ස්මාට්ෆෝන්, ස්මාට් රිස්ක්! මොබයිල් උපාංග හිතුමතේ ළමයින්ට දීම අගුණයි

මොබයිල් උපාංග හිතුමතේ ළමයින්ට දීම අගුණයි

ළමයි අත තිබෙන ස්මාට්ෆෝන් හෝ ටැබ්ලට් පරිගණක නිසියාකාරව වැඩිහිටියන්ගේ සොයා බැලීමට නතු නොවීම බරපතල ලෙස වැඩිවී ඇතැයි දැන් එළිදරව් වී තිබේ. ඒ ජාත්‍යන්තර ආයතන ගණනාවකින් කළ සමාජ සමීක්ෂණ මඟිනි.

බීබීසී පුවත් සේවයේ බීබීසී ලර්නිං (BBC Learning) වැඩසටහන මෑතක දී මේ ගැන මත විමසුමක් කළාය. එහිදී පෙනී ගියේ, දෙමවුපියන් අතරින් සෑම පස් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙක් - එනම් 20% ක සෙනඟක් - සිය දරුවන් අත තිබෙන ස්මාට්ෆෝන් සහ ටැබ්ලට් පරිගණක ගැන කිසි පාලනයක් ක්‍රියාත්මක කරවන්නේ නැති බවයි. අනෙක් දෙමවුපියන් වුව සම්පූර්ණ පාලනයක් නොකරයි. ඉදහිට තම දරුවන්ගේ වැඩ ගැන බලනවා පමණි.

ස්මාට්ෆෝන් සහ ටැබ්ලට් පරිගණක වලින් අන්තර්ජාලයට පිවිසිය හැකිවීම, දරුවන් අනතුරුදායක අඩියකට හෙළීමට මූලික වී තිබේ. කැස්පර්ස්කි ලැබ් ආයතනයේ පර්යේෂක ඩේවිඩ් එම්ම් මේ ගැන මෙසේ කියයි. "මොබයිල් උපාංගවලින් දරුවන් පිවිසෙන්නේත් සාමාන්‍ය පරිගණකවලින් පිවිසෙන ජාලයටම බව බොහෝ දෙනා අමතක කරනවා. අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධ සාමාන්‍ය පරිගණකයකින් මතුවිය හැකි අනාරක්ෂිතතා සියල්ල මොබයිල් උපාංග වලිනුත් මතු වෙන බව අප දත යුතු යි."

මේ අනාරක්ෂිතතා කියා කියන්නේ කුමක්ද? ළමයින්ගේ වයසට අනුචිත දේවල් ප්‍රධාන ය. අසැබි රූප සහ වීඩියෝ පමණක් නොව ඊට අයත් වෙන්නේ. වයසට වඩා සංකීර්ණ සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය උලුප්පාලන වීඩියෝ ක්‍රීඩා ඊට අයත් ය. සමාජ ජාල හරහා හමු වෙන, අපචාර ක්‍රියාවලට උඩ ගෙඩි දෙන්නන් සමඟ සබඳතා ගොඩ නංවා ගැනීම ඊට අයත් ය. සමාජ ජාල වෙබ් අඩවි ඔස්සේ පළ කළ යුතු නොකළ යුතු දේ ගැන හොඳ තක්සේරුවක් නැති දරුවන් පළ කරන රූප සහ තොරතුරු වැඩිහිටියන්ගේ ගෞරවයට හානිවීම පවා මිට අයත් ය. වැඩිහිටියන්ගේ මොබයිල් උපාංග ළමයි භාවිතා කරන අතරතුර කිසි වගවිභාගයක් නැතිව ඇප්ස් මිලදී ගැනීම නිසා වැඩිහිටියන්ට මුදලින් පාඩු වෙයි. මෙසේ ළමයි මිලදී ගත් නමුත් වැඩිහිටියන්ට වැඩක් නැති ඇප්ස් වෙනුවෙන් ඩොලර් මිලියන 32.5 ක් නැවත ගෙවන බව පසුගියදා ඇපල් සමාගම නිවේදනය කළා ය. කැස්පර්ස්කි ලැබ් ආයතනයෙන් පැවැත්වූ සමීක්ෂණයකින් එළිවී තිබෙන්නේ මේ විදියට වගවිභාගයක් නැතිව ළමයි මොබයිල් උපාංග භාවිතා කිරීම නිසා දෙමවුපියන්ට 18% ක අමතර බිලක් ගෙවන්නට සිදුවෙන බව යි.

දෙමවුපියන් දරුවන් අතට මොබයිල් උපාංග දෙන විට එහි පාලනය සිය අත දරා ගෙන එය කළොත් මේ ප්‍රශ්න නැත. ඊට පහසුකම් ඕනෑවටත් වඩා තිබේ. අයිෆෝන් සහ අයිපෑඩ් වල දෙමවුපියන්ගේ පාලනය (parental control) යටතේ පාස්කෝඩ් (passcode) යොදන්නට පුළුවන. එවිට වෙබ් අඩවි, අනවශ්‍ය ඇප්ස් සහ වෙනත් සේවා සම්පූර්ණයෙන් ම කපා හරින්නට පුළුවන. ඇන්ඩ්‍රොයිඩ් මොබයිල් උපාංග වලදී ත් මෙවැනි ප්‍රොෆයිල් (restricted profile accounts) සකසන්නට පුළුවන.

ළමයි නපුරෙන් ඈත් කර තැබිය හැකි වත් පිළිවෙත්ද තිබේ. ආරක්ෂිතව අන්තර්ජාලය භාවිතා කළ හැකි ආකාරය ගැන උපදෙස් සහ සේවා දෙන ගේට් සේෆ් ඔන්ලයින් (Get safe Online) ආයතනයේ ප්‍රධානි ටෝනි නීට් මෙසේ කියයි. "දෙමවුපියන් සහ දරුවන් තමන් අන්තර්ජාලය ඔස්සේ කරන වැඩ ගැන විවෘතව කතා බහ කළ යුතුයි. දරුවන් නරක දෙයකට යොමු වී සිටී නම් ඒ නරක ඔවුනට පහදාදිය යුතුයි. එසේම නරක යමක් හමු වුවහොත් ඒ බව දෙමවුපියන්ට දන්වන තරමට ළමයි කීකරු කර ගත යුතුයි." දැඩි පාලනයක් යොදා වුවත් කළ නොහැකි බොහෝ දේ කාරුණික අවධාරණයෙන් කළ හැකි බව ටෝනි නීට්ගේ අදහසයි.

ඒ අනුව අප මෙයින් අවබෝධ කරගත යුතු කාරණය නම් මොබයිල් ෆෝන් හිතුමතේ ළමයින් අතට දීම නුසුදුසු බවයි.