මිනිසා නසන මත්ද්‍රව්‍ය-03
මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයේ හානි
මත්ද්‍රව්‍යය භාවිතා කළ කාල පරිච්ඡේදය භාවිතා කළ ප්‍රමාණය අනුව පුද්ගලයා වෙත වන බලපෑම් ද වෙනස් වෙයි.ඇතැම් බලපෑම් ක්‍ෂණිකය.කෙටි කාලීනය.දිගු කාලයක් පුරා අනිසි ලෙස පරිහරණය කර තිබීමෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බලපෑම් පැන නගියි.ඇතැමි බලපෑම් තාවකාලිකය.එම බලපෑම් රඳා පවතින්නේ ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන කාලය තුළ දී පමණි.අනෙක් අතට තවත් සමහර ද්‍රව්‍ය භාවිතය අතහැර දමා තිබීමෙන් පසුව වූවද යළිත් උද්ගත වන්නට ඉඩ තිඛෙයි.මෙම බලපෑම් මානසික හා කායික බලපෑම් යනුවෙන් දෙවර්ගයකට වෙන් කර හඳුනා ගත හැකිය.
සෑම මත්ද්‍රව්‍යයක්ම එය භාවිතා කරන්නාටත් පවුලටත් සමාජයටත් විශාල පරාසයක හානියක් ඇති කරයි. එය ප්‍රධාන මාතෘකා 4 ක් යටතේ සාකච්ඡා කළ හැක.
1. කායික හානිය (Physical harm)
සෑම මත්ද්‍රව්‍යයක්ම කායික සෞඛ්‍යමත් බව පහත හෙලන අතර අවසානයේ රෝගාබාධ ගණනාවක් ඇති කර මරණය ළඟා කර දෙයි.
උදා:-
- අක්මාව වකුගඩු හා මොළයට ආශ්‍රිතව ඇතිවන බලපෑම්.
- හෘදය හා පෙනහලූ ආශ්‍රිත රෝග උදා,ස්වසන රෝග
- ඒඩීස් හා සෙංගමාලය බී සහ සී වැළදීමෙ අවධානම.
- අධ්‍යාතතිය.
- ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියාවලට ගොදුරු වීම.
- බඩගිනින /කෑම අරුචීය.
- සිහි නැතිව යාමෙ හා මිය යෑමේ අවධානම.
- තිගැස්ම.
- විකාරයෙන් නන් දෙඩවිම.
- ලිංගික අප්‍රාණිකත්වය.
- මන්ද පෝෂණය
- ඇබ්බැහි වීමෙන් පසු අතපය වෙව්ලීම, වලිප්පුව ආදී විරමණ ලක්ෂණ
දුම්පානය කරන සෑම දෙදෙනෙකුගෙන්ම එක් අයකුගේ මරණය සෘජුවම දුම් පානය ආශ්‍රිත රෝගයක් නිසා සිදු වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ වසරකට දුම් පානය නිසා මිය යන ගණන 15000-20000 අතර වේ. මද්‍යසාර හේතුවෙන් ලංකාවේ තවත් 10000-15000 අතර ප්‍රමාණයක් වසරකට මිය යයි.
2. මානසික හානිය
- මතක ශක්තියට හානි පැමිණීම.
- සමීපූර්ණ සිහි බූද්ධියට හානි පැමීණීම.
- කෙටි කාලීනව අමතක වන සූළු ගතිය.
- විනිශ්චය හා තීරණවලට එළඹීමෙහි හැකියාවට බාධා පැමීණීම.
- සංවෙදනාවන්ට බාධා පැමිණේ.
- අභිප්‍රේරණ ගැටළු මතු වෙයි.
- ආක්‍රමණශීලී ප්‍රවේගකාරී සිතුවිලි ඇති වීම.
- තදින් කලබල වීම/නොසන්සුන්කම/නොරිස්සුමි ගතිය/ආවෙගශීලීත්වය/කෝපය හා තරහින් නිතර පසු වීම.
- නින්දට බාධා ඇති වීම.
- අදහස් විරහිත බව.
- සිත එක එල්ලය තබා ගැනීමෙ අපහසුතාවය.
- ඉචිඡාභංගත්වයට පත් වීම.
- උත්සුක බව /මානසික පීඩනය /අවපාතය.
- මානසික රෝග උද්ගත වීමේ අවධානය.
- හුදකලා වීම ,දුරස් වීමට ප්‍රිය කිරීම.
- සතුට/නිදහස සීමා වීම
- සතුට/තෘප්තිය අපේක්ෂාවෙන් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කරන්නන් හට කලකදී සතුට ලබා ගැනීමට මත්ද්‍රව්‍ය අත්‍යාවශ්‍ය වේ. එනම් මද්‍යසාර/ මත්ද්‍රව්‍ය නැති නම් සතුටක් නැති තත්වයට පත් වේ. වෙනත් දේ තුලින් සතුටු විය නොහැකි නිසා ඔවුන්ගේ සතුට සීමා වේ
- මානසික ඇබ්බැහිය (Psychological dependence)
- මානසික ආතතිය වැඩි වීම, ඉක්මනින් කෝපයට පත් වීම
මානසික රෝගමත්ද්‍රව්‍ය බොහෝමයක් ම, විශේෂයෙන් මද්‍යසාර හා ගංජා භාවිතය දරුණු මානසික රෝග ගණනාවකට හේතු වේ.
3. සමාජ හානිය
- ප්‍රචණ්ඩත්වය - පවුල තුල ඇති වන ගැටුම්, සමාජයේ පුද්ගල ගැටුම් බොහොමයක් මද්‍යසාර/මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය ඇසුරු කරගෙන සිදු වේ.
- අපචාරී ක්‍රියා
- හදිසි අනතුරු - හදිසි අනතුරු බොහොමයක්, විශේෂයෙන් රිය අනතුරු මද්‍යසාර/මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය නිසා සිදු වේ
- පවුල් සම්බන්ධතා/ සමාජ සම්බන්ධතා හානි වීම
- මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන්නන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන් බොහෝ විට අසතුටින් පසු වේ. බිරිඳ සමඟ, දරුවන් සමඟ, නෑදෑයින් හා දෙමව්පියන් සමඟ ඇති සබඳතා මද්‍යසාර භාවිතය නිසා පළුදු වේ.
4. ආර්ථික හානිය
මෑතදී කරන ලද සමීක්ෂණ වලට අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරන අඩු ආදායම් ලාභීන් තම ආදායමෙන් 1/3 - 1/2 අතර ප්‍රමාණයක් මද්‍යසාර හා දුම්වැටි සඳහා වැය කරයි. එම පවුල් වල ආර්ථික ගැටළු වලට හා දුප්පත්කමට ප්‍රධානතම හේතුව මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයයි.
ඊට අමතරව මත්ද්‍රව්‍ය නිසා වන රෝගාබාධ වලට ප්‍රතිකාර කිරීමටත්, පුනුරුත්ථාපන කටයුතු වලටත්, රිය අනතුරු, ගැටුම් ආදිය නිසා වන හානි වලටත් විශාල මුදල් ප්‍රමාණයක් එම පවුල් වලට හා රජයට වියදම් කිරීමට සිදු වේ. මත්ද්‍රව්‍ය නිසා ඇති වන ගැටළු වලට රජය වියදම් කරන මුදල මද්‍යසාර හා දුම්වැටි වලින් ලැබෙන බදු ආදායම මෙන් කිහිප ගුණයකි.
තමන් සමඟ හා සෙසු අය සමඟ පවත්නා සමිබන්ධතාවලට වන බලපෑම්
- දැඩි ලජ්ජාව වරදකාරී හැඟීම්.
- ආත්ම ගෞරවහ නැතිවීම.
- පාලන බලය විරහිතබව හා අසරණ වූ බවට ඇතිවන හැඟීම.
- ප්‍රශ්නයක් ඇතිබව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම.
- පවුලේ සාමාජිකයන් සමඟ පවත්වන සබඳතා අඛණ්ඩව සිදු නොවීම.
- පවුලෙන් හා හිතමිතුරන්ගෙන් දුරස්ථ වීම.
- පවුලේ සාමාජිකයන් නොසලකා හැරීම.
- අඹුසැමියන් අතර ගැටුම් ඇතිවීම.
- පවුලේ ප්‍රශ්න නිසා නිතරම ගේ දොර අඩදබර බහුල වීම.
- නිවස තුළ කායික හා ලිංගික ප්‍රචණ්ඩත්වය පැන නැඟීම.
- පවත්නා තත්ත්වය පීළිබඳ පිළිකුලක් කෝපයක් හා අසරණ බවක් පවුලේ සාමාජිකයන් තුළ පැන නැගීම.
- මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කරන්නා පවුලේ ප්‍රධාන ආදායම් උපයන්නා වූ විට සෙසූ සාමාජිකයන්ගේ අවශ්‍යතා පරිපූර්ණ කිරීමෙහි නොහැකියාව.
- මත්ද්‍රව්‍ය භාවිත කරන්නා පීළිබඳ අවිශ්වාසය නොරිස්සුම ලජ්ජාව පැන නැගීම.
- සේවයට නොපැමිණීම,කාර්යයයේ අදක්ෂබව,අකාර්යයක්ෂමතාවය හේතුවෙන් රැකියාව අහිමිවීම ද සිදුවිය හැකිය.
- මත්ද්‍රව්‍ය පීළිබඳ වැරදි හේතුවෙන් සිර ගත වීමට ද හැකිය.
