ජෛව විවිධත්වය පරිච්ඡේදයේ දී ඔබ ඉගෙන ගත් නිර්මිත පරිසර පද්ධති දැක්වෙන 13.1 රූපය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්න.

පෘථීවිය බිහි වූ දා සිට එහි සියලූ දේ නිර්මාණය වූයේ ස්වාභාවිකව යි. නමුත් පෘථීවිය මත මිනිසා සම්භවය වී කාලය ගතවෙත් ම මිනිසාට අවශ්‍ය පරිදි ස්වාභාවික පරිසරය වෙනස් කිරීම නිසා ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ස්වාභාවික පරිසරය වෙනුවට මිනිසා විසින් නිර්මාණය කළ පරිසරයක් එනම් කෘත්‍රිම පරිසරයක් බිහිවීම සිදු විය. ඒ අනුව මිනිසා විසින් කෘත්‍රිමව නිර්මාණය කරන ලද කෘෂිකාර්මික, කාර්මික හා නාගරික පරිසර පද්ධති වර්තමානයේ දක්නට ලැබේ.

එදා කොළ පාටින් වැසී තිබූ පෘථීවිය වෙනුවට අද පෘථීවියෙහි විශාල ප්‍රදේශයක පැතිරී ඇත්තේ ජනාවාස, කර්මාන්ත ශාලා, වගා බිම් යනාදියෙන් පිරුණු කෘත්‍රිම පරිසරයකි. මේ හේතුවෙන් විසඳාගත නොහැකි ගැටලූ සමූහයකට ලොව පුරා වෙසෙන මිනිසා වර්තමානයේ මුහුණ දෙමින් සිටී. මිහිමත ජීවත් වන ප්‍රමුඛ ජීවියා ලෙස සැලකෙන මානවයාගේ විද්‍යා හා තාක්ෂණ ක්ෂේත්‍රයේ දියුණුවත් සමග ආයු කාලය ද වැඩි වී ඇත. එලෙස ම ජනගහන වර්ධනය ඉහළ යාමත් සමග මිහිමත ඇති සීමිත සම්පත් අසීමිත ලෙස පරිභෝජනය නිසා සියලූ ම ජීවීන් ගැටලූ රැසකට මුහුණ පා ඇත. මානව ක්‍රියා නිසා සිදු වන ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාම ඍජුව හා වක්‍ර ලෙස සෑම පරිසර අර්බුදයකට ම හේතු වී ඇත.

පෘථීවියේ ස්වාභාවික පරිසරයට හානි නොවන හෝ අවම හානි සිදු වන ආකාරයට භාණ්ඩ හා සේවා පවත්වා ගෙන යාමට අවශ්‍ය මාර්ගෝපදේශනය හා ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කිරීමට වර්තමානය වන විට මිනිසාගේ අවධානය යොමු වී ඇත. මෙය හරිත සංකල්පය යනුවෙන් කරලියට පැමිණ ඇත.

ඒ අනුව පෘථීවියේ ස්වාභාවික පරිසරයට හානි නොවන හෝ අවම ලෙස හානි වන ආකාරයට භාණ්ඩ හා සේවා පවත්වා ගෙන යාමට අවශ්‍ය මාර්ගෝපදේශනය හා ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කිරීම හරිත සංකල්පය යනුවෙන් හැඳින්වේ.

හරිත සංකල්පය පිළිබඳ වඩා හොඳ අදහසක් ලබා ගැනීමට වර්තමානයේ ලෝකය තුළ හරිත සංකල්පය ක්‍රියාත්මක වන ස්ථාන කිහිපයක තොරතුරු විමසා බලමු.

ජර්මන් පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ල

මෙම ගොඩනැගිල්ල සඳහා සූර්ය ශක්තිය, භූ තාපය සහ ජෛව ඉන්ධන බලාගාර මගින් ශක්තිය ලබා ගනී. මීට අමතරව ගොඩනැගිලි පරිශ්‍රය වාතනය කිරීම සඳහා විශේෂ උපක්‍රම මෙන් ම එහි උණුසුම ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා ද ක්‍රම යොදා ඇත. මුළු විදුලි අවශ්‍යතාවෙන් 80%ක් ගොඩනැගිල්ල තුළ ම නිපදවා ගනී. ඉහත ක්‍රියාමාර්ග නිසා මෙහි වාර්ෂිකව සිදුවන කාබන් ඩයොක්සයිඩ් විමෝචනය ටොන් 7 000 සිට ටොන් 1 000 දක්වා අවම කර ඇත (13.3 රූපය).

චීනයේ බීජිං ජාතික ක්‍රීඩා සංකීර්ණය

මෙම ක්‍රීඩා සංකීර්ණය තුළ කටයුතු සඳහා සූර්ය බලය මගින් විදුලිය ලබා ගැනීම හා වැසි ජලය එක්රැස් කර ප්‍රයෝජනයට ගැනීම සිදු කරයි. ස්වාභාවිකව වාතනය සිදු වේ. මේ නිසා ක්‍රීඩා සංකීර්ණයේ කටයුතු අඩු වියදමකින් නඩත්තු කළ හැකි ය (13.4 රූපය).

අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ Wayne L.Morse උසාවි සංකීර්ණය

නියං තත්ත්වවලට ඔරොත්තු දෙන ශාක වගා කිරීම මගින් ශාකවලට අවශ්‍ය ජල සම්පාදනය අවම කර ඇත. එසේ ම ජලයෙන් තොර කැසිකිළි සහ අවම ජල ප්‍රමාණයක් භාවිත වන වැසිකිළි හා නාන වතුර මල් මගින් ජලය භාවිතය 40%කින් අඩු කර ඇත (13.5 රූපය).

ඕස්ට්‍රේලියාවේ K2 නිවාස ව්‍යාපෘතිය

මෙම නිවාස සංකීර්ණය සඳහා භාවිත කර ඇත්තේ පුනර්ජනනීය ශක්ති පමණි. මෙහි ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කළ දැව භාවිතය, වැසි ජලය ප්‍රයෝජනයට ගැනීම, සූර්ය ජල තාපක හා ප්‍රකාශ වෝල්ටීය පැනල භාවිතය වැනි දෑ දැකිය හැකි ය. මේ මඟින් විදුලි සැපයුම 55% කින් ද, ජල සැපයුම 53%කින් ද, පෙට්රෝලියම් වායු සැපයුම 46%කින් ද අවම කර ඇත (13.6 රූපය).

අමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ Bud Clark Commons නිවාස සංකීර්ණය

මෙහි උණු ජලය ලබා ගැනීමට සූර්ය ජල තාපක, වැසි ජලය හා තාපය අවශෝෂණය කරන ආකාරයේ ශාක වැස්මක් සහිත වහළ, නාන කාමරවල භාවිත වන ජලය පවිත්‍ර කර වැසිකිලි සඳහා යොදා ගැනීම, උණුසුම් අවස්ථාවල විවෘත වන ෆයිබර්ග්ලාස්වලින් සෑදු ජනේල යනාදිය පවතී. මේ මඟින් වසරකට බලශක්ති පිරිවැය අමෙරිකානු ඩොලර් 60 000ක් ඉතිරි වේ (13.7 රූපය).

හරිත සංකල්පයේ අරමුණ කොළ පාටින් දිස්වන පරිදි ශාක වැස්ම වැඩි කිරීම පමණක් යැයි වරදවා වටහා නොගත යුතු ය. ඒ බව ඉහත නිදසුන්වලින් මනාවට පැහැදිලි වනවා ඇති. ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යාමට හේතු වන හරිතාගාර වායු (කාබන් ඩයොක්සයිඩ්, මෙතේන්, නයිට්‍රස් ඔක්සයිඩ් වැනි) විමෝචනය අවම කිරීම ද හරිත සංකල්පයේ ප්‍රධාන අරමුණක් වේ. එබැවින් ඊට ආධාර වන සියලූ ක්‍රියාවලි හරිත සංකල්පයට අයත් ය. මේ සඳහා වර්තමාන කෘෂිකාර්මික හා කාර්මික ක්‍රියාවලි කවර ආකාරයකට සිදු විය යුතු දැයි විමසා බලමු.