3.1 - මිෂනාරී සංවිධාන හා ඒවායේ කටයුතු
හැඳින්වීම
ශ්‍රී ලංකාවේ දීර්ඝ කාලයක් තිස්සේ පැවති සමාජ ක්‍රමය හා සංස්කෘතිය පෘතුගීසි, ලන්දේසි හා ඉංග්‍රීසි ජාතිකයන් ලංකාවට පැමිණීමත් සමග විවිධ වෙනස්කම්වලට භාජන විය. පෘතුගීසීහු රෝමනු කතෝලික ආගමත්, ලන්දේසීහු රෙපරමාදු ආගමත් සිය පාලන ප්‍රදේශවල ව්‍යාප්ත කළහ. ක්‍රි. ව. 1815 වර්ෂයේ දී මුළු රට ම බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතයක් බවට පත් වූ අතර බ්‍රිතාන්‍ය පාලන කාලයේ දී දිවයිනට පැමිණි විවිධ මිෂනාරී සංවිධාන ක්‍රිස්තියානි ආගම පැතිරවීමට කටයුතු කිරීම නිසා මෙරට සාම්ප්‍රදායික ආගම් හා සංස්කෘතියේ පැවැත්මට යම් යම් බාධා එල්ල විය.
තම සංස්කෘතීන් මුහුණ දී සිටි මෙම අනතුරුදායක තත්වය නිසා 19 වන සියවස අග භාගයේ දී ලංකාවේ බෞද්ධ, හින්දු හා ඉස්ලාම් ජනතාව තුළ ආගමික හා ජාතික වශයෙන් විශාල පිබිදීමක් ඇති විය. එය ශ්‍රී ලංකාවේ ආගමික හා ජාතික පුනර්ජීවනය ලෙස මෙම පාඩමේ දී සාකච්ඡා කෙරේ.
3.1 මිෂනාරී සංවිධාන හා ඒවායේ කටයුතු
බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේ දී ක්‍රිස්තියානි ආගම ප්‍රචාරය කිරීම සඳහා විදේශීය ස්වේච්ඡා සංවිධාන කිහිපයක සාමාජිකයෝ ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණියහ. මෙරට ධර්ම දූත කටයුතුවල නිරත වූ එම සංවිධාන මිෂනාරී සංවිධාන ලෙස හැඳින්වේ. 19 වන සියවස මුල් භාගයේ දී ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි මිෂනාරී සංවිධාන කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
- ලන්ඩන් මිෂනාරී සමාගම
- බැප්ටිස්ට් මිෂනාරී සමාගම
- වෙස්ලියන් මිෂනාරී සමාගම
- අමෙරිකන් මිෂනාරී සමාගම
- චර්ච් මිෂනාරී සමාගම
මෙම මිෂනාරී සංවිධාන රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ද ලබමින් ලංකාව පුරා ස්වකීය ආගම පැතිරවීමට විවිධ ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කළේ ය. එය මිෂනාරී ව්‍යාපාරය ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. ආගම ප්‍රචාරය සඳහා අධ්‍යාපනය, ලේඛනය, දේශන හා සමාජ සේවා කටයුතු ආදිය ඔවුහු යොදා ගත්හ.
අධ්‍යාපනය
මිෂනාරී සංවිධාන විවිධ උපාය මාර්ග අනුගමනය කරමින් අධ්‍යාපනය ඔස්සේ ක්‍රිස්තියානි ආගම පතුරුවා හැරීමෙහි නියැළුණි. සිංහල හා දෙමළ භාෂා ඉගෙනගත් මිෂනාරීවරු ගම්බද පාසල්වල දේශීය භාෂාවනුත්, නගරබද පාසල්වල ඉංග්‍රීසි භාෂාවත් යොදා ගෙන අධ්‍යාපන කටයුතු මෙහෙයවූහ. මිෂනාරී අධ්‍යාපනය ආගම ප්‍රචාරය කිරීමටත් බටහිර සංස්කෘතිය මෙරට සමාජගත කිරීමටත් යොදා ගැනිණි.
බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේ දී රජයේ තනතුරු ලබා ගැනීමට ඉංග්‍රීසි දැනුම අවශ්‍ය විය. මෙහි ප්‍රතිඵල වශයෙන් ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් අධ්‍යාපනය ලැබූ සිංහල, දෙමළ, ප්‍රභූ පවුල්වල ඇතැම් තරුණයෝ තම පාරම්පරික ආගම් හා නම් ගම් අතහැර ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළඳගෙන රජයේ උසස් තනතුරු ලබාගත්හ.
මිෂනාරීහු ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශ බෙදාගෙන අධ්‍යාපන කටයුතු පවත්වාගෙන ගියහ. මේ නිසා ලංකාවේ මිෂනාරී පාසල් රාශියක් බිහි වූ අතර එමගින් ලාංකිකයන්ගේ අධ්‍යාපනයේ සැලකිය යුතු දියුණුවක් ඇති විය. මෙය මිෂනාරී අධ්‍යාපනය නිසා මෙරට සිදු වූ යහපත් ප්‍රතිඵලයකි.
ලේඛන හා දේශන මාධ්‍ය යොදා ගැනීම
මිෂනාරී සංවිධාන විසින් ලංකාවේ මුද්‍රණාල පිහිටුවා එමගින් ස්වකීය ආගමික කරුණු ඇතුළත් පොත්පත්, සඟරා ආදිය ප්‍රකාශයට පත් කොට බෙදා හැරීමට කටයුතු කරන ලදි. බයිබලය හා කිස්තු ධර්මයට අදාළ විවිධ පොත්පත් සිංහල හා දෙමළ භාෂාවන්ට පරිවර්තනය කෙරිණි. බෞද්ධ හා හින්දු ආගමික පුදසිරිත් නිසරු ක්‍රියාවන් ලෙසින්, දක්වන අදහස් මෙම ලේඛන මගින් පතුරුවා හැරිණි. මිෂනාරීන් විසින් සිය ආගම ප්‍රචාරය සඳහා මුද්‍රණය කරන ලද ප්‍රකාශන කීපයක නම් පහත දැක්වේ.
- මාසික තෑග්ග
- උරගල
- ලංකා නිධානය
සිංහල, දෙමළ වැනි දේශීිය භාෂා යොදාගෙන පන්සල් හා මහජනතාව ගැවසෙන වෙනත් ස්ථානවල දේශන පවත්වමින් සිය ආගමික අදහස් ජනතාව වෙත සමීප කරවීමට මිෂනාරී පූජකවරු කටයුතු කළහ.
සමාජ සේවා කටයුතු සිදු කිරීම
දුප්පත් අසරණ ජනතාවට තෑගි බෝග පිරිනැමීම, රෝගීන්ට සාත්තු සප්පායම් කිරීම වැනි සමාජ සේවාවල නියැලෙමින් ද පොදු ජනතාවට සමීප වීමට මිෂනාරීහු උත්සාහ කළහ.
ඉහත සඳහන් පරිද්දෙන් මිෂනාරී සමාගම් සිය ආගම පැතිරවීම සඳහා ගෙනගිය ක්‍රියාමාර්ග මෙරට ගම්බද ජනතාව කෙරෙහි එතරම් බල නොපෑ නමුත්, නාගරික වශයෙන් ධනවත්ව සිටි ඇතැම් සිංහල, දෙමළ පිරිස් ග්‍රාමීය ජනතාවට වඩා ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළඳ ගැනීමට පෙළඹුණු බව පෙනේ. මිෂනාරී කටයුතු එසේ සාර්ථක වීමට බලපෑ හේතු කිහිපයක් පහත දැක්වේ.
- රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබීම
- ආගම ප්‍රචාරය සඳහා අධ්‍යාපනය යොදා ගැනීම
- මුද්‍රණාල ආරම්භ කිරීම
- පොත්පත්, පුවත්පත්, සඟරා වැනි ප්‍රකාශන නිකුත් කිරීමට මූල්‍ය පහසුකම් තිබීම
- මිෂනාරීන් සතු වූ සංවිධාන ශක්තිය
ආගමික ප්‍රබෝධය
19 වන සියවස අගභාගය වන විට මෙරට බෞද්ධ ජනතාව තුළ පමණක් නොව හින්දු හා ඉස්ලාම් ජනතාව තුළත් ආගමික ප්‍රබෝධයක් ඇති විය. ලාංකිකයන් තුළ මෙබඳු ප්‍රබෝධයක් ඇති වීමට බලපෑ හේතු කිහිපයකි.
- මිෂනාරීන්ගේ ආගම් ප්‍රචාරක කටයුතු නිසා දේශීය ආගම්වලට පහර වැදීම
- සිංහල, දෙමළ වැනි ස්වභාෂා අධ්‍යාපනය දියුණු කිරීමට රජය ප්‍රමාණවත් අවධානයක් යොමු නොකිරීම.
- බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය යටතේ ස්වකීය සංස්කෘතිය විනාශ වෙතැයි හැඟීමක් ස්වදේශිකයන්ට ඇතිවීම.