11 - උගන්නැ සියබස මත් වන්නැ එහි රසයෙන්
අප රට බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයක්ව පැවති සමයේ, 1887 ජූලි 25 දින උපත ලද කුමාරතුංග මුනිදාස, සිංහල භාෂාවට, සාහිත්‍යයට මහඟු මෙහෙවරක් ඉටු කළ විද්වතෙකි. දෙස බස රැස උදෙසා කැප වී කටයුතු කිරීම පිළිබඳ හැඟීම ඔහු තුළ රෝපණය වූයේ සිය පියාගේ බලපෑමෙනි. ඔහුගේ පියා රුහුණේ ප්‍රකට වෛද්‍යවරයකු වූ දොන් අබියෙස් කුමාරණතුංග යි. යටත්විජිත සිරිත් විරිත් පිළිකෙව් කළ මේ වෙදැදුරුතුමා සිය දරුවන් ද ඊට පෙලඹවී ය.
කුමාරතුංග මුනිදාස ගුරුවරයකු, විදුහල්පතිවරයකු හා පාඨශාලා පරීක්ෂකවරයකු ලෙස කටයුතු කළ අතර පසු කල ඒ වෘත්තීය ජීවිතයෙන් බැහැරව භාෂා සාහිත්‍ය සේවාවට නැඹුරු විය. එතුමාගේ චරිතයෙන් අපට උකහා ගත හැකි ගුණාංග බොහෝ ය. ඉන් කිහිපයක් මේ පාඩම පරිශීලනයෙන් හඳුනා ගත හැකි වනු ඇත.
කුමාරතුංග මුනිදාස මූලික අධ්‍යාපනය ලැබුවේ දික්වැල්ලේ බෞද්ධ පාඨශාලාවෙහි ය. පියා මිය යන විට කුමාරතුංග දරුවා පස් වන පන්තියේ උගනිමින් සිටියේ ය. ඉන් පසු වැඩිමහල් සොහොයුරාගේ මගපෙන්වීමෙන් වැඩි දුර අධ්‍යාපනය සඳහා මාතර ශාන්ත තෝමස් විදුහලට ඇතුළත් කෙරිණි. එයිනිදු ඉවත් වූ ඔහු වැවුරුකන්නල පිරිවෙනේ කහවේ ආනන්ද හිමියන්ගෙන් සංස්කෘත භාෂාව හදාළේ ය. මේ කාලයේ දී පැවිදි වීමේ අපේක්ෂාවක් කුමාරතුංග තුළ පැවතිණි. වැඩිමල් සොහොයුරාගෙන් ඊට අවසරයක් නො ලැබිණි. කුමාරතුංග මුනිදාස කොළඹ රජයේ ගුරු අභ්‍යාස විදුහලට ඇතුළත් කෙරිණි. ඒ වන විටත් ඔහු සිංහල, සංස්කෘත, ඉංගිරිසි භාෂා පිළිබඳ හසළ දැනුමක් ලබා සිටියේ ය.
ගුරු විදුහල් පුහුණුව අවසන් කළ කුමාරතුංග තෙමසක් පමණ බෝමිරිය ද්විභාෂා පාඨශාලාවේ ආචාර්යවරයකු ලෙස සේවය කළේ ය. ඉන් පසු කඩුගන්නාවේ ද්විභාෂා පාඨශාලාවේ ප්‍රධානාචාර්යවරයා ලෙස පත් කෙරිණි. පුරා වසර 11ක් පමණ එහි සේවයේ නිරත වූ ඔහු 1917 පාඨශාලා පරීක්ෂක තනතුරට උසස් කරනු ලැබිණි. එම තනතුරේ වසර පහක සේවා කාලයකින් අනතුරුව ඉන් ඉවත් වූ කුමාරතුංග, මුළු ජීවිත කාලය ම භාෂා සාහිත්‍යයේ උන්නතියට යෙදවී ය.
කුමාරතුංග හෙළ බසෙහි නව පෙරළියක් ඇති කරන්නට මුල පිරුවේ කඩුගන්නාවේ ද්විභාෂා පාඨශාලාවෙහි ප්‍රධානාචාර්ය ධුරය දරන අවධියෙහි ය. ඊට මං සැලසුණේ එක් සිසුවකු විසින් අසන ලද ප්‍රශ්නයකිනි. කුමාරතුංගගේ ම බසින් දක්වතොත් ඒ පුවත මෙසේ ය.
"කඩුගන්නායෙහි පාඨශාලාවේ ශිෂ්‍ය පංක්තියකට සිදත් සඟරාව උගන්වමින් සිටි අපට දිනක් ප්‍රශ්නයෙක් උපන්නේ යැ. 'ඒ ඉ ඊ උ ද අයු' යන තන්හි දැක්වුණු ආඛ්‍යාත විභක්ති සතර වෙන් වෙන් වශයෙන් කවර කවර ධාතු වර්ගවල යෙදේ ද? යනු ඒ ප්‍රශ්නය යි. ප්‍රශ්නය ඇසූ ශිෂ්‍යයාට පිළිතුරු දෙන්නට නොපොහොසත් වූම්හ. ඒ මොහොතෙහි සිටැ මැ එයට පොහොසත් වන්නට උත්සාහ කළම්හ."
ව්‍යාකරණ විවරණය සහ ක්‍රියා විවරණය යන ග්‍රන්ථ ලියැවුණේ ඒ උත්සාහයේ ප්‍රතිඵල වශයෙනි. අදටත් සිංහල ව්‍යාකරණය සම්බන්ධයෙන් මේ ග්‍රන්ථ අත්පොත් සේ පරිහරණය කෙරේ.
පැරණි සිංහල පොත පත සංස්කරණය කරමින් ඒවාට විවරණ සැපයීම කුමාරතුංගගේ සාහිත්‍ය සේවාවෙහි ප්‍රබල අංගයකි. එහි ලා මුලින් ම විවරණය කෙරුණේ නිකාය සංග්‍රහය යි.
ඉන් පසුව එළු අත්තනගලූ වංශය, සුභාෂිතය, පූජාවලිය, අමාවතුර, සද්ධර්මරත්නාවලිය, සසදා වත, මුවදෙව්දා වත, කව්සිළුමිණ ආදි පැරණි සම්භාව්‍ය පොත් සංස්කරණය කෙරිණි. කුමාරතුංග අතින් සැකසී, විවරණය වූ පැරණි ග්‍රන්ථ 26කි.
මේ විවරණ ග්‍රන්ථ සම්පාදනයේ දී වඩාත් තර්කානුකූල ලෙස අර්ථකථන සැපයීමට කුමාරතුංග දැරූ උත්සාහය පහත නිදසුනෙන් වටහා ගත හැකි ය.
සුභාෂිතයේ එන,
රුදුරු ගිනි කඳක් ගත් සෙඳහි වන තුරු
මිතුරු වේ ය දිගතින් හමන මඳ මරු
මිතුරු නැසීමට එක් වෙයි පස මිතුරු
මිතුරු නෑ කෙනෙක් නිවතුන් හට කවුරු
යන පද්‍යයෙහි අර්ථය නිරවුල් කර ගැනීම පිණිස ඔහු එක් යන්නෙහි ‘ක්’ අක්ෂරය වෙනුවට ‘ම’ අක්ෂරය යෙදී ය.
මිතුරු නැසීමට එම වෙයි පස මිතුරු
ඒ අනුව "වනාන්තරයක් දවන මහා ගින්දරට උපකාර වන සුළඟ ම පහනේ සිලූවට සතුරු වී එය නැසීමට උපකාරී වේ ය" යන අරුත නිරවුල්ව ඉස්මතු කෙරිණි.
සියබසේ වැදගත් ලකුණක් වන ‘ඇ’ කාරය එළිය ලැබුවේ කුමරතුඟුවන් අතිනි.
"ඇ කාරය සංස්කෘතයෙහිත් නැති; පාලියෙහිත් නැති; දෙමළයෙහිත් නැති; වංගාදි භාෂාවන්හි දු නැත් මැ යැ. එ හෙයින් මේ අක්ෂරයාගේ ව්‍යවහාරය පරභාෂානුසාරයෙන් දත හැක්කේ නොවේ." යනුවෙන් සිංහල භාෂාවේ පරිණාමයෙහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ජනිත වූ ‘ඇ’ කාරයෙහි නිවැරදි යෙදුම් හඳුනා ගනිමින් එය සම්ප්‍රදායානුගතව භාවිතයට නූතන ලේඛකයන් යොමු කළේ කුමාරතුංග ය.
කුමාරතුංග පඬිවරයා අසිරිමත් කවි ශක්තියක් ඇත්තෙක් ද විය. භාෂා ඥානය, ලේඛන ව්‍යවහාරය හා සාහිත්‍ය රස යන ත්‍රිවිධ අංශයන්ගෙන් පරිපූර්ණව සිටි ඔහු හෙළ කවියට නව පණක් දුන්නේ ය. කවිය නම් කිමෙක් ද? එහි රසය නම් කිමෙක් ද? අලංකාරය නම් කිමෙක් ද? යන්න මැනවින් පහදා දීමට ඔහු විරිත් වැකිය, කවි ශික්ෂාව යන ග්‍රන්ථ රචනා කළේ ය.
"සිත නිදහස් කරන හොඳම
ගුරු කම කව් මඟට වැටුම
එහෙයිනැතොත් සිය දෑ පෙම
ළ දෙන්නැ කව් ලොවට පුදුම"
විරිත් වැකියේ දී එසේ කී කුමාරතුංගගේ කවිත්වය සම්බන්ධ අගනා නිදර්ශනය සේ සැලකෙන්නේ පියසමර යි. සිය ජීවිතය හැඩ ගැස්වීමට පියාගේ දායකත්වය මැනවින් හෙළි කරමින් රචිත පියසමර, කතුවරයාගේ පෞද්ගලික අනුභූතිය ඇසුරෙන් සම්පාදනය වී ඇති නමුත් පාඨකයා එයින් විඳින්නේ පියකු හා දරුවකු අතර පවත්නා ස්නේහයේ පොදු ධර්මතාව යි.
"පොළොව ආස වලා සඳ තාරකා
සෙවණ ගස් ලිය ආදිය දක්වමින්
නුවණ දෙන්නට කී එ කතා සෙමෙන්
හැඩ ගැසී යැ මගේ දිවි මේ විලස්"
නූතන කවියට උචිත බස් වහරක් පියසමර මගින් හඳුන්වා දීමට ද කුමාරතුංගයෝ කටයුතු කළහ.
ළමා පරපුරේ ඥානය හා රසඥතාව වර්ධනය උදෙසා ශික්ෂා මාර්ගය, කියවන නුවණ යන පෙළ පොත් සහ හත් පණ, මඟුල් කෑම, හීන්සැරය යන ප්‍රබන්ධ රචනා කිරීමෙන් කුමාරතුංග ළමා සාහිත්‍යය ද පෝෂණය කළේ ය. ප්‍රබන්ධ සංග්‍රහය හා ප්‍රබන්ධෝපදේශය රචනා කරමින් ප්‍රබන්ධකරණයට මඟ පෙන්වීම ද ඔහුගේ සාහිත්‍ය සේවාවෙහි අගය කළ යුතු කාර්යයකි. කුමර ගී ළමයින්ගේ රසාස්වාදය උදෙසා රචිත පැදි මාලාවකි.
සිංහල පුවත්පත් කලාවට කුමාරතුංග මුනිදාසයන්ගෙන් සිදු වූ සේවාව අමරණීය වේ. ලක්මිණි පහන මගින් ඔහු වර්තමාන පුවත්පත් කලාවට පුළුල් බලපෑමක් ඇති කළේ ය. ජීවයෙන් තොර කඨෝර පුවත්පත් සිරස්තල වෙනුවට සුගම ජීවමාන ශෛලියකින් යුත් සිරස්තල භාවිතය එහි ලා කැපී පෙනෙයි. පුවත්පත් සිරස්තල වර්තමාන කාල ආඛ්‍යාතයෙන් තැබීම ආරම්භ කෙරුණේ ලක්මිණි පහනෙනි.
එතුමා 1939 දී සුබස නමින් සඟරාවක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීම ආරම්භ කළේ හෙළ බසේ ස්වීයත්වය සුරැකීම උදෙසා ය. සුබස සඟරාව කියැවූ රට පුරා විසිරී සිටි බසට ළැදි පිරිස එකරාශි වන්නට වූහ. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ 1941 දී හෙළ හවුල නමින් සංවිධානයක් පිහිටුවා ගැනීම ය. එමගින් දෙස බස රැස සංකල්පය ඔස්සේ ජාතියට, ආගමට හා භාෂාවට අභිමානයක් ලබා දීමට උත්සාහ දැරී ය.
මෙතෙක් ඉංගිරිසි මාධ්‍යයෙන් ඉගැන්වුණු විෂයයන් සිංහලයෙන් ඉගැන්වීමේ ජාතික වැඩ පිළිවෙළක් මේ වන විට ඇරඹී තිබිණි. ඉංගිරිසියෙන් පැවසුණු සංකල්ප සිංහලයෙන් කියා පෑමට යෝග්‍ය වචන මාලාවක අවශ්‍යතාව ද ඒ සමග පැන නැගිණි. මෙහි දී සිය භාෂා ඥානය පදනම් කර ගෙන පර බස් යෙදුම්වලට යෝග්‍ය සිංහල වචන නිපදවමින් සිංහල වාක් කෝෂය පුළුල් කිරීමට කුමාරතුංග දායක විය. සිංහල භාෂාවේ පාරිභාෂික වචන හෙවත් ‘වඩු වදන්’ නිපදවීමට කුමරතුඟුන් අනුදත් ක්‍රම තුනකි:
මෙහි දී එතුමා සතු වූ සංස්කෘත, පාලි හා ඉංගිරිසි මෙන් ම ග්‍රීක හා ලතින් ආදි භාෂා ඥානය ද බෙහෙවින් ඉවහල් වී ඇත. ‘රේඩියෝ’ යන වදන සැකසී ඇත්තේ ‘රාඩියස්’ යන ලතින් වචනයෙනි. එහි අරුත ‘මැද සිට අරය දිගේ දෙවෙන’ යන්න යි. කුමාරතුංග ‘රෙදෙවුව’ යන වචනය නිර්මාණය කර ඇත්තේ එය සැලකිල්ලට ගනිමිනි.
අරය දිගේ දෙවෙනුයේ > අර + දා + දෙවු > අරදෙවු > රදෙවු > රෙදෙවු
තනුව, මීයැසිය, සරසවිය, පාපැදිය, යතුරු පැදිය, පාසල, හෙදිය, සකසු ආදි වදන් එතුමාගේ නිපැයුම් බව දැන හෝ නො දැන වර්තමානයේ බහුලව භාවිත කෙරෙයි.
වෙන බසක වචනයකට අරුතින් හා ශබ්දයෙන් සමාන වචන සෑදීමේ පුරෝගාමියා කුමාරතුංග බව ද කිව හැකි ය.
වරදක් දුටු තැන එය නිවැරදි කරන්නට නොපමා වූ කුමාරතුංග,
"ගත් කරු සත් කරු පමණ
ඔබ හට කරුණෙක් නොවේ
දෙවියකු කී දැයක් වත්
කරුණු නැති වැ නො අදහනු"
යනුවෙන් යමක් තර්කානුකූලව විමසා තහවුරු කර ගැනීම නිබඳව අගය කළේ ය. තමාගේ ම මතය පවා කරුණු ඇතොත් වෙනස් කර ගැනීමට ඔහු පසුබට නොවී ය.
සුබස සඟරාවෙන් උපුටා ගත් පහත ප්‍රකාශය ද එතුමාගේ අනතිමානී ගුණය ප්‍රකට කරවන්නකි. තම වරදක් පෙන්වා දුන් අයකුට දක්වන මේ ප්‍රතිචාරය කුමාරතුංග චරිතයේ ප්‍රබලත්වය ඔප් නංවයි:
"ඔබගේ විවරණය හරි බවට බැහැරින් දෙස් නුවුවමනා යැ. කවර හෙයෙකින් වුව ද අපගේ වරද පිළිගනිමු. මෙය හෙළි කිරීම ගැන අපි ඔබට ණය වම්හ."
සිංහල භාෂාවට හා සාහිත්‍යයට මහඟු මෙහෙවරක් ඉටු කළ වියතකු ලෙස ද භාෂා ඥානයෙන් පරිපූර්ණ පඬිවරයකු ලෙස ද සමාජයේ ඉහළින් වැජඹුණු මෙතුමා 1944 මාර්තු 02 දින අභාවප්‍රාප්ත විය. සෑම වසරක ම මාර්තු 02 සිංහල භාෂා දිනය ලෙස නම් කර ඇත්තේ සිංහල භාෂාවේ ප්‍රගමනයට කුමාරතුංග දායකත්වය අනුස්මරණය කිරීමේ පරමාර්ථයෙනි.
වාක්‍ය රීති
ලේඛනයේ දී විවිධ වාක්‍ය රීති භාවිත කෙරේ. 6, 7, 8 ශ්‍රේ‚වල දී ද අපි විවිධ වාක්‍ය රීති හඳුනා ගතිමු. මේ පාඩමෙන් වාක්‍ය නිර්මාණයේ දී අවශ්‍ය වන, ‘නිත්‍ය බහු වචන පද’ ආශ්‍රිත රීති කිහිපයක් හඳුනා ගනිමු.
නිත්‍ය බහු වචන පද
අයෙක්, ඇතැමෙක්, කවරහු, කවුරු, කෙනෙක්, දෙන, සමහරු, සමහරෙක්, දෙනෙක්, අය යන පද නිත්‍ය බහු වචන වේ. උක්තය නිත්‍ය බහු වචන වූ විට ආඛ්‍යාතය ද බහු වචන වේ.
උදාහරණ :-
- අයෙක් නැටීමට දක්ෂ වූහ.
- ඇතැමෙක් කරුණාවන්ත වූහ.
- කවරහු පාඩම් කළෝ ද?
- කවුරු එහි යත් ද?
- කෙනෙක් උනන්දුවෙන් ඉගෙන ගනිති.
- බොහෝ දෙන විභාගයට සූදානම් වූහ.
- සමහරු විශ්වවිද්‍යාලයට යති.
- සමහරෙක් කාලයෙන් නිසි ප්‍රයෝජන ගනිති.
- ඒ අය ගමට යති.
- ටික දෙනෙක් තරගයට ඉදිරිපත් වෙති.
ආඛ්‍යාතය බහු වචනයෙන් යෙදෙන අවස්ථා
‘ආණ, අණු, අ‚’ යන ගෞරවාර්ථ ප්‍රත්‍යය සමග 'ඕ' ප්‍රත්‍යය යෙදෙන විට ආඛ්‍යාතය බහු වචන වේ.
උදාහරණ:
‘ආණ - අණු’ පුරුෂ ලිංග නාම හා යෙදේ.
පිය + ආණ + ඕ - පියාණෝ
පියාණෝ රැස්වීමට සහභාගී වූහ.
පුත් + අණු + ඕ - පුතණුවෝ
පුතණුවෝ දෙගුරුන් පා වැන්දහ.
‘අණි’ ස්ත්‍රී ලිංග නාම හා යෙදේ.
මා + අණි + ඕ - මෑණියෝ
මෑණියෝ දරුවන් පෝෂණය කරති.
‘වහන්සේ, දෑ’ යන පද යෙදුණු කල්හි ආඛ්‍යාතය බහු වචනයෙන් තැබේ.
තෙරුන් වහන්සේ දහම් දෙසූ සේක/දෙසති.
මෑණියන් දෑ දරුවන් වෙනුවෙන් වෙහෙසෙන දෑ ය/වෙහෙසෙති.
රැළ, පෙළ, කැල, මුළ, ගණ, පිරිස, රංචුව, පොකුර, කණ්ඩායම යනාදි පද සමූහාර්ථවාචී පද වේ. ප්‍රාණවාචී පදයක් සමූහාර්ථවාචී පදයක් සමග එක්වී උක්තයක් සේ යෙදුණු විට එහි ආඛ්‍යාතය බහු වචන වේ.
උදාහරණ :-
කොටි රැළ වනය දෙවනත් කරති.
ළමා පෙළ පන්ති කාමරයට පිවිසෙති.
සියොත් කැල අහසේ පියාඹති.
සොර මුළ ගම් පහරති.
අප්‍රාණවාචී පදයක් සමූහාර්ථවාචී පදයක් සමග උක්ත වූ විට ආඛ්‍යාතය ඒක වචන වේ.
උදාහරණ :-
ගස් පෙළ සුළඟට සෙලවෙයි.
මල් පොකුරු සුවඳ විහිදුවයි.
තරු කැල අහසේ බබළයි.