කෙත හා කමත

දෑකැත්ත

ගොයම් කැපීම හා තණකොළ කැපීම සදහා භාවිතා කරනු ලබයි.

නගුල

කුඹුර සකස් කිරීම සදහා මී ‌‌‌‌‌ගොනුන් සමග සී හෑම සදහා යොදාගනී.

වියගහ

මී ගොන් බැදීම සදහා යොදාගන්නා මෙය නගුලට සම්බන්ධ වන කොටසකි

අත්පෝරුව

මී ගොනුන්ගෙන් මඩවාගත් කුඹුර මට්ටම් කිරීම සදහා මෙය යොදාගනී.

දැතිගොයියා

මී ‌ගොනුන්ගෙන් ගොයම් පෑගීමේදී කොළ ගොඩ ඉහලට දැමීම හා මාරු කිරීම සදහා

යොදාගනී.

තල්කොළ පෙට්ටිය

තලකොළ වලින් නිර්මාණය කරන ලද පෙට්ටියකි . මෙය කුඹුරු වැඩ වලදී හා කමත් වලදී හා කමත් වල වැඩ කරන ගොවියන් සදහා ආහාර (ඇඹුල ) ගෙන ඵන පෙට්ටියයි.

බෝලත්ත

ගොයම් පෑගීමෙන් පසු බැත හෙවත් වී ඵකතු කිරීම සදහා යොදාගන්නා කොස්සක් වැනි පඹ වැල්වලින් සදාගනු ලබන පොළොව පිසිනයකි.

කුල්ල හෙවත් යතුර

කමත් හාෂාවදි යතුර නමින් හදුන්වන කුල්ල වී පෙලීම හා හුළං කිරීම සදහා යොදා ගනී.

පැන්කෙණ්ඩිය

මෙය ගොවිතැන් කටයුතු වලදී පිපාසය සංසිදවා ගැනීම සදහා කමතට හෝ කෙතට බීමට ගන්නා ඡලය රැගෙන ඒම සදහා යොදාගනී.

ලඹු කැටය

හොදින් මෝරා ඇති ලඹු ගෙඩියක් වේලා ඵහි මදය ඉවත් කර පැන් කළයක ලෙස වතුර ගෙනයාමට යොදාගනී.

මඩපෝරුව

මී ගවයන් යොදා හාන ලද කුඹුරෙහි ලියද්ද මඩ ‌පෝරාව මගින් පිලිවෙලට මට්ටම් කරගනී.

ඇණ පෝරුව

ඇණ සම්බන්ධ කර ඇති මෙයද කුඹුර මැඩවීමෙන් පසු පස් කැට පොඩිකර මට්ටම් කිරීමට යොදාගන්නා ඇණ සහිත පෝරුවකි.

බුම්මැඩිය / උඩැක්කිය

කමත් කවි කීමේදී තාලය තැබීමට යොදා ගනී.

කමත් බස

යාල්ලනවා - වී මැනීම
අම්බරුවන් - කොළ පාගන ගවයන්
මුත්තෙට්ටුව - කමත් බත
කහට පැන් - කුරුම්බා
කුඹල් ගෙඩිය -කළ ගෙඩිය
කපන්නාව - පිහිය
මැඩුවන් - පිදුරු
ඈදුන්න - හරක් ජෝඩුව

කුඹුරේදි භාවිතා වන වචන

අඩහැරය - සී සෑමේදී හරකුන් දැක්වීමට හඩගා කතා කිරීිම
කුරුලු පාඵව - කුඹුරේ කුරුල්ලන් සදහා ඉතිරි කරන කොටස
වානත - කුඹුරු යායට යාබද ඵළි කරන ලද ගොඩ ඉඩම
කිරි වදිනවා - කුඹුරු පැහෙනවා
කිවුල - ලියද්දට කපන නියරේ ඇති දිය ඇළි
කොළදින් - ගොයම් කපන කාලය
පිහාටු බරියා - කුකුළා
කහට ගෙඩි - කෙසෙල් ගෙඩි
කැට කන්ද - ගොයම් අහුරක්
පාවර - වී ගොඩ
කහටවා - පුවක්
සුදුවා - හුණු
රොඩු කොළ - දුම් කොළ
‌බෝල් තියනවා - අතු ගානවා
බැත පාහිනවා - වී හුළං කරනවා
නාවත - මුඵ කුඹුරටම ඡලය ලබා දෙන ස්ඵානය
රෑදම - කමතේ දී ගනු ලබන ආහාර

හේන් ගොවිතැන

ගිනි ගැසීම - හේන කෙටීමට පෙර දඩු කෙටූ බිම් කොටස ගිනි තැබීමයි.

ආරක්ෂා කිරීම - වගා කළ හේන සතුන්ගෙන් ආරක්ෂා කිරීම

දෑතේ සවිය - දෑතේ මහන්සියෙන් කරන වැඩ කොටස

ඉනි - ගස් වලින් කපාගත් ලී දඩු

ඉඩෝරය - වර්ෂා නොමැතිව පායන කාලය‍

කුරුලු දානය - ඵල නෙලන විට කුරුල්ලන් සදහා හේනේ ඉතිරිකරන කොටස

ඵළවඵ කොරටුව - ඵළවඵ වගා කර ඇති කොටස

ගෙදැල්ල කරුව - වියලුණු තණකොළ ඉවත් කරන තරුව.

වාහන පතුල් - හේනේදි භාවිතා කරන පාවහන්

කම්මල් කර්මාන්තය

කිණිහිර - ගිනියම් කරන ලද යකඩයක් තලා ගැනීමට තබන ස්ථානය
මයිනහම - අගුරු ගිනි ඇවිලීම සදහා සුළං තෙරපුම ලබාදේ
අගුරු කොක්ක- ඇවිලෙන අගුරු පාදා ගැනීමට.
කුළු ගෙඩිය -යකඩයක් තලා ගැනීමට යොදාගනී.
දඩු අඩුව - යකඩයක් කපා ගැනීම සදහා තදින් අල්ලා ගැනීමට

පතල් කර්මාන්තය

වාඩිය - පතලේ වැඩ කරන අය සිටින පැල
පතල - හාරන ලද විෂාල වල
ඉල්ලම - මැණික් , මිනිරන් සහිත පස් තට්ටුව
ඉල්ලම් ගල් - ඉල්ලමේ ඇති ගල්
නාම්බුව - මැණික් ගල් සහිත වට්ටිය
වට්ටිය - මැණික් ගැරීම සදහා බට පතුරු වලින් වියන ලද කුඩය
මාලාව - කිරි මැටි
දඹරය - පස් උඩට ගැනීම සදහා සාදා ඇති උපකරණය.
කැට කුඩය - ලොකු කැට ඉවත් කරන පෙට්ටියක හැඩයට අඩියට දැල් ගසා ඇත.
කට්ට - මිය ගිය මැණික්
කොට්ටර - පලදු වු මැණික්

ධීවර භාෂාව

මන්නඩි රාල - දැල් ප්‍රධානි (අයිතිකරු)
මාඵ අයින - මාළු රංචුව
ඇලවුම් බිලිය - බිලී කටුව
මාරියාව - වැස්ස සමග සුළං හැමීම
රේන්ද පොළ - මාඵ වෙන්දේසි කරන තැන
හැන්නැදි රාල - ඔරුවේ අයිතිකරු
ඇණිය - ඔරුවේ ඉදිරියේ කොටස
වයක්කම - දැල් ඵලීම
හදට යනවා - රාත්‍රී මුහුදු යාම
හරාව - මුදුදේ රළඅඩු කාලය‍
වලාලය - මුහුදු යාමට සුදුසු කාලය
පන්නේ ගානවා - ඇමදමා අදිනවා
රළ හයි වෙනවා - රළ වැඩි
වීමගංගුල් - වතුර
රත්තා - ගින්දර

‍වඩු කර්මාන්තය

යතු කැටය
ලෑල්ලක් ලීයක් සුමට කරගැනීම සදහා යොදවාගනී

කියත
ලෑල්ලක් ලීයක් කැපීම කැපීම හා ඉරීම සදහා යොදාගනී

බුරුමය
ලෑල්ලක් ලීයක් සිදුරු කර ගැනීම සදහා යොදාගනී

වරක්කලය
ජනෙල් උළුවහු , පුලුක්කුවක් ලකුණු කර ගැනීම සදහා යොදාගනී

අතකොලුව
ලීයක් ඇතුළත හාරා ගැනීම සදහා ලී මිට සහිත නියන් වලට ගැසීමට යොදාගනී

වැලි ගල හා තෙල් ගල
ආවුද මුවහත් කරගැනීම , ආවුදයේ පන්නරය ලබාගැනීම සදහා යොදාගනී (පොල් තෙල් යොදාගනිමින්)

ඇලිස් කටුව
ඇණයක් තැබීමට පෙර ස්ථානය සටහන් කිරීමට.

දඩු අඩුව
ලීයක් තදින් අල්ලා ගැනීම සදහා යොදාගනී

පීර
කියත් කර ගැනීමට

තොරපනය
සිදුරක් විදීම සදහා අතීතයේ යොදාගනී.

පෙදරේරු කර්මාන්තය

මේසන් හැන්ද
බදාම ගැනීම හා මට්ටම් කිරීමට යොදාගනී

ලඹය
තිරස් බිත්තියක් කෙලින් පිහිටුවා ගැනීම සදහා යොදා ගනී
සමතල මිනුම (වෝටර් ලෙවලය) (WATER LEVEL)
තිරස් බිත්තියක සමතල මට්ටම පිහිටුවා ගැනීම සදහා යොදවා ගනී

මුලු මට්ටම
නිවැරදි නැම්මක් හැඩය අංශක 90 කෝණයට තිබේදැයි බලාගැනීම සදහා යොදාගනී

වතුර බටය
පොලොව මට්ටමේ උස සමාන දැයි පරික්ෂා කරගැනීම සදහා යොදාගනී

මට්ටම් ලීය
කපරාරු කරන ලද බිත්තියක් සමතලව පවත්වා ගැනීම

මනිස් ලෑල්ල
සමතලා බිත්තියක් සුමට කර ගැනීම සදහා යොදා ගනී

සවල
සිමෙන්ති බදාම කොන්ක්‍රීට් බදාම කවලම් කර ගැනීම සදහා යොදා ගනී

තාච්චිය
බදාම ගෙනයාම හා ගල්වැලි සිමෙන්ති මැන ගැනීම සදහා යොදා ගනී

සවල්ඩරය/සල් අඩය
බිත්තියක් කපරාරු කිරීමට අවශ්‍ය ප්‍රමාණය වැලි වලින් ගල් ඉවත් කරගැනීමට (වැලි හලා ගැනීමට) යොදාගනී

උදැල්ල
බදාම ඇනීම , කවලම් කිරීම ගෙබිමවල් කැපීම සදහා යොදා ගනී

මිටිය
ගල් කඩා ගැනීම , ඇණ ගැසීම සදහා යොදාගනී

නාරාසනය
පොළොවෙහි කණු මුක්කු සිටවීම සදහා පොළොව හාරාගැනීමට යොදාගනීි.