සෛල පිළිබඳව සංකල්ප හා එහි ව්‍යුහය 01
සෛල පිළිබඳව සංකල්ප හා එහි ව්‍යුහය
සෛලය යනු ජීවයේ මූලික ව්‍යුහමය හා කෘත්‍යමය ඒකකයයි. ජීවයේ සංවිධාන ධූරාවලි මට්ටම් සැලකූ විට සෛලයට පහල කිසිදු සංවිධාන මට්ටමක් ජීවී ලෙස හෝ ජීවය ඇති ලෙස සැලකිය නොහැක. සියලුම ජීවීන් සෛල වලින් සෑදී ඇති අතර සෛලය සම්පූර්ණ ජීවියෙකු හෝ ජීවියෙකුගේ කොටසක් විය හැකිය. තනි සෛලයකින් සෑදුණු ජීවින් ඒක සෛලික ජීවීන් ලෙසද, සෛල රාශියකින් සෑදුණු ජීවින් බහු සෛලික ජීවීන් ලෙසද හඳුන්වනු ලබයි. ජීවීන් සතු සියලු ලාක්ෂණික ගුණාංග සෛලය විසින් පෙන්නුම් කරයි. ජීවයේ කුඩාම ඒකකය වන සෛලයට ස්වාධීනව ගුණනය වීමේ හැකියාව පවතීන අතර, සෛලය "ජීවයේ තැනුම් ඒකකය" ලෙසද හැඳින්වේ. සෛල පිළිබඳව හැදෑරීම සෛල ජීව විද්‍යාව නම් වේ. මීට වසර බිලියන 3.5 කට පමණ පොරාතුව, පෘතුවිය මත මුල්ම සෙෙලය ඇතිවන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ.
සෛල වාදය ගොඩනැගීමට මුල් වූ විද්‍යාඥයන් හා වැදගත් සිද්දීන්
01.රොබට් හූක් (Robert Hooke)
ඝන ද්‍රව්‍යක් වූ වල්කය හෙවත් පොරොප්ප කැබැල්ලට පාවෙනු දුටු ඔහු එයට පාවීමේ හැකියාව ලැබී ඇත්තේ කෙසේ දැයි තේරුම් ගැනීමට වල්කයෙන් තුනී ජේදයක් ගෙන අන්වීක්ෂයෙන් නිරීක්ෂණය කරන ලදි. එහිදී එය මී වදයක මෙන් කුඩා සිදුරු රාශියකින් සෑදුණු බව නිරීක්ෂණය කර, එම සිදුරු 'සෛල' (cell) ලෙස නම් කරන ලදි.
02.ඇන්ටන් වෑන් ලීවන් හූක් (Anton Van Leeuwen Hooke)
මොහු රොබර්ට් හූක් ගේ සමකාලීනයෙකි. ප්‍රථම වරට ඒකසෛලික බැක්ටීරියාවක් නිරික්ෂණය කර සවිස්තරාත්මක වාර්ථා කරන ලදි. සජීවී සෛලයක් මුලින්ම අන්වීක්ෂයෙන් නිරීක්ෂණය කරන ලද්දේ මොහු විසිනි.
03.මැතායස් ශ්ලයිඩන් (Matthias Scheiden)
ජර්මානු ජාතික උද්භිද විද්‍යාඥයෙකි. ශාක පටක අධ්‍යනය කර, සියලු ශාක සෛල වලින් සෑදී ඇති බව අනාවරණය කලේය.
04.තියඩෝර් ශ්වාන් (Theodore Schwan)
සත්ත්ව විද්‍යාඥයෙකි. ශ්ලයිඩන් සමග සිදු කල පරීක්ෂණ වලින් සියලු ජීවීන් සෛල වලින් සෑදී ඇති බව නිගමනය කලේය.
05.රැඩොල්ෆ් වර්ශොව් ( Radolf Virchow)
'සෛලය සෑදෙන්නේ පෙර පැවති සෛල වලිනි'යන මතය ඉදිරිපත් කරන ලදි.
සෛල වාදය
ශ්ලයිඩන් සමග ශ්වාන් එක්ව ඉහත කරුණු ඇතුලත් කරමින් සෛල වාදය ඉදිරිපත් කරන ලදි.
සෛල වාදයෙන් මූලික කරුණු තුනක් කියවේ.
- ජීවයේ මූලික ව්‍යුහමය හා කෘතයමය ඒකකය සෛලයයි.
- සියලු ජීවීන් එක් සෛලයකින් හෝ සෛල වැඩි ගනන්කින් සෑදී ඇත.
- නව සෛල ඇති වන්නේ පෙර පැවති සෛල වලිනි.
සියලු ජීවින් නිර්මාණය වීමට මූලික වන්නේ සෛලය බැවින් එය ජීවයේ මූලික ව්‍යුහමය ඒකකය ලෙසත්, සෛලය ජීවි දේහ තුල විවිධ කාර්යයන් ඉටු කරන බැවින් (පෝශක අවශෝෂණය, ඔක්සිජන් පරිවහනය වැනි,) එය ජීවයේ මූලික කෘතයමය ඒකකය ලෙසත් හඳුන්වනු ලබයි.
සෛල වල ව්‍යුහය
සෛල ඒවායේ හැඩය, ප්‍රමාණය හා ක්‍රියාකාරීත්වය මත එකිනෙකට වෙනස් වේ. විශේශ අවස්තාවන් කිහිපයකදී හැර සෛල පියවි ඇසට නොපෙනේ (කිකිළි බිත්තය එසේ පියවි ඇසින් බලා ගත හැකි සෛලයකි). මේ නිසා සෛල නිරීක්ෂණය සඳහා ආලෝක අන්වීක්ෂය භාවිතා කල හැකිය.
සෛලය, සෛල පටලයකින් හා සෛල ප්ලාස්මයකින් සමන්විත වේ. සෛල ප්ලාස්මය තුල ප්‍රෝටීන හා න්‍යෂ්ටික අම්ල වැනි විවිධ ජීව අණු රැසක් අන්තර්ගතය. ජීවීන් ප්‍රධාන වශයෙන් ඒකසෛලීය (බැක්ටීරියාවන්) හා බහුසෛලීය (ශාක සහ සතුන්) වශයෙන් කොටස් දෙකකට වර්ගීකරණය කල හැක. ඒ අනුව ශාක හා සත්ත්ව සෛල ලෙස කොටස් දෙකක් දැකිය හැනිය. ශාක සහ සතුන්ගේ දේහ තුල අන්තර්ගත වන සෙෙල සංඛ්‍යාව ජීව විශේෂයෙන් විශේෂයට වෙනස් වේ. පරිණත මිනිස් දේහයක් තුල සෙෙල ට්‍රිලියන 100 ක් පමණ ඇතැයි සැළකෙයි.
