තාරකා විද්‍යාව
ජීවයේ මුලික තැනුම් ඒකක
සෙල්ලම් ලෙගෝ කැට යොදා ගෙන සංකීර්ණ නිර්මාණ සිදු කරන්න ඔබටත් පුළුවන්. මිනිසුන් ලෙගෝ කැට යොදාගෙන හදපු නිර්මාණ අතර ලෙගෝ නිවාස, ලෙගෝ රොකට් විතරක් නෙවෙයි ලෙගෝ නැව් පවා තිබෙනවා. අපිත් හැදිලා තියෙන්නේ ලෙගෝ කැට එකතු කරලා හදන නිර්මාණයක් වගේ මුලික ඒකක රාශියක් එකතු වීමෙන්. මෙම මුලික ඒකක කාබනික අණු ලෙස හඳුන්වනවා.
නමුත් කාබනික අණු, ලෙගෝ කැට වගේ ඇහැට පේන දෙයක් නෙවයි. ඒවා දකින්න නම් ගොඩක් බලසම්පන්න අන්වීක්ෂ අවශ්‍ය වෙනවා. කාබන්, හයිඩ්‍රජන්, ඔක්සිජන් වගේ රසායනික සංයෝග එකතුවෙලා තමයි කාබනික අණු හැදිලා තියෙන්නේ. කාබනික සංයෝග විශ්වයේ හැම තැනම හොයා ගන්න පුළුවන්.
අවුරුදු බිලියන තුනකට විතර කලින් පෘතුවිය මත ජීවය ඇතිවුනේ කොහොමද කියලා හරියටම කියන්න බැරි උනත්, ජීවය ආරම්භ උනේ පුංචි කාබනික අණු වලින් කියලා පැහැදිලිවම කියන්න පුළුවන්.
නමුත් ජීවයේ මුලික තැනුම් ඒකකය වෙන කාබනික සංයෝග විශ්වය පුරාම පැතිරිලා තියනවා නම් ඇයි අපිට තවමත් පෘටිවෙයෙන් එපිට ජීවයක් හොයා ගන්න බැරි වෙලා තියෙන්නේ?
කාබනික සංයෝග ගොඩක් අස්ථායි නිසා අළුත් තාරකා හට ගන්නා ස්ථාන වගේ රළු තත්ව ඇති තැන් වල ඒවාට පවතින්න අමාරුයි. මෑතකදී ගොඩක් දුරින් පිහිටලා තියෙන අලුත් තරුවක් වටා කාබනික සංයෝග විශාල ප්‍රමාණයක් හොයා ගන්න විද්‍යාඥයන්ට පුළුවන් වෙලා.
මේ නව තරුව වටා ග්‍රහලෝක පිහිටලා නැතත් ග්‍රහලෝක හැදෙන්නට ඕන මුලික අමුද්‍රව්‍ය පීරිසියක හැඩයට ඒ වටා පිහිටලා තිබෙනවා. ඒවා ඉක්මනින්ම ග්‍රහලෝක බවට පත්වෙනු ඇති. විද්‍යාඥයන් කාබනික සංයෝග හොයා ගෙන තියෙන්නේ හිම ධූමකේතු නිර්මාණය වෙන පීරිසියේ කෙළවර පිහිටි ප්‍රදේශයෙන්.
තව වසර මිලියන ගණනාවකට පස්සේ මේ තැටිය අද්දරින් එන ධූමකේතු ග්‍රහලෝක මතට පතිත වෙන්න පටන් ගනියි. ඒ සමග කාබනික සංයෝගත් රැගෙන එනු ඇති. ඊට පස්සේ කොහොම තත්වයක් නිර්මාණය වෙයි ද කියලා කාටද කියන්න පුළුවන්.
විශ්ව සැකසුම් වට්ටෝරුව
අපේ විශ්වයට සමාන තවත් විශ්වයක් පිලියල කර ගැනීමට කැමතිද? ඔබට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය පහත දැක්වේ
- හයිඩ්‍රජන් කෝප්ප 3ක්
- හීලියම් කෝප්ප 1
- ඇඹරූ ලිතියම්
- බෙරේලියම් ස්වල්පයක්
දැන් මෙම අමුද්‍රව්‍ය සියල්ල අතිශයින්ම කුඩා ගෝලයක් වනතුරු අඹරා මහ පිපුරුම සිදුවන තුරු ආරක්‍ෂිත දුරකින් රැඳී සිටින්න.
මෙය විශ්වයේ අමුද්‍රව්‍ය වට්ටෝරුවයි. ආරම්භයේදී එය නිර්මාණය වී පැවතුන මුලද්‍රව්‍ය වන්නේ ඉහත සඳහන් කල සරල රසායනික ද්‍රව්‍ය හතරයි.
මේ වන විට මහා පිපුරුම සිදු වී වසර බිලියන 14ක් පමණ ගෙවී ඇති අතර මුලද්‍රව්‍ය 92ක් පමණ විශ්වයේ පවතී. මෙම මුලද්‍රව්‍ය මගින් යෝධ තාරකා වල සිට කුඩා කෘමින් දක්වාත්, ඔබේ ප්‍රියතම චොකලට් විස්කොතුව දක්වාත් ලෙස විශ්වයේ ඇති සියලුම ද්‍රව්‍ය නිර්මාණය වී ඇත.
නව මුලද්‍රව්‍ය 88ක් පමණ නිර්මාණය වුයේ කෙසේද යන්න අප දන්නා කරුණක් වුවද (ඒවා තාරකා අභ්‍යන්තරයේ නිර්මාණය වී විශ්වයට මුදා හැරීම සිදුවේ) ඇතැම් කාරනා තවමත් අභිරහස් ලෙස පවතී. මේ අතර විසඳා ගත නොහැකි ප්‍රහේලිකාවක් ලිතියම් මුලද්‍රව්‍ය සම්බන්දව පැවතින.
විශ්වයේ ආරම්භක මුලද්‍රව්‍යක් ලෙස ලිතියම් සැලකෙන නමුත් අපේ මන්දාකිනියේ පවතින ලිතියම් ප්‍රමාණය ඇස්තමේන්තුගත කිරීම තාරකා විද්‍යාඥයන්ට හිසරදයක් වී තිබුණි. පැරණි තාරකා වල බලාපොරොත්තු වන ප්‍රමාණයට අඩුවෙනුත් නව තාරකා වල එමෙන් දස ගුණයක් පමණත් ලිතියම් මුලද්‍රව්‍ය අඩංගු වී පවතී.
මෑතකදී මුල්ම වතාවට තාරකා විද්‍යාඥයන් හට නෝවා ලෙස හඳුන්වන තාරකා පිපුරැමක් මගින් ලිතියම් අවකාශයට මුදා හරින අන්දම නිරීක්ෂණය කිරීමට අවස්ථාව ලැබුණි. නෝවා ලෙස හැඳින්වෙන තාරකා එක්වරම අභ්‍යන්තර වායු වර්ග විශ්වයට මුදා හරිමින් පුපුරා යාම සිදුවේ.
මෙසේ මුදා හරින ලිතියම් ප්‍රමාණය ඉතා කුඩා වුවත් ක්ෂීරපථ මන්දාකිනි ඉතිහාසය තුල නෝවා පිපිරුම් බිලියන ගණනක් සිදුවී තිබේ. එම සියලුම නෝවා පිපුරුම් වලින් නිකුත් වූ ලිතියම් ප්‍රමාණය සැලකු කල නව තාරකා තුල විශාල ලිතියම් ප්‍රමාණයක් අඩංගු වීමට හේතුව පැහැදිලි වේ.
මෙබදු නව නිරීක්ෂණ මගින් තාරකා විද්‍යාඥයන් හට මගින් අපරිමිත විශ්වයේ ප්‍රහේලිකා විසඳා ගැනීමට අවස්ථාව ලැබී ඇත
ලිතියම්, තාරකා විද්‍යාඥයන් ට පමණක් වැදගත් වන මුලද්‍රව්‍යක් නොවන අතර එහි ප්‍රයෝජන රැසක් පවතී. උදාහරණයක් ලෙස බොහොමයක් ප්‍රාථමික බැටරි වල ලිතියම් අඩංගු වේ.
