉටු කිරීමට බාධා නොකළ යුතු බවට ඉස්ලාම් අවධාරණය කරයි.

විශ්වාසවන්තයිනි! සැමවිට අල්ලාහ්ට බිය වන්නෝ ද නීතියට සාක්කි දරන්නෝ ද වනු. සමූහයක් කෙරෙහි තොපගේ පිළිකුල ඔවුනට අසාධාරණය කිරීමට නොපෙළඹේවා! සාධාරණය ඉටු කරමු. එය බියබැති බවට ඉතා සමීප ය. අල්ලාහ්ට බියවෙමු. ඇත්තෙන් ම අල්ලාහ් තොප කරන දෙය දන්නේ ය. (5 : 8)

මේ සමග මිනිසාට ප්‍රේම කිරීම, රට වැසියන් සමග ආදරයෙන් සිටීම ඉබාදතයක් ලෙස ඉස්ලාම් දහම අපට කියා දෙයි.

"භූමියේ සිටින මිනිසුන්ට ප්‍රේම කළ විට, ගුවනේ සිටින අල්ලාහ් ඔබට ප්‍රේම කරයි." (තිර්මිදි)

"මිනිසාට දයාව නොදක්වන්නන් හට අල්ලාහ් දයාව නොදක්වන්නේ ය." (බුහාරි)

ජාති, භාෂා, වර්ණ ආදියෙන් ජනතාව වෙනස් වූව ද රටක් වශයෙන් එක් ව ජීවත් වීම නැතිව ම බැරි අංගයකි.

එබැවින් අනෝන්‍ය ආදරය, අනෝන්‍ය අවබෝධය, ඉවසීම, පොදු යහපත සුරැකීම,
අන් අයට ඉඩ දීම ආදිය ආභරණයක් කොට ගෙන දේශප්‍රේමී ව දේශයේ දියුණුව
සඳහා දායක වීමට අධිෂ්ඨාන කර ගනිමු. දේශය කෙරෙහි ප්‍රේම කරමු! දේශයේ වර්ධනය
වෙනුවෙන් උපයමු.