යැපුම් කෘෂිකර්මාන්තය
වියලි කලාපයේ තම වාසස්ථාන පිහිටුවා ගනු ලැබූ ආර්යයන්ට ඒ සදහා වර්ෂාව ලැබුණේ මාස කිහිපයකටය. වර්ශාව නොමැති කාල වලදි ජලය ලබා ගැනීම සදහා ඔවුන්ට වැව් සාදා ජලය රැස් කර ගැනීමට සිදු විය.තවද ගොවිතැන් කටයුතු වලදී පැල කුඩා කාලයේ දී ජලය මෙන්ම කරල් පැසෙන කාලයේ දී වියලි දේශගුණයක් අවශ්‍යය වේ.එහිදී ඔවුන් විසින් බෙදා ගනු ලැබු කාලය කන්නය නම් වේ. ප්‍රධාන වශයෙන් ගොවිතැන් කටයුතු මහ කන්නයේ සිදු වේ. මෙයට ලංකාවේ මෝසම් සුලං වර්ශාව ලැබෙන කාලය වූ සැප්තැම්බර් සිට දෙසැම්බර් දක්වා කාලය ය‍ොදා ගෙන ඇති බව පෙනේ.නිරිත දිග මෝසම් සුලං ලැබෙන වර්ශා කාලය යල කන්නය ලෙස හැදින් වේ. ක්‍රි.ව 13 වන සිය වසෙන් පසුව ඇරඔි විදේශීය ආක්‍රමණ හේතු කොට සිංහලයන්ට තෙත් කලාපයට සංක්‍රමණය වීමට සිදු විය. එය ලංකාවේ තෙත් කලාපයේ ගංගා නිම්න වල වී වගාව පැතිරිමට හේතු විය. කෙමෙන් අප යැපුම් කෘෂිකර්මාන්තය එතැන් සිට ප්‍රදේශ කිහිපයකට සීමා වූ බව පෙනේ.
වී වගාව
ශ්‍රී ලංකාවේ වී වගා කරන බිම් ප්‍රමාණය අක්කර දහ හත් ලක්ෂයකට අධිකය. අප ඉතිහාසයේ ලේඛන ලත මුල් කාලයටද පෙර සිට බත අපගේ ප්‍රධාන ආහාරය වී තිබේ.
ශ්‍රී ලංකාවේ වී වගා කරන බිම් ප්‍රමාණය (දළ වශයෙන්)
කොලඹ දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 64400 පමණ
කලුතර දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 40089 පමණ
මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 48830 පමණ
මාතලේ දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 33277 පමණ
නුවරඑලිය දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 17714 පමණ
ගාල්ල දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 58414 පමණ
මාතර දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 49808 පමණ
හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 45253 පමණ
යාපනප දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 81804 පමණ
මන්නාරම දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 30402 පමණ
වව්නියාව දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 57671 පමණ
මඩකලපුව දිය්ත්‍රික්කය = අක්කර 104456 පමණ
ත්‍රිකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 62605 පමණ
කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 155264 පමණ
පුත්තලම දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 25385 පමණ
අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 125911 පමණ
පොලොන්නරුව දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 70027 පමණ
බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 38088 පමණ
අම්පාර දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 105081 පමණ
මොණරාගල දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 22634 පමණ
කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 28216 පමණ
රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කය = අක්කර 28291 පමණ
වතු වගාව
ශ්‍රී ලංකාව‍ෙ කෘෂිකර්මාන්තය අංශ දෙකකින් යුක්තය එයය යැපුම් කෘෂිකර්මාන්තය හා වාණිජ කෘෂිකර්මාන්තය ලෙසද යනුවෙන් හදුන්වනු ලැබේ. ප්‍රධාන වශයෙන් අපනයනය සදහා කරන වගාව වාණිජ කෘෂිකර්මාන්තය ලෙසද වතු වගාව ලෙසද හැදින්වේ. මෙරට වතු වගාව ක්‍රමවත් ලෙස ආරම්භ වනුයේ ලංකාවේ ඉංග්‍රිසි පාලන යුගයේදීය. එහිදී කෝපි වගාවට ඉංග්‍රිසිහූ කැපවීමෙන් කටයුතු කල නමුත් 1870 දී ඇති වූ දිලීර රෝගයකින් ලංකාවේ කෝපි වතු විනාශයට පත් විය.පසුව තේ වගාව කදුරට පුරා ව්‍යාප්තව යාමෙන් ක්‍රමවත් ලෙස වතු ක්‍රමය ඇති විය. ලංකාවේ රබර් වගාව ආරම්භ වනුයේ ද තේ වගාව ආරම්භ වූ කාලයේදිමය. කෑගල්ල,රත්නපුර,කලුතර යන දිස්ත්‍රික්කවල රබර් වතු වැඩි වශයෙන් ව්‍යාප්තව තිබේ. පොල් වතු ලංකාවේ විශේෂයෙන් ම වයඔ පලාත‍ේ ඇති විය. වතු වගාව ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට මහත් සේ දායක වේ. එහෙත් වතු වගාවට හිතුමතේ කදුරට කැළෑ එලි කිරීමෙන් ජල උල්පත් සිදි යාමද,පස සේදි යාමද හේතු කොට රටේ භෞතික සැලැස්මට සිදු වන හානිය ප්‍රබලය.එය අපේ පැරණි කෘෂිකාර්මික පසුබිම බිද වැටීමට එක් හේතුවකි.
පොල් වගාව
1977 දී ශ්‍රි ලංකාවේ අක්කර 1,152,000 ක් පමණ පොල් වගාව සදහා යොදවා තිබුණි. එම වසරේ පොල් නිෂ්පාදන වලින් ලැබූ විදේශ විනිමය මුලු අපනයන ඉපයීම් වලින් 5% කි. දිරිමත් කල යුතු බෝගයක් ලෙස සැලකේ.
