විශ්වයේ අැති මූලද්‍රව්‍ය හා සංයෝග ( 7 කොටස ) ,
විශ්වයේ අැති මූලද්‍රව්‍ය හා සංයෝග ( 7 කොටස ) ,
- ලවණ
අම්ලයක අැති හයිඩ්‍රජන් ධන අයන කැටායනයකින් ප්‍රතිස්ථාපනය වී සෑදෙන සංයෝග ලවණ නම් වේ. සාමාන්‍යයෙන් මේවා ඝන අයනික සංයෝග වේ.
ලවණය සෑදෙන අවස්ථාවේ දී ප්‍රතික්‍රියා කරන අම්ලයේ හා භෂ්මයේ ප්‍රබලතාවය මත සෑදෙන ලවණය උදාසීන ,අාම්ලික හෝ භාෂ්මික වේ.
ලවණ ප්‍රධාන වර්ග දෙකකි.
- පූර්ණ ලවණ
- අර්ධ ලවණ
පූර්ණ ලවණ :- පූර්ණ ලවණ යනු අම්ලයක අැති හයිඩ්‍රජන් ධන අයන කැටායනයකින් සම්පූර්ණව ප්‍රතිස්ථාපනය වී සෑදෙන සංයෝග යි.
අර්ධ ලවණ :- අර්ධ ලවණ යනු අම්ලයක අැති හයිඩ්‍රජන් ධන අයන කැටායනයකින් අර්ධ ව ප්‍රතිස්ථාපනය වී සෑදෙන සංයෝග යි.
එමෙන්ම ලවණයක අඩංගු ජල ප්‍රමාණය මත එය සජල ලවණ හෝ නිර්ජලීය ලවණ ලෙස වර්ග කෙරේ.
සජල ලවණයක් ස්ඵටික සෑදීමේ දී එහි අණුක සංයුතිය තුළ ජල අණු ද අඩංගු වේ. සජල ලවණයක් රත් කරන විට ජලය ඉවත් වී නිර්ජලීය ලවණය ඉතිරි වේ.
පදාර්ථය එහි භෙෳතික ස්වභාවය අනුව වර්ග කිරීම
පදාර්ථය එහි භෙෳතික ස්වභාවය අනුව වර්ග තුනකි.
- ඝන
- ද්‍රව
- වායු
- ඝන
ඝන යනු පදාර්ථයේ එක් අවස්ථාවකි. පදාර්ථයෙහි දෘඪතාවය අධික ම අවස්ථාව එහි ඝන අවස්ථාවයි . ඝන ද්‍රව්‍යයක පරමාණු එකට ළංව ඇසිරී ඇත. මීට අමතර ව මෙහි පහත සදහන් ගුණාංග ද අැත .
- මෙම සංඝටක මූලද්‍රව්‍යවලට නියමිත ස්ථානයක් ඊට අදාලව ඇත. මෙය ඝනයේ දෘඪතාව කෙරෙහි බලපායි. ඛනිජ විද්‍යාව හා ස්ඵටික විද්‍යාවේ ස්පටික දැලිසක් යනු එයමට ආවේණික පරමාණු දැලිසක ස්ථානගත වීමයි.ස්පටික ආකෘතිය ඒකක කෝෂවලින් තැනුනකි. පරමාණු කිහිපයක් සුවිශේෂී අයුරකට ස්ථානගනී. එය අයනිකව ත්‍රිමාණ දැලිස පැතිරෙමින් පවතින්නකි. ඒකකයක් අතර පවතින පරතරය දැලිස් පරාමිති ලෙස හදුන්වයි. ස්පටිකයේ සමමිතික ගුණ එහි අවකාශ කාණ්ඩයේ අන්තර්ගත ෙ‍ව්. ස්පටික ආකෘතිය හා සමමිතිය එහි නිශ්චිත ගුණ කිහිපයක් කෙරෙහි ප්‍රධාන කාර්යක් ඉටු කරයි. ඒවා නම් බෙත්ම , ඉලෙක්ට්‍රොනික ආකෘතිය හා ප්‍රකාශ වේ.
- ප්‍රමාණවත් බලයක් යෙදුවහොත් මෙම ගුණවලට බාධා පැමිණිය හැක. එසේ වනුයේ ස්ථිර විදර්ශනයට ලක්වන බැවිනි.
- ඝනවලට තාප ශක්තියක් ඇති බැවින් එහි පරමාණු ඉතා සෙමින් කම්පනයට භාජනය වේ. එම නිසා මෙම පරමාණු තිබුණු තත්වයට පත් කිරීම සාමාන්‍ය තත්ව යටතේ සිදු කළ නොහැක. (ඝන සමග කටයුතු කරනභෞතික විද්‍යාවේ අංශය ඝන - අවස්ථා භෞතික ලෙස කියනු ලැබේ. එය solid state physics ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව මූලික වශයෙන් ඝනවල ශක්තිය හා අවස්ථා විපර්යාස යන ගුණ පිළිබදව සලකා බලයි. එය ඝන - අවස්ථා භෞතික විද්‍යාව සමග බොහෝ සෙයින් එකට යයි. ඝන - අවස්ථා රසායන විද්‍යාවේ මෙම ක්ෂේත්‍ර 2 සමග එකට යයි. නමුත් එය නවීන සංයෝග සෑදීම අත්‍යාවශ්‍ය වේ.සැහැල්ලුම ඝනය වනුයේ ‘එයරෝජෙල්’ නිෂ්පාදිත සැහැල්ලුතම එයරෝජෙල් හි ඝනත්වය 9mg/cm3 හෝ 1.9 kg/m3 ජලයේ ඝනත්වයෙන් 530න් 1කි. (1/530) )
- ඝන ද්‍රව්‍යයක ට ස්ථිර හැඩයක් පවතී.
- ගලායාමේ හැකියාවක් නොමැති අතර ස්ථිර පරිමාව ක් පවතී.
- සාමාන්‍ය තත්ත්ව යටතේ සම්පීඩනය කළ නොහැකි ය.
- උෂ්ණත්වය ඉහළ යාමත් සමග ද්‍රව හා වායු තත්ත්වයන් ට පත්වේ.
කාබන් වල බහුරූපී අවස්ථාවක් වන මිනිරන් දෘඪතාවය අධික ඝන ද්‍රව්‍යයක ට නිදසුන් වේ.
ද්‍රව හා වායු වල උෂ්ණත්වය පහළ තත්ත්වයන් ට පත් කිරීම මගින් ද ද්‍රව හා වායු වල පීඩනය වැඩි කිරීම මගින් ද ඝන ද්‍රව්‍ය ලබාගත හැකි ය.
