මුද්දරයේ ඉතිහාසය

මුද්දර පිළිබද කරුණු එක්රැස් කිරීමේ දී එහි ඇති සුවිශේෂීත්වය වන්නේ බොහෝ දෙනා මුද්දර එකතු කිරීම බාල මහලු භේදයකින් තොර ව දුප්පත් පොහොසත් භේදයකින් තොරව සෑම දෙනා ම ප්‍රිය කරනු ලබන විනෝදාංශයකි. මුද්දරය හා තැපැල් සේවාව අතර ඉතා සමීප සබදතාවයක් ඇත. 15 වන සියවසේ දී යුරෝපයේ රටවල් කිහිපයක තැපැල් සේවාව ආරම්භ වූ බවට ශාක්ෂි තිබේ. එහෙත් ඒ පණිවුඩ හුවමාරු කර ගැනීම්, රජ පවුල්වල අයට පමණක් සිමා වූ බව පෙනේ. ක්‍රි. ව 1642 දී එංගලන්තයයේ එඩ්වඩ් රජතුමාගේ කාලයේ දී රජතුමාට කිසියම් ගාස්තුවක් ගෙවා පණිවුඩ යැවීමට රටවැසියන්ට හැකි විය. මෙසේ පොදු ජනයාට ද පණිවුඩ හුවමාරු කර ගැනීමේ අවස්ථාවක් උදාවීම වැදගත් පියවරකි. මුල් කාලයේ දී ලිපියක් ලබන තැනැත්තා ගාස්තු ගෙවිය යුතු විය. ලිපිය ලබන්නා ගාස්තුව ගෙවීම ප්‍රතික්ෂේප කළහොත් වැය වූ මුදල අය කර ගන්නේ කෙසේ ද යන ප්‍රශ්නය පැන නැගුණේ ය.
                  

ලිපියක් යවන විට ම මුද්දරයක් ඇලවීමෙන් ගාස්තු අය කර ගත හැකි බව බිතාන්‍ය ජාතික “රෝලන්ඩ් හිල්” මහතා පෙන්වා දුන්නේ ය. එම නිසා බර්මිංහැම් නගරයේ විසූ රෝලන්ඩ් හිල් මහතා මුද්දරයේ නිර්මාතෘ ලෙස සලකනු ලබයි. 1846 මැයි 6 වන දා එංගලන්තයයේ දී ලෝකයේ ප්‍රථම මුද්දරය බිහිවිණි. එය “පෙනී බ්ලැක්” නමින් හැදින්විණි. වික්ටෝරියා රැජිනගේ උඩුකයේ රූපය සහිත එම මුද්දරයේ වටිනාකම පැන්ස 1 කි. පෙනී බ්ලැක් මුද්දරයේ නිකුත් කල රට සදහන් නොවේ. මුද්දරවල රට සදහන් නොකිරීමේ සම්ප්‍රදාය තවමත් එංගලන්තයේ පවතී. රටේ නම සදහන් නොකර මුද්දර නිකුත් කරන එකම රට එංගලන්තයයි.බ්තාන්‍යයේ යටත් විජිතයක් ව පැවති ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම මුද්දරය නිකුත් වූයේ 1857 අප්‍රේල් 1 වන දා ය. වික්ටෝරියා රැජිනගේ උඩුකයේ රූපය දැක්වෙන එම මුද්දරයේ වටිනාකම පැන්ස 6 කි. 1857 සිට 1872 දක්වා වූ වකවානුවේ දී ලංකාවේ භාවිත වූයේ පැන්ස, සිලිං වටිනාකම් වලින් යුත් මුද්දර ය. මුද්දර ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග දෙකකි. එනම්

                        1. තැපැල් මුද්දර

                        2. අදායම් මුද්දර

දැනට අප රටෙහි රුපියල් 5 සිට රුපියල් 200 දක්වා වූ සියලු ම මුද්දර තැපැල් සහ අදායම් ගාස්තු වශයෙන් ගෙවිය හැකි ය. රු. 500 සහ රු.1000 අදායම් මුද්දර ය. තැපැල් මුද්දර නැවත කාණ්ඩ දෙකකට බෙදයි. එනම්

                        1. කාණ්ඩයේ මුද්දර

                        2. සමරු මුද්දර

කිසියම් විශේෂ සිදුවීමක් රටෙහි වැදගත් දෑ, දේශයට හෝ භාෂා සාහිත්‍යයට උදාර සේවාවක් ඉටු කළ පුද්ගලයන් සිහි කිරීමට සමරු මුද්දර නිකුත් කෙරෙයි. ලංකාවේ ප්‍රථම සමරු මුද්දරය නිකුත්වුයේ 1935 දී ය. ඉන් පසු 1949 පෙබරවාරි මස 04 වන දා නිදහස ලැබීම නිමිති කොටගෙන නිකුත් වූ මුද්දරයෙහි ප්‍රථම අග්‍රාමාත්‍ය ඩී. එස් සේනානායක මහතාගේ රූපයක් ද සිලෝන් වෙනුවට ශ්‍රී ලංකා යන වචනය ද පාවිච්චි විණි. පළමු වරට මුද්දරයක් නිකුත් කරන විට මුල් දින කවරය යනුවෙන් හැදින්වෙන කවරයක් අලෙවි කරනු ලබයි.
            

ඒ සමග එම මුද්දරය පිළිබද තොරතුරු රැසක් සදහන් වන “මුද්දර නිවේදන” නම් වූ පත්‍රිකාවක් ද නොමිලේ සපයනු ලබයි. 1999 නොවැම්බර් 11 වන දින විශිෂ්ඨ පෞරුෂ නම් ශීර්ෂය යටතේ මහාචාර්ය එදිරිවීර සරත්චන්ද්‍ර මහතාගේ උඩුකය රැගත් මුද්දරයක් නිකුත් විය. මුද්දර නිවේදනයෙහි 1914 ජූනි 10 වන දා එතුමා උපත ලැබූ බව, අධ්‍යාපනය ලැබූ පාසල් සහ විශ්ව විද්‍යාල, ලියූ පොත් පත් සහ සිංහල සාහිත්‍යයට එතුමාගෙන් සිදු වූ සේවය ආදියට ගරු කිරීමක් වශයෙන් එතුමාගේ මුද්දරයක් නිකුත්විය. මේ ආකාරයේ කරුණු අධ්‍යයන කිරීමේ දී මුද්දර පිළිබද තොරතුරු රාශියක් හදුනාගත හැකි ය.