6.3 - රුධිරයේ සංඝටක හා කෘත්‍ය
රුධිරය රක්ත වර්ණ දියරයක් ලෙස ඔබ දුටුව ද එහි ද්‍රව කොටස ඇත්තේ 55% පමණි. එම ද්‍රව කොටස රුධිර ප්ලාස්මය ලෙස හඳුන්වයි. ඉතිරි 45% දේහාණු නමින් හඳුන්වනු ලබන ඝන කොටස කි (6.5 රූපය).
රුධිර කදාවක් අණ්වීක්ෂයෙන් නිරීක්ෂණය කළ විට දේහාණු වර්ග තුනක් හඳුනා ගත හැකි ය.
- රතු රුධිරාණු හෙවත් රක්තාණු
- සුදු රුධිරාණු හෙවත් ශ්වේතාණු
- රුධිර පට්ටිකා
රතු රුධිරාණු සහ සුදු රුධිරාණු, රුධිර සෛල වන අතර පට්ටිකා රුධිර සෛල කැබලි වේ.
රුධිරයේ කෘත්‍ය
රතු රුධිරාණු
රුධිරයේ රතු පැහැයට හේතු වන හිමොග්ලොබින් වර්ණකය රතු රුධිරාණු තුළ පිහිට යි. දේහ සෛලවලට අවශ්‍ය ඔක්සිජන් පෙනහලූවල සිට පරිවහනය කරනුයේ හිමොග්ලොබින් නැමති මෙම ශ්වසන වර්ණකය මගිනි.
සුදු රුධිරාණු
රුධිරයට ඇතුළු වන ව්‍යාධිජනකයින් විනාශ කිරීමෙන් සහ ප්‍රතිදේහ නිපදවීම මගින් සිරුරට ආරක්ෂාව සපයන්නේ සුදු රුධිරාණු මගිනි. නියුට්රොෆිල, ඉයොසිනොෆිල, බේසොෆිල, වසා සෛල සහ මොනොසයිට ලෙස සුදු රුධිරාණු වර්ග කිහිපයක් ඇත.
රුධිර පටිටිකා
සිරුරේ තුවාලයක් සිදු වූ විට තුවාල වූ ස්ථානයේ රුධිරය කැටි ගැසීමෙන් රුධිර වහනය වැළැක්වේ. ඒ සඳහා දායක වන්නේ රුධිර පට්ටිකා ය. සමහර වෛරස් ආසාදනවල දී රුධිර පට්ටිකා සංඛ්‍යාව ශීඝ්‍රයෙන් පහළ බැසීමක් සිදු වේ.
නිදසුන් : ඩෙංගු රෝගය, මී උණ
රුධිර ප්ලාස්මය
රුධිර ප්ලාස්මයේ ප්‍රධාන කෘත්‍ය වනුයේ ද්‍රව්‍ය පරිවහනය කිරීම යි.
ඒ සඳහා උදාහරණ කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
- ආහාර ජීරණයේ අන්ත ඵල, ඛනිජ ලවණ සහ විටමින් දේහ සෛල දක්වා පරිවහනය කිරීම.
- සෛලවල සිදු වන ජෛව රසායනික ප්‍රතික්‍රියා මගින් නිපදවෙන බහිස්ස්‍රාවීය ඵල බහිස්ස්‍රාවීය ඉන්ද්‍රියයන් දක්වා පරිවහනය කිරීම.
- හොර්මෝන, ප්‍රෝටීන්, එන්සයිම සහ වායු වර්ග අවශ්‍ය ස්ථාන කරා පරිවහනය කිරීම.