3.3 - මිශ්‍රණ
මීළඟට අපි සංශුද්ධ නොවන ද්‍රව්‍ය හෙවත් මිශ්‍රණ පිළිබඳ ව අධ්‍යයනය කරමු.
සාගර ජලය පිළිබඳ ව ඔබේ අවධානය යොමු කරන්න. එහි ජලයට අමතර ව විවිධ ලවණ වර්ග හා විවිධ වායු වර්ග දිය වී ඇත. එනම් එහි සංඝටක කිහිපයක් ඇත. මේ නිසා සාගර ජලය මිශ්‍රණයකි. අපට ස්වාභාවික පරිසරය තුළ බොහෝ විට හමුවනුයේ සංශුද්ධ ද්‍රව්‍ය නොව මිශ්‍රණයි. අප අවට ඇති වාතය, පස, ගංගා ජලය, පාෂාණ ආදිය මිශ්‍රණ වේ. අප ආහාරයට ගන්නා යෝගට්, අයිස්ක්‍රීම්, පලතුරු සලාද ආදිය ද මිශ්‍රණයි. තේ. කෝපි හා සිසිල් බීම වැනි පාන වර්ග ද මිශ්‍රණ වේ.
සංශුද්ධ ද්‍රව්‍ය දෙකක් හෝ වැඩි ගණනක් එකතු වීමෙන් මිශ්‍රණ සෑදේ. මිශ්‍රණයේ ඇති සංශුද්ධ ද්‍රව්‍ය මිශ්‍රණයේ සංඝටක ලෙස හැඳින්වේ.
මිශ්‍රණ කිහිපයක ඇති සංඝටක හඳුනා ගනිමු. ඒ සඳහා 3.10 වගුව අධ්‍යයනය කරමු.
මිශ්‍රණයක ඇති සුවිශේෂී ලක්ෂණය වනුයේ එහි පවතින සංඝටක භෞතික ක්‍රම මගින් වෙන්කළ හැකිවීමයි. සහල්වලට වැලි මිශ්‍රව ඇති විට නෑඹිලිය යොදා ගෙන සහල් ගැරීම මගින් සහල්වලින් වැලි වෙන් කළ හැකි ය. මේ අනුව ගැරීම යනු මිශ්‍රණයක සංඝටක වෙන් කරන භෞතික ක්‍රමයකි. මිශ්‍රණයක සංඝටක වෙන්කරන භෞතික ක්‍රම පිළිබඳ අධ්‍යයනය සඳහා ක්‍රියාකාරකම 3.3හි නිරත වෙමු.
මිශ්‍රණයක සංඝටක වෙන් කරන භෞතික ක්‍රම කිහිපයක් හා එම ක්‍රමය භාවිත කරන අවස්ථා කිහිපයක් පහත දැක්වේ. ඒ පිළිබඳ විස්තරාත්මක අධ්‍යයනයක් 11 ශ්‍රේණියේ දී සිදු කරනු ඇත.
ගැරීම - සහල්වලින් වැලි ඉවත් කිරීම.
ඉල්ලම්වලින් මැණික් වෙන් කර ගැනීම.
පෙළීම - සහල්වලින් දහයියා ඉවත් කිරීම.
ජලයේ පාකිරීම - බිත්තර වීවලින් බොල් ඇට ඉවත් කිරීම.
හැලීම - වැලිවල බොරලූ ඉවත් කිරීම.
වාෂ්පීභවනය - මුහුදු ජලයෙන් ලූණු ලබා ගැනීම.
භාගික ආසවනය - බොරතෙල්වලින් විවිධ ඉන්ධන වෙන් කර ගැනීම.
හුමාල ආසවනය - කුරුඳු කොළවලින් කුරුඳු තෙල් වෙන්කර ගැනීම.
ස්ඵටිකීකරණය - උක් යුෂවලින් සීනි වෙන් කර ගැනීම.
චුම්බකත්වයට ලක් කිරීම - ඛනිජ වැලිවලින් ඇතැම් ඛනිජ වෙන් කර ගැනීම.
මේ අනුව මිශ්‍රණ පහත දැක්වෙන ආකාරයට විස්තර කළ හැකි ය.
සංඝටක දෙකක් හෝ වැඩි ගණනකින් සමන්විත වූ ද එම සංඝටක භෞතික ක්‍රම මගින් වෙන් කර ගත හැකි වූ ද පදාර්ථ මිශ්‍රණ ලෙස හැඳින්වේ.
මිශ්‍රණයක ස්වභාවය අනුව ඒවා තව දුරටත් වර්ග කළ හැකි ය.
- සමජාතීය මිශ්‍රණ
- විෂමජාතීය මිශ්‍රණ
සමජාතීය මිශ්‍රණ
සමජාතීය මිශ්‍රණ පිළිබඳ ව අධ්‍යයනය සඳහා ක්‍රියාකාරකම 3.4හි නිරත වෙමු.
මිශ්‍රණය පුරා ම වර්ණය හා විනිවිද පෙනීම වැනි ලක්ෂණ එක සමාන බව ඔබට නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය. මිශ්‍රණය පුරා ම ඒකාකාර සංයුතියක් ඇති මිශ්‍රණ සමජාතීය මිශ්‍රණ ලෙස හඳුන්වයි.
නිදසුන් :- ලූණු ද්‍රාවණය, සීනි ද්‍රාවණය, මුහුදු ජලය
විෂමජාතීය මිශ්‍රණ
මැටි ස්වල්පයක් ජලයේ දියකර එය නිශ්චල ව තබා ටික වේලාවකින් නිරීක්ෂණය කරන්න. හොඳින් නිරීක්ෂණය කළහොත් එහි වර්ණය සහ විනිවිද පෙනීම මිශ්‍රණයේ තැනින් තැනට වෙනස් වන බව නිරීක්ෂණය කළ හැකි ය.
මිශ්‍රණය පුරා ම සංයුතිය ඒකාකාර නොවන මිශ්‍රණ විෂමජාතීය මිශ්‍රණ ලෙස හැඳින්වේ.
නිදසුන් :- බොර ජලය, බදාම මිශ්‍රණය, අයිස් ක්‍රීම්, පලතුරු සලාදය
