4.1 - කුඩා ව්‍යාපාරයක් සාර්ථකව පවත්වාගෙන යාම සඳහා බලපාන සාධක හඳුනා ගනිමු
මෙම පරිච්ඡේදය අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඔබට,
- ව්‍යාපාරයක් අරඹා එය සාර්ථකව පවත්වා ගෙන යාම සඳහා බලපාන සාධක පෙළ ගැස්වීමටත්,
- එම සාධකවල අදාළ බව අත්හදා බැලීමටත්,
- ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ හඳුනා ගෙන ස්වතක්සේරුවක යෙදෙමින් යෝජනා ඉදිරිපත් කිරීමටත්,
හැකියාව ලැබෙනු ඇත.
මිනිස් අවශ්‍යතා ඉටු කිරීමට මැදිහත්ව සිටින විවිධ ව්‍යාපාර අපට දක්නට ලැබේ. ඒවා පරිමාණය අනුව කුඩා, මධ්‍යම හා මහා පරිමාණ ව්‍යාපාර වශයෙන් වර්ග කළ හැකි ය. අප මෙහි දී විශේෂයෙන් අවධානය යොමු කරනු ලබන්නේ පාරිභෝගිකයාට වඩාත් සමීප ඔවුන් අතර වඩාත් ප්‍රචලිත කුඩා ව්‍යාපාර පිළිබඳව යි.
කුඩා ව්‍යාපාර
කුඩා ව්‍යාපාරවල ස්වභාවය ආර්ථීක මට්ටම් හා අරමුණු අනුව ආයතනයෙන් ආයතනයට වෙනස් වේ. එසේ වුව ද කුඩා ව්‍යාපාරවල දක්නට ලැඛෙන පොදු ලක්ෂණ කිහිපයක් සලකා බැලීමෙන් මෙය හඳුනා ගැනීම පහසු වේ. පහත දක්වා ඇත්තේ එවැනි පොදු ලක්ෂණ කිහිපයකි.
- රුපියල් මිලියන 15ට අඩු ප්‍රාග්ධනයක් ආයෝජනය කර තිබීම මෙය වර්තමාන තත්ත්වයයි. ඉදිරියේ දී මෙය වෙනස් විය හැකි ය.
- සේවයේ යොදවා ඇති ශ්‍රමිකයන් සංඛ්‍යාව සාමාන්‍යයෙන් 15 හෝ ඊට අඩු වීම
- මහා පරිමාණ යන්ත්‍ර සුත්‍ර භාවිත නොකිරීම
- වෙළෙඳපොළ සීමා සහිත වීම
මෙවැනි ලක්ෂණවලින් සමන්විත ස්වාධීන අයිතිය යටතේ ක්‍රියාත්මක වන ව්‍යාපාර ඒකකයක් කුඩා ව්‍යාපාරයක් ලෙස හැඳින්විය හැකි ය.
වෙළෙඳපොළෙහි පවතින කුඩා ව්‍යාපාර අවස්ථාවලින් ප්‍රයෝජන ගැනීමට ව්‍යවසායකයින් කුඩා ව්‍යාපාරවලට ඇතුළු වේ. මෙවැනි කුඩා ව්‍යාපාර අවස්ථාවලින් ප්‍රයෝජන ගැනීමට මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයෝ උනන්දු නොවෙති. ඔවුන්ගේ ආයෝජනවලට සාපේක්ෂව ප්‍රමාණවත් ප්‍රතිලාභ නොලැබීම එයට හේතුව යි.
ඔබ නිවසේ එදිනෙදා භාවිතයට ගැනෙන භාණ්ඩ හා සේවා පිළිබඳව මඳක් සිතන්න. ඒවායින් බොහොමයක් කුඩා ව්‍යාපාරිකයන්ගේ නිෂ්පාදන වේ. රටේ ජාතික නිෂ්පාදනයට විශාල දායකත්වයක් දරන මෙවැනි ව්‍යාපාරිකයන් පාරිභෝගික අවශ්‍යතා හා වුවමනා රාශියක් ඉටු කර දීමට සමත් වී ඇත. කුඩා ව්‍යාපාර පවත්වා ගෙන යන ව්‍යවසායකයින්ගේ නිෂ්පාදන කිහිපයක් පහත රූපයේ දැක්වේ.
ව්‍යවසායකයන් කුඩා ව්‍යාපාර වෙත නැඹුරු වීමට හේතු
- පහසුවෙන් ආරම්භ කළ හැකි වීම
- ආරම්භ කිරීමට විශාල ප්‍රාග්ධනයක් අවශ්‍ය නොවීම
- ගනුදෙනුකරුට සමීප වීමේ හැකියාව වැඩි වීම
- නීතිරීති ලිහිල් වීම
- උසස් තාක්ෂණික උපක්‍රම අවශ්‍ය නොවීම
- මහා පරිමාණ යන්ත්‍ර සුත්‍ර භාවිත නොවීම
- මිනිස් සම්පත් උපරිම වශයෙන් යොදා ගත හැකි වීම
- රජයෙන් ලබා දෙන ව්‍යාපාර දිරි ගැන්වීමේ සහන ලබා ගත හැකි වීම
- තම සහජ දක්ෂතාවන්, පාරම්පරිකව උරුම වූ ශිල්ප පහසුවෙන් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට හැකි වීම
කුඩා ව්‍යාපාර වර්ධනය වීම නිසා රටක ආර්ථීක සංවර්ධනයට ලැඛෙන ප්‍රතිලාභ
- දේශීය නිෂ්පාදන දියුණු වේ.
- රැකියා අවස්ථා වැඩි වේ.
දියුණු රටවල පවා රැකියාවලින් 90% ක් ම උත්පාදනය කරනුයේ කුඩා ව්‍යාපාර තුළිනි. - ආර්ථීකයේ සියලූ අංශ අතර සමබර වර්ධනයක් ඇති වේ.
- ජනතාවගේ ජීවන තත්ත්වය උසස් වේ.
- නොදියුණු ප්‍රදේශ දියුණු වේ.
- ප්‍රාදේශීය සම්පත් ප්‍රයෝජනයට ගැනීම තුළින් ආදායම් තත්ත්වය ඉහළ යයි.
- ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල කුඩා ව්‍යාපාර දියුණු වීමෙන් රැකියා අපේක්ෂිත තරුණ පිරිස් නගරයට ඇදී ඒම අවම වේ.
මේ නිසා ජන පීඩනය වැඩි වීමෙන් ඇති වන පාරිසරික, සෞඛ්‍ය ගැටලූ ආදි විවිධ ගැටළු අවම වේ.
ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කර එය සාර්ථකව පවත්වා ගෙන යාම සඳහා බලපාන සාධක
සාර්ථක ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කර පවත්වාගෙන යාමේ දී එහි සාර්ථකත්වයට බලපාන සාධක පිළිබඳ දැනුවත් වීම ඉතා වැදගත් ය. ව්‍යවසායකයකු විසින් සිදු කළ යුතු විවිධ කාර්ය පහත දැක් වේ.
- ව්‍යාපාරයේ සාර්ථකත්වයට බලපාන සාධක හඳුනා ගැනීම
- එම සාධක ව්‍යාපාරයට අදාළ කර ගැනීම
- තමා සතු සම්පත් ඵලදායි ලෙස යොදා ගැනීම
- නව තාක්ෂණික වෙනස් වීම් හඳුනා ගෙන ඒවාට අනුගත වීම
- තරගකාරිත්වයට සාර්ථකව මුහුණ දෙමින් නව ව්‍යාපාර අවස්ථා මතු කරගෙන ක්‍රියාත්මක කිරීම
මෙම කාර්යයන් මනා ලෙස අවබෝධ කර නොගන්නා ව්‍යවසායකයින්ගේ ව්‍යාපාර අසාර්ථක වීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි බැවින් මේ පිළිබඳව සැලකිලිමත් වීම ඉතා වැදගත් ය.
ව්‍යාපාර සාර්ථකත්වය කෙරෙහි බලපාන සාධක
පහත දැක්වෙන්නේ ව්‍යාපාරයක සාර්ථකත්වයට බලපාන තීරණාත්මක සාධක යි. මෙම සාධක පිළිබඳ නිවැරදි ඇගයීමක් කිරීම වැදගත් වේ. ව්‍යවසායකයා එයට අදාළ කුසලතාවලින් හෙබි අයෙකු විය යුතු ය. එසේ නැතහොත් ඒ සඳහා සුදුසු පුද්ගලයෙකුගේ උපදේශන සහාය ලබා ගත යුතු ය.
- මුදල්, ශ්‍රමය, ද්‍රව්‍ය හා වෙනත් සම්පත්
ව්‍යාපාරිකයෙකුට විවිධ කටයුතු සඳහා මුදල් අවශ්‍ය වේ.
- අමුද්‍රව්‍ය හෝ තොග මිල දී ගැනීම
- තොග පවත්වා ගෙන යාම
- ණය හිමියන්ට මුදල් ගෙවීම්
- ගෙවල් කුලී, විදුලි බිල්, දුරකථන ගාස්තු, වරිපනම් ගාස්තු, ප්‍රවාහන වියදම් වැනි එදිනෙදා කළ යුතු වියදම් පියවීම
- ස්ථාවර වත්කම් මිල දී ගැනීම
මෙම කටයුතු සුදුසු පරිදි ඇස්තමේන්තු කර සැලසුම් සකස් කළ යුතු ය. ව්‍යාපාරික අයවැය, ආදායම් හා වියදම්, නිෂ්පාදන පිරිවැය සඳහා කලින් ඇස්තමේන්තු කර මුදල් ලබා දීමෙන් මුදල් ඵලදායී මාර්ගවල යෙදවිය හැකි ය. එමෙන් ම ව්‍යාපාර සඳහා අමුද්‍රව්‍ය මිල දී ගැනීමේ දී ඒවායේ ගුණාත්මක බව, ප්‍රමිතිය හා විවිධ මිල ගණන් විමසා බලා සසඳා ව්‍යාපාරයට වාසිදායක වන සේ ලබා ගත යුතු යි.
සේවක අවශ්‍යතා හඳුනා ගැනීම හා තීරණය කිරීම පිළිබඳව ද ව්‍යවසායකයාට විශාල වගකීමක් පැවරේ. පුහුණු ශ්‍රමය හා නුපුහුණු ශ්‍රමය යොදවන ආකාරය සෑම විට ම ව්‍යාපාරයේ ඵලදායිතාවය ඉහළ නැංවෙන ආකාරයට සැලසුම් සකස් කර ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ය. සේවක ඵලදායිතාව සාපේක්ෂව ඔවුන්ට ගෙවන වැටුප් ද ආකර්ෂණීය විය යුතු අතර ඔවුන් දිරි ගැන්වීම සඳහා ද උපාය මාර්ග යෙදීම ව්‍යාපාරිකයා සතු වගකීමකි. ශ්‍රමයට අමතරව ව්‍යාපාරයට යොදන අනෙකුත් සියලූ සම්පත් ඵලදායි ලෙස යෙදවීමට ද ඔහු සමත් විය යුතු ය.
- තාක්ෂණික දැනුම (Technology)
තමාගේ ව්‍යාපාර කටයුත්ත පිළිබඳව ගැඹුරට අවබෝධ කරගෙන කටයුතු කිරීමේ දී ඒ සඳහා වඩාත් අවශ්‍ය වන්නේ තමා සතු තාක්ෂණ දැනුමයි. භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීමේ දී නව ප්‍රවණතා හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව, භාණ්ඩවල ගුණාත්මක බව වැඩි දියුණු කිරීම, පිරිවැය අවම කර ගැනීම හා නව නිෂ්පාදන ක්‍රම යොදා ගැනීම පිළිබඳව තාක්ෂණ දැනුම කුඩා ව්‍යාපාරිකයාගේ කටයුතු සාර්ථකත්වයට දැඩි ලෙස බලපායි.
- තොරතුරු (Information)
භාණ්ඩයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පූර්ව අවස්ථාවේ සිට පාරිභෝගිකයා අතට පත්වන තුරු ව්‍යාපාරිකයකුට තොරතුරු අවශ්‍ය වේ. භාණ්ඩයක් නිෂ්පාදනය කිරීමට පෙර අවශ්‍ය සැලසුම් සකස් කිරීම, සංවිධානය කිරීම හා ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා තොරතුරු සහාය කර ගැනීමට සිදු වේ.
උදාහරණ :-
- විවිධ වෙළෙඳපොළ අවශ්‍යතා පිළිබඳ තොරතුරු
- අමුද්‍රව්‍ය සැපයුම්කරුවන් පිළිබඳ තොරතුරු
- අමුද්‍රව්‍යවල මිල ගණන් පිළිබඳ තොරතුරු
- භාණ්ඩවල ගුණාත්මක බව සහ ප්‍රමිති පිළිබඳ තොරතුරු
- තරගකරුවන්ගේ තොරතුරු
- භාණ්ඩ බෙදා හැරීමේ ජාල පිළිබඳ තොරතුරු
- මූල්‍ය පහසුකම් ලබා ගැනීමේ තොරතුරු
- අලෙවි පහසුකම් සපයන ආයතන පිළිබඳ තොරතුරු
- අලෙවි ප්‍රවර්ධන උපාය මාර්ග පිළිබඳ තොරතුරු
මෙවැනි තොරතුරු ලබා ගැනීමෙන් කුඩා ව්‍යාපාරිකයන්ට තම සැලසුම් නිවැරදිව සකස් කර ක්‍රියාත්මක කිරීමට පහසු වේ.
- වෙළෙඳපොළ (Market)
කුඩා ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කරන ව්‍යවසායකයකු තමා නිෂ්පාදනය කිරීමට අපේක්ෂිත භාණ්ඩය හෝ සේවාවට වෙළෙඳපොළක් තිබේ ද යන්න වෙළෙඳපොළ සමීක්ෂණයක් මගින් සොයා බැලිය යුතු ය. වෙළෙඳපොළ යනු යම් නිෂ්පාදිතයක් මිල දී ගැනීමට කැමැත්තක් හා හැකියාවක් ඇති ගනුදෙනුකරුවන් සමූහයකි. කුඩා ව්‍යාපාරිකයා ඉලක්ක කරනු ලබන්නේ කුඩා ප්‍රදේශයක සීමිත වෙළෙඳපොළක් බැවින් තොරතුරු ලබා ගැනීම පහසු ය.
- ශක්ති (Strengths)
සාර්ථක ව කුඩා ව්‍යාපාරයක් පවත්වා ගැනීම සඳහා පහත දැක්වෙන ශක්තීන් වැදගත් වේ.
- ව්‍යවසායකයා සතු විශේෂ දක්ෂතා හා විශේෂ හැකියාවන්
- ව්‍යාපාරයේ සිටින දක්ෂ පුහුණු ශ්‍රමිකයන්
- ප්‍රශස්ත මට්ටමේ පවතින සම්පත්
- ව්‍යාපාරයේ වාසිදායක පිහිටීම
- සාර්ථකව ව්‍යාපාර තරගකාරීත්වයට මුහුණ දීමේ හැකියාව
- තම ව්‍යාපාර කටයුතුවලට නව තාක්ෂණය යොදා ගැනීමේ හැකියාව
- උසස් කීර්තිනාමය හා හොඳ වෙළෙඳපොළක් සකස්ව තිබීම
- අවස්ථා (Opportunities)
බාහිර පරිසරයේ ඇති යම් යම් වාසිදායක තත්ත්ව තම ව්‍යාපාරයේ දියුණුවට යොදා ගැනීමට ඇති හැකියාව අවස්ථා නමින් හැඳින්වේ. කුඩා ව්‍යාපාර අරඹන ව්‍යවසායකයන්ට ව්‍යාපාර සාර්ථක කර ගැනීමට බලපාන වාසිදායක අවස්ථා කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
- වෙළෙඳපොළක් පැවතීම
- තරඟකරුවන් නැතිවීම හෝ අඩු වීම
- සම්පත් බහුලව තිබීම
- පුහුණු ශ්‍රමය තිබීම
- රජයේ හිතකර ප්‍රතිපත්ති
- ආර්ථීක මට්ටමින් උසස් ක්‍රය ශක්තියක් ඇති පාරිභෝගික කොටසක් සිටීම
- ආර්ථීක ස්ථාවරභාවය
ව්‍යවසායකයෝ
ව්‍යවසායකයෙක් යනු කිසියම් ප්‍රතිලාභයක් ළඟා කර ගැනීම සඳහා යමක් කිරීමේ නව මාර්ග උත්පාදනය කරන්නෙකි. ව්‍යවසායකයෝ සෑමවිට ම තමා අවට පරිසරය ගවේෂණය කරමින්, විශ්ලේෂණයේ යෙදමින්, සිතා බලමින් නව අදහස් නව අවස්ථා බවට පත් කරන්නෝ ය. ඔවුහු කිසියම් ක්‍රියාවලියක් උත්පාදනය කරමින් තම අභිමතාර්ථ මුදුන්පත් කර ගන්නෝ ය. විස්මිත දෑ එළි දක්වන්නෝ ය.
ව්‍යවසායකත්ව පුද්ගල චරිත අතර ව්‍යාපාරිකයා, ප්‍රාදේශීය ලේකම්වරයා, වෛද්‍යවරයා, විනිසුරුවරයා, පූජකවරයා ආදි අය හඳුනා ගත හැකි ය. ඒ අනුව ගොවිපොළ, පන්සල, පල්ලිය, පාසල, විශ්වවිද්‍යාල, රජයේ ව්‍යාපාර, ආරෝග්‍යශාලා යනාදි සෑම තැනක ම ව්‍යවසායකයින් දක්නට ලැබේ.
ඔබේ ප්‍රදේශයේ ඇතැම් පාසල් දෙස බලන්න. දක්ෂ විදුහල්පතිවරු ඉතා කෙටි කාලයක් තුළ අපේක්ෂිත අභිමතාර්ථ ඉටු කර ගැනීමට නව වැඩ සටහන් නිර්මාණය කරති. එම වැඩසටහන් ක්‍රියාවේ යොදවමින් පාසල වේගවත් සංවර්ධනයක් කරා ගෙන යාමට සමත් වෙති. එයට හේතුව එම විදුහල්පතිවරුන් විසින් තමාගේ ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ ක්‍රියාවේ යෙදවීමයි.
ඔබ අවට ඇති පන්සල හෝ පල්ලිය පිළිබඳව සිතන්න. භික්ෂුන් වහන්සේලා හෝ පූජකවරුන් තම දායකයින්ට අවශ්‍ය සේවා නිර්මාණශීලිව හා කාර්යක්ෂමව ඉටු කර දීමෙන් එම ස්ථාන ජනයාට ප්‍රයෝජනවත් ස්ථාන බවට පත් කරනු ලබන්නේ ඔවුන් දක්ෂ ව්‍යවසායකයින් වන නිසා ය.
ආරෝග්‍යශාලාවල විවිධ විස්කම් කරන වෛද්‍යවරු ඔබ දැක ඇත. විවෘත හදවත් සැත්කම්, නළ දරු උපත්, දෙබිඩි දරු සැත්කම් ආදි මේ සියල්ල අලූත් අදහස්, අලූත් ක්‍රමෝපායන් අනුව උත්පාදනය කරමින් ක්‍රියාත්මක කිරීමට හපන්කම් ඇති වෛද්‍ය ව්‍යවසායකයින්ගේ ක්‍රියාවන් ය.
ව්‍යාපාරික ව්‍යවසායකයෝ
ව්‍යවසායකත්වය වඩාත් කැපී පෙනෙනුයේ ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රයේ ය. ව්‍යාපාර අවස්ථා හඳුනා ගෙන මිනිස් අවශ්‍යතා හා වුවමනා තෘප්තිමත් කිරීම සඳහා නව්‍යතා සම්පාදනය හා අවදානම් අවස්ථා කළමනාකරණය කරන්නා ව්‍යාපාරික ව්‍යවසායකයෙකි. නව ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කොට සාර්ථකව පවත්වාගෙන යාමට ඔහුට හැකියාව ඇත. විවිධ ව්‍යාපාරික ව්‍යවසායකයන් නිෂ්පාදනය කළ විස්මිත නිර්මාණ කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ කාන්තා ව්‍යවසායකයන් දිරිය කතුන් ලෙස පසුගිය දශක කිහිපය තුළ සිට ම ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රයට නැඹුරු වීමේ වැඩි ප්‍රවණතාවක් දක්නට ලැබේ. කාන්තාවන් තුළ අධ්‍යාපන මට්ටම් දියුණු වීම, ශ්‍රම බලකාය තුළ කාන්තා නියෝජනය ඉහළ යාම, කාන්තාවන් ව්‍යාපාර කටයුතුවලට දායක විය යුතු කොටසක් ලෙස සැලකීම, පවුලේ ආදායම් තත්ත්ව වැඩි කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාව මතු වීම යන හේතූන් කාන්තා ව්‍යවසාය වර්ධනය වීමට හේතු විය.
සාර්ථක ව්‍යවසායකයෙකු සතු ලක්ෂණ
විවිධ අංශවල, විවිධ පුද්ගලයින් සාර්ථක අන්දමින් ව්‍යවසායකත්වයේ යෙදෙන ආකාරය මේ වන විට ඔබ අධ්‍යයනය කර ඇත. මේ සෑම චරිතයක ම දැකිය හැකි පොදු ව්‍යවසායකත්වය ගති ලක්ෂණ කිහිපයක් ඇත.
නායකත්වය
අන් අයගේ සේවය ලබා ගනිමින් කාර්යක්ෂමව කටයුතු කිරීමේ හැකියාව නායකත්වය යි. කටයුතු සැලසුම් කිරීම, සංවිධානය කිරීම, මෙහෙයවීම, අධීක්ෂණය කිරීම, පසු විපරම් කර බැලීම හා අන් අයගේ අදහස් ලබා ගනිමින් අභිමතාර්ථ ඉටු කර ගැනීමට ක්‍රියා කිරීම නායකත්ව භූමිකාව යි. කණ්ඩායමක් සමග වැඩ කිරීමේ දී නායකත්ව ලක්ෂණ ඉතා වැදගත් වේ. කණ්ඩායමේ සියලූ ම සාමාජිකයින්ට සුහදශීලී ලෙස ඇහුන්කන් දීම, ඉවසීම, කැපවීමෙන් හා වගකීමෙන් කටයුතු කිරීම ආදි ගුණාංග ප්‍රදර්ශනය කරමින් ක්‍රියාවෙන් තම සාමාජිකයින්ගේ හෝ සේවාලාභින් තුළ පිළිගැනීමට ලක් වන්නා හොඳ නායකයෙකි. හොඳ නායකයෙක් වීමට බලය සහ පිළිගැනීම යන අංග දෙක ම අවශ්‍ය වේ.
නවෝත්පාදනය
අලූත් අදහසක් සාර්ථකව ක්‍රියාත්මක කිරීමට හැකි තත්ත්වයට පත් කිරීම නවෝත්පාදනය යි. කෙනෙකුගේ නිර්මාණශීලී හැකියාව ක්‍රියාවට නංවන්නේ නවෝත්පාදනයෙනි. ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රයේ අපට බහුලව නවෝත්පාදන දැකිය හැකි වේ. දැනුම පුපුරා යන නූතන ලෝකයේ අලූත් සොයා ගැනීම් රාශියකි. ව්‍යවසායකයන් තම නිර්මාණශීලී හැකියාවන් ක්‍රියාවට නංවමින් විස්කම් දක්වන ආකාරය අන්තර්ජාලය, නවීන වෙළෙඳපොළ හා නොයෙකුත් සන්නිවේදන මාධ්‍ය හරහා ඔබට දැකගත හැකියි.
නවෝත්පාදන සිදු කළ හැකි ආකාර 2කි.
- කිසියම් සමාජ අවශ්‍යතාවක් ඉටු කිරීම සඳහා අලූත් නිමැවුමක් හඳුන්වා දීම
- පවතින භාණ්ඩයකට නවාංගයක් එකතු කිරීම
ප්‍රථම වතාවට ජංගම දූරකථනයක් වෙළෙඳපොළට හඳුන්වා දීමෙන් එම ව්‍යවසායකයා ඔහුගේ අලූත් අදහසක් ක්‍රියාවට නංවා නවෝත්පාදනයක් සිදු කර ඇත. වරින් වර නවාංග ජංගම දූරකථනයට එකතු කරමින් ඉන් සිදුවන සේවා පුළුල් කිරීම නවාංග එකතු කරමින් සිදු කරන නවෝත්පාදනය යි. උදාහරණ ලෙස ඡායාරූප ගැනීම, වීඩියෝ කිරීම, අන්තර්ජාල පහසුකම් හා ක්‍රීඩා එම නවාංගවලින් කිහිපයක් පමණි.
කැපවීම
අරමුණු ඉටුකර ගැනීමට යොදන උපරිම හා අඛණ්ඩ උත්සාහය කැපවීම යි. බාධක කම්කටොලූ, තර්ජන, උවදුරු, පාඩු ආදිය ගැන කම්පා නොවී නොපසුබට උත්සාහයෙන් ක්‍රියා කිරීම ද කැපවීම වේ. ව්‍යාපාරිකයන් සාර්ථකත්වය තමා වෙත සමීප කර ගැනීමට දිවා, රෑ, අව්, වැසි නොබලා ව්‍යාපාරික කටයුතු වෙනුවෙන් ම ඇප කැප වේ. එවැන්නෝ ජය ගනිති.
වගකීම
තම පාලනය තුළ සිදු කරන කාර්යයන් පිළිබඳ හේතුකාරත්වය භාර ගැනීමට ඇති ස්වයං පෙළඹවීම වගකීම යි. තමාට පැවරී ඇති කාර්යය අවබෝධ කර ගනිමින් තම පාලනය යටතේ ඇති සියලූ පාර්ශවයන්ට අවංකව, සාධාරණව කටයුතු කිරීමට ඇති බැඳීම ද වගකීම ලෙස හැඳින්විය හැක.
තීරණ ගැනීම
කල් පසු නොවී අවශ්‍ය තැන්වල දී සුදුසු තීරණ ගැනීමේ හැකියාව මින් අදහස් කෙරේ. තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියක් ඇත. අවසාන තීරණය ගැනීමට පෙර විකල්ප විසඳුම් මාර්ග සොයා බැලිය යුතු ය. දෙවනුව ඒ එක් එක් විකල්ප විසඳුම් මාර්ගවල වාසි අවාසි පිළිබඳ තොරතුරු සොයා ඒවා සංසන්දනය කරමින් වඩාත් සුදුසු විසඳුම තෝරා ගැනීමේ නිවැරදි තීරණය ගැනීමේ ප්‍රතිලාභ අත්කර ගත හැකි ය.
පහත දැක්වෙන සිදුවීම අධ්‍යයනය කරන්න.
මේ අන්දමින් හැකි තරම් වාසි අවාසි සොයා වැඩි වාසි ලැබිය හැකි යහපත් විසඳුම අවසාන තීරණය ලෙස තෝරා ගන්න.
අවදානම් දැරීම
ක්‍රියාත්මක කරන කටයුතු අසාර්ථක වීමේ ඉඩකඩ ඇති බව වටහා ගෙන අභියෝග භාර ගැනීමට ඇති කැමැත්ත හා හැකියාව අවදානම් දැරීම යි. ව්‍යවසායකයා වෙනස් කිරීම්වල යෙදෙන විට සිදුවිය හැකි වාසි අවාසි මැන බලමින් අවාසි අවම වන සේ තීරණ ගෙන අවදානම් දරයි. ඒ අනුව දක්ෂ ව්‍යවසායකයා අවදානමට නොබියව මුහුණ දේ. ඒ අවදානම් මැන බැලීමට ඔහු දක්ෂයකු වන බැවිනි.
ගැටලූ විසදීමේ හැකියාව
තමාට ඉදිරිපත් වන අවශ්‍යතා හා අභියෝග භාර ගෙන විසඳුම් ලබා දීමේ හැකියාව ගැටලූ විසඳීමේ හැකියාව යි. සෑම ගැටලූවකට ම විසඳුමක් පවතින බැවින් වඩාත් වාසිදායක විසඳුම තෝරා ගැනීම වැදගත් වේ.
ගැටලූ විසඳීමේ දී ක්‍රියාවලියක් ඇත.
ව්‍යවසායකයකු වීමේ අරමුණු සහ ස්වතක්සේරුව
ව්‍යවසායකයකු වීමේ අරමුණු
ව්‍යවසායකයකු වීමේ අරමුණු පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වේ. ඒවායින් කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
- නව නිර්මාණ එළි දැක්වීම
- ව්‍යාපාර ක්ෂේත්‍රයන්ට නවාංග එකතු කරමින් ලාභ උපරිම කර ගැනීම
- පවුලේ ආදායම් තත්ත්ව ඉහළ නැංවීම
- ශුභ සාධන හා සමාජ සේවා කටයුතු ඉටු කිරීම
- රටේ ආර්ථීක සංවර්ධනය ඇති කිරීම
- රැකියා උත්පාදනය කිරීම
- ජනතාවගේ ජීවන තත්ත්වය උසස් කිරීම
ස්වතක්සේරුව
වෙනත් කෙනෙකුට සාපේක්ෂව තමා ඇගැයීමට භාජනය කිරීම ස්වතක්සේරුව යි. කිසියම් නිර්ණායක කිහිපයක් පදනම් කර ගනිමින් මෙය සිදු කරනු ලබයි. උදාහරණයක් ලෙස තව කෙනෙකු නායකත්ව භූමිකාව ඉටු කරන ආකාරය දෙස බලා තමාට එම අවස්ථාව ලැබුණහොත් තෝරා ගත් අයට සාපේක්ෂව තමා තුළ කොතරම් දුරට නායකත්ව ගති ලක්ෂණ පවතී දැයි මැන බැලිය හැකි ය. එවැනි මැන බැලිය හැකි නායකත්ව ගති ලක්ෂණ කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
- සැලසුම් සහගතව වැඩ කිරීමේ හා මනා සංවිධාන හැකියාව
- කණ්ඩායම සමග වැඩ කිරීමේ දී ඔවුන්ගේ පිළිගැනීමට ලක්වන පරිදි සුහද ව වැඩ කිරීමේ හැකියාව
- ඉවසීම හා අන්‍ය අදහස්වලට ඇහුන්කන් දීමේ ගුණය
- කැපවීමෙන් හා වගකීමෙන් කටයුතු කිරීම
ව්‍යාපෘතියක් ඇසුරින් සාර්ථක ව්‍යවසායකයෙකුගේ ගති ලක්ෂණ හඳුනාගෙන ස්වතක්සේරුවක යෙදෙමු
කුඩා ව්‍යාපාරවල සාර්ථකත්වයට බලපාන සාධක හා ව්‍යවසායකයෙකු සතුව පැවතිය යුතු ගති ලක්ෂණ පිළිබඳව අපි මෙතෙක් උගත් කරුණු ප්‍රායෝගික අත්දැකීම් බවට පත් කර ගැනීම සඳහා ව්‍යාපෘති අධ්‍යයනයක් සිදු කරමු.
ව්‍යාපෘති ගැටලූව
ඔබට වඩාත් සමීප, හොඳින් නිරීක්ෂණ කටයුතු සිදු කළ හැකි, ඔබ ප්‍රදේශයේ සාර්ථකව පවත්වා ගෙන යන ව්‍යාපාරයක් තෝරා ගන්න. මෙම ව්‍යාපාරය හා ව්‍යවසායකයා ඔබගේ සිත් ගැනීමට හේතු වූ සාධක හා ඔහු තුළ පවතින විශේෂ ගති ලක්ෂණ පිළිබඳ ගවේෂණයක යෙදෙමින් පහත සඳහන් ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදෙන්න.
- ව්‍යාපාරය ස්ථානගත කිරීමේ යෝග්‍යතාව, ඔහු සතු ශක්තීන් හා අවශතා, ඔහුගේ ව්‍යවසායික පෞරුෂය වැනි විවිධ හේතු ව්‍යාපාරය සාර්ථකත්වයට බලපා ඇති ආකාරය පිළිබඳ තොරතුරු රැස්කර ඒවා පෙළ ගස්වන්න.
- අසාර්ථක අවස්ථා ද ඔබට ප්‍රදර්ශනය වුවහොත් ඒවා පිළිබඳව ද තොරතුරු රැස් කර හේතු විශ්ලේෂණය කරන්න.
- මෙම ව්‍යාපාරිකයා තුළින් ඔබට ප්‍රදර්ශනය වු ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ පිළිබඳ තොරතුරු රැස් කර පෙළ ගස්වන්න.
- ඔබ සතු ව්‍යාපාරයක් ලෙස මෙය පවත්වා ගෙන යන්නේ නම් ඔබ සතු ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ මොනවා ද? එය හඳුනා ගැනීම සඳහා ව්‍යාපාරිකයාගෙන් ප්‍රදර්ශනය වූ ගති ලක්ෂණ සමග සසඳා ස්වතක්සේරුවක යෙදෙන්න.
පුර්ව සදානම
ව්‍යාපෘතියට අදාළ දෛනික තොරතුරු වාර්තා කිරීම සඳහා ක්ෂේත්‍ර පොතක් ද ව්‍යාපෘති ආරම්භක කාර්යයේ සිට අවසානය දක්වා සියලූ ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ ව තොරතුරු රැස් කිරීම සඳහා ස්වනිර්මාණ සංග්‍රහයක් ගොඩ නගා ගැනීමට ලිපි ගොනුවක් සුදානම් කර ගන්න. මේවා භාවිත කිරීමේ දී සතියකට වතාවක් වත් ඔබේ ගුරුතුමාට හෝ ගුරුතුමියට පෙන්වා අවශ්‍ය උපදෙස් ලබා ගන්න.
සැලසුම් කිරීම
ව්‍යාපෘතියක් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා පළමුවෙන්ම කළ යුත්තේ අවශ්‍යතාව අනුව කාර්යයන් හඳුනා ගැනීමයි. කණ්ඩායම් සාකච්ඡාවකින් පසු පහත සඳහන් කරුණු සැලසුම් කරන්න.
- ගැටලූ අධ්‍යයනය සඳහා පහසුවෙන් සහාය ලබා හැකි ඔබ වඩාත් කැමති සාර්ථක ව්‍යපාරයක් පවත්වා ගෙන යන ව්‍යවසායකයකු තෝරා ගන්න.
- අරමුණු ඉටු කර ගැනීමට යොදා ගත හැකි ක්‍රියාකාරකම් හා ඒවායේ පියවර අනුපිළිවෙළටඑ සකස් කරන්න.
- ව්‍යාපාර සාර්ථකත්වයට බලපාන සාධක හා ඒවා ව්‍යාපාරයට අදාළ කර ගැනීම තක්සේරු කිරීම සඳහා සුදුසු උපකරණ සකස් කරන්න (ආදර්ශය බලන්න).
- ව්‍යවසායකයා තුළ ප්‍රදර්ශනය වන ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ හඳුනා ගෙන ඒවාඑ තක්සේරු කිරීම සඳහා සුදුසු උපකරණ සකස් කරන්න (ආදර්ශය බලන්න).
- ස්වතක්සේරුව තුළින් ව්‍යවසායකයාට සාපේක්ෂව තමා තුළ වර්ධනය වූ හා වර්ධනය විය යුතු ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ මැන බැලීමට සුදුසු උපකරණයක් සකස් කරන්න. (ආදර්ශය බලන්න)
- ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපේක්ෂිත කාර්යයන් ක්‍රියාවේ යෙදවීම සඳහා පහත සඳහන් ආකෘතිය ආදර්ශයට ගනිමින් ක්‍රියාකාරි සැලැස්මක් පිළියෙළ කරන්න. සීමිත කාලය ඵලදායී ලෙස ක්‍රියාවේ යොදවා අරමුණු ළඟා කර ගැනීම මෙහි අරමුණ යි.
තීරණ ගැනීම
තොරතුරු හා මුලාශ්‍ර යොදා ගනිමින් පහත සඳහන් තීරණ ගන්න.
- ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රය, පරිමාණය, නිරීක්ෂණ කටයුතු කිරීමේ පහසුව, ව්‍යාපාරිකයාගේ සහාය ලබා ගැනීමට ඇති හැකියාව යන කරුණු සලකා බලමින් ගැටලූ අධ්‍යයනය සඳහා සුදුසු ව්‍යාපාරික ස්ථාන හා ව්‍යවසායකයන්
- දත්ත රැස් කිරීම සඳහා යොදා ගත යුතු උපකරණ හා ඒවා යොදා ගන්නා ආකාරය
- තක්සේරුව සඳහා යොදා ගන්නා ව්‍යාපාර සාර්ථකත්වයට බලපාන සාධක
- ව්‍යවසායකයාගෙන් ප්‍රදර්ශන වන ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ තක්සේරුවට භාජනය කරන ආකාරය
- තමා තුළ පවතින ව්‍යවසායික ගති ලක්ෂණ ස්වතක්සේරුවක් මගින් මැනීම සිදුකරන ආකාරය
ක්‍රියාත්මක කිරීම
- සැලසුම් කළ ක්‍රියාකාරකම් අරමුණු ඉටු වන සේ අනුපිළිවෙළින් ක්‍රියාත්මක කරන්න.
- පළමුව ව්‍යාපාරිකයා දැනුවත් කොට ඔහුගේ සහාය ලබා ගනිමින් ගවේෂණය අරඹන්න. ව්‍යාපාර අවස්ථා තෝරා ගැනීම, ව්‍යාපාරය පිහිටුවීම සඳහා තෝරාගත් ස්ථානය, සංවිධානය පවත්වා ගෙන යාම හා අලෙවිකරණ කටයුතුවල දී පහත සඳහන් සාධක යොදාගෙන ඇති ආකාරය පිළිබඳ තොරතුරු රැස් කරන්න. ඒවා තක්සේරු කිරීම සඳහා නිරීක්ෂණ පත්‍රිකා යොදා ගන්න.
- මුදල්, ශ්‍රමය, ද්‍රව්‍ය හා වෙනත් සම්පත් ඵලදායි ලෙස ව්‍යාපාරයට යොදා ඇති ආකාරය පිළිබඳ සොයා බලා කරුණු වාර්තා කර ගන්න.
- නිෂ්පාදනයේ දී නව ප්‍රවණතා හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව, භාණ්ඩවල ගුණාත්වය වැඩි දියුණු කිරීම, පිරිවැය අවම කර ගනිමින් අඩු මිලට භාණ්ඩ සැපයීම සිදු කරන ආකාරය සොයා බලන්න.
- නව තාක්ෂණය යොදා ගැනීමේ හැකියාවන් හඳුනා ගන්න.
- සාර්ථකව ව්‍යාපාර තරගකාරීත්වයට මුහුණ දීමෙන් හොඳ වෙළෙඳපොළක් සකස් කර ගෙන ඇති ආකාරය හා ඔහුගේ වෙළෙඳ උපාය ක්‍රම සොයා බලන්න.
- ව්‍යවසායකයා සතු විශේෂ දක්ෂතා, දක්ෂ පුහුණු ශ්‍රමිකයින් සුලභව පවතින සම්පත්, ව්‍යාපාරයේ වාසිදායක පිහිටීම ව්‍යාපාරයේ සාර්ථකත්වයට බලපා ඇති ආකාරය විමසා බලන්න.
උදාහරණ:- තරගකරුවන් නැති වීම හෝ අඩු වීම, රජයේ හිතකර ප්‍රතිපත්ති ආදිය පිළිබඳ සොයා බලන්න.
- ව්‍යවසායකයාගේ නායකත්ව භූමිකාව නවෝත්පාදන හැකියා, අවස්ථාවෝචිත තීරණ ගැනීම, කැපවීමෙන් කටයුතු කිරීම, අවදානම් දැරීමට කැමති බව ව්‍යාපාරික ගැටලූමය අවස්ථාවලට මුහුණ දීම, වගකීම් දැරීමේ හැකියාව යනාදී ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ ව්‍යාපාරයේ දියුණුවට යොදවා ගෙන ඇති ආකාර පිළිබඳ සොයා බලන්න.
- තමා තුළ මෙම ගති ලක්ෂණ කොපමණ වර්ධනය වී ඇත් දැයි ස්වතක්සේරුවක යෙදෙන්න.
- නිරීක්ෂණයේ දී ඔබ දුටු කරුණු අනුව ව්‍යාපාර සාර්ථකත්වයට බලපා ඇති සාධක හා ව්‍යවසායික ගති ලක්ෂණවලට ලකුණු ප්‍රදානය කිරීමේ දී පහත දැක්වෙන සේ ප්‍රමාණනය කරන්න. ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ,
ඉතා හොඳින් ප්‍රදර්ශනය වේ නම් ලකුණු 03යි.
හොඳින් ප්‍රදර්ශනය වේ නම් ලකුණු 02යි.
වර්ධනය විය යුතු නම් ලකුණු 01යි.
පහත දක්වෙන නිරීක්ෂණ පත්‍රිකා ආකෘතිය ඒ සඳහා ආදර්ශයට ගන්න. මෙම ලක්ෂණවලට අමතරව ඔබ කිසියම් ලක්ෂණයක් ව්‍යාවසායකයා තුළින් දුටුවේ නම් එය ද ආකෘතියට ඇතුළු කරන්න.
ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ ව්‍යාපාරයේ දියුණුවට යොදවා ගෙන ඇති ආකාරය තක්සේරු කිරීම සඳහා පහත දැක්වෙන ආදර්ශ නිරීක්ෂණ පත්‍රිකා ආකෘතිය යොදා ගන්න. ඒ සඳහා ද ඉහත ලකුණු ප්‍රදානය කළ ලකුණු පරිමාණයම අනුගමනය කරන්න.
ආදර්ශ නිරීක්ෂණ පත්‍රිකාව
- මෙම ලකුණු පදනම් කර ගනිමින් දෙදෙනාගේ ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ සංසන්දනය කිරීම සඳහා ධ්‍රැවක ප්‍රස්තාරයක් නිර්මාණය කරන්න.
ආදර්ශ නිරීක්ෂණ පත්‍රිකාවක් යොදා ගනිමින් ව්‍යවසායකයා තුළින් ප්‍රදර්ශනය වූ හා තමා තුළ පවතින බවට තහවුරු කර ගත් ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණවලට ප්‍රදානය කළ ලකුණු පදනම් කර ගනිමින් ධ්‍රැවක ප්‍රස්තාරයක් නිර්මාණය කර දෙදෙනාගේ ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ සංසන්දනය කරන ආකාරය පහත පැහැදිලි කර ඇත. පුද්ගලයින් දෙදෙනෙකු පිළිබඳ සංසන්දනාත්මක ඇගයීමක් සඳහා සංඛ්‍යා වගු උපයෝගී කර ගැනීමට වඩා ධ්‍රැවක ප්‍රස්තාරයෙන් දිස්වෙන රූපය තුළින් වඩාත් පැහැදිලි අදහසක් හෝ තීරණයක් ගත හැකි වේ.
ධ්‍රැවක ප්‍රස්තාරය නිර්මාණය කිරීම සඳහා කඩදාසි මත මධ්‍ය ලක්ෂ්‍යයක් සලකුණු කොට නිරීක්ෂණය කළ ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ සංඛ්‍යාවට සමාන රේඛා සංඛ්‍යාවක් මධ්‍ය ලක්ෂ්‍ය වටා ඇඳ ගන්න. රේඛාව කොටස් 3කට බෙදා නිරීක්ෂණයේ දැක්වෙන ආකාරයට 1,2,3 වශයෙන් ලකුණු සටහන් කරන්න. ලබා ගත් ලකුණු ඒ ඒ ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණය වෙනුවෙන් වෙන් වූ රේඛාවේ වර්ණවත් පෑන් දෙකකින් ලක්ෂ්‍ය යොදමින් සලකුණු කර පසුව එම ලක්ෂ්‍ය බහු අස්‍රයක් නිර්මාණය වන ලෙස යා කරන්න.
මෙම ධ්‍රැවක ප්‍රස්තාරය යොදා ගැනීමෙන් දෙදෙනා තුළ ඇති ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකි අතර දියුණු වූ සහ වර්ධනය විය යුතු ගති ද පැහැදිලිව ප්‍රදර්ශනය වේ. ඒ අනුව අඩුපාඩු සකස් කර ගනිමින් වර්ධනය විය යුතු ගති ලක්ෂණ වැඩ දියුණු කර ගැනීමට කටයුතු කළ හැකි ය.
- මේ අන්දමින් ස්වතක්සේරුවේ දී ඔබ ලබා ගත් ලකුණු ව්‍යවසායකයාගේ ලකුණුවලට සාපේක්ෂව මැන බැලීම සඳහා ධ්‍රැවක ප්‍රස්තාරයක් නිර්මාණය කරන්න.
පසු විපරම
මේ සඳහා පහත සඳහන් දෑ විමර්ශනය කර බලන්න.
- රැස් කර ගත් තොරතුරු විශ්ලේෂණය කරමින් ව්‍යවසායකයා කොපමණ දුරට ව්‍යාපාරය සාර්ථක කර ගැනීමට අවශ්‍ය සාධක අදාළ කර ගෙන ඇති අයුරු සෙවීම
- ව්‍යාපාරයේ අයිතිකරු, නායකයා හා මෙහෙයවන්නා වශයෙන් අලූත් යමක් අලූත් ක්‍රමෝපායන්ට ඉදිරිපත් කිරීමට ඔහුගේ ව්‍යාපාරික භූමිකාවන් කොපමණ දුරට සමත් වුයේ දැයි විමර්ශනය කිරීම
- ව්‍යාපාරයේ දෛනික කටයුතුවල දී ව්‍යවසායකයාගේ කැපී පෙනුන ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ හා වර්ධනය විය යුතු ගති ලක්ෂණ ඇතුළත් ලේඛන දෙකක් සකස් කිරීම
- එක් එක් සාමාජිකයාගේ අපේක්ෂාවන් අනුව ව්‍යවසායකයකු වීමේ අරමුණු සොයා ලේඛන ගත කිරීම
- එම තක්සේරුවෙන් තමා වර්ධනය කර ගත යුතු ව්‍යවසායකත්ව ගති ලක්ෂණ හඳුනා ගෙන සාර්ථකව කුඩා ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කර පවත්වා ගෙන යාමට ඔබ තුළ ඇති ශක්තිය විමර්ශනය කර බැලීම
ඉහත සඳහන් පියවර ඔස්සේ ව්‍යාපෘති අධ්‍යයනයක නිරත වීමේ දී ඔබට ප්‍රායෝගික අත්දැකීම් රාශියක් ලැබේ. එම අත්දැකීම් අනාගතයේ සාර්ථක ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමටත්, එය පවත්වාගෙන යාමටත්, බලපාන සාධක නිවැරදිව හා අදාළ පරිදි තෝරා ගැනීමටත්, හැකියාව ලබා දෙන අතර දක්ෂ ව්‍යවසායකයකු වීමට ද අවස්ථා උදා කරයි.