පුරාවිද්‍යාක්මක මූලාශ්‍රයය- කාසි

මෙම ලිපිය මගින් පුරා විද්‍යාත්මක මූලාශ්‍රයයන්ට අයත් කාසි හා පුරාණ නටඹුන් ආදිය පිළිබදව සාකච්ඡා කෙරේ.

කාසි

නාණක හෙවත් කාසි වර්ග ඉතා වැදගත් පුරාවිද්‍යාත්මක මූලාශ්‍රයකි.

මෙමගින්,

• ඒ ඒ වකවානුවල ලෝහ භාවිතය හා භාවිතා කරන ලද ලෝහ වර්ග
• ඔවුන්ගේ තාක්ෂණික දැනුම
• එම යුගවල සෞභාග්‍යමත් බව
• රජවරුන්ගේ බල ව්‍යාප්තිය
• රාජ්‍ය කාල නිර්ණය
• වෙනත් රටවල් හා ප්‍රෙද්ශ සමග පැවැත් වූ සබදතා
• වෙළදාම් කටයුතුවල ව්‍යාප්තිය
• අක්ෂර හා ඉලක්කම්වල ‌ෙඑතිහාසික විකාශය

ආදිය හදුනා ගත හැකි ය. සෞබාග්‍යමත් කාලවල දී රන් රිදී වැනි ලෝහවලින් තැනූ කාසි ද, ආර්ථිකය එකරම් යහපත් නොවූ විට බාල ලෝහ වර්ලවලින් නිම වූ හෝ රන් ආලේපිත කාසි වර්ග භාවිතා කර ඇත.  කාසි නිතුත් කළ රජවරුන්ගේ නාමය මෙන් ම වර්ෂ ආදිය සදහන් නිසා ඉතිහාමසය හැදෑරීමට ඉතා වැදගත් මූලාශ්‍රයන් ෙලස කාසි සැළකිය හැකි ය.

අනුරාධපුර යුගයේ සිටම මෙරට කාසි භාවිතය පැවතී ඇත. ‌ෙමම පැරණි කාසිවල රජවරුන්ගේ රූ සටහන් හා වටිනාකම් දක්වන අංක ද ඇතුළත්ව නිකුත කර ඇති බව පෙනේ.මෙතෙක් සොා ගෙන ඇති පරිදි පළමුවරට සිය නම යොදා කාසි අච්චු ගැසීමේ ගෞරවය හිමි වන්නේ පළමුවන විජයබාහු ( ක්‍රි.ව.1055-1111) රජතුමාට ය. ෙමරට හමු වන පැරණීම කාසි කහාපාණ ලෙස හදුන්වයි.ඇතා හා බෞද්ධ ස්වස්තික කාසි, ලක්ෂ්මී කාසි, සිංහ කාසි, දඹදෙණි තඹ මසු, රන් මසු, රන් අඩමසු, ලැරිනය, අක යන රන් කාසි වර්ගයන් ද භාවිතා කර අැත.

රෝම කාසි, චීන කාසි, ඉන්දියානු කාසි මගින් ඒම යුගවල දී වෙනත් රටවල් හා පැවත් විෙද්ශ ෙවළද සබදතා ද හදුනා ගත හැකි ය.

පුරාණ නටඹුන්

  නටඹුන් යන වචනයේ අර්ථය වන්නේ තිබූ තත්ත්වයෙන් විනාශයට ලක් වී අනතුරුව ඉතිරි වී ඇති කොටස් යන්නයි. ෙම්වා ප්‍රධාන වශෙයන්, අාගමික හා අාගමික ෙනාවන මූලාශ්‍ර ෙලස හදුනා ගත හැකි ය.

• අාගමික මූලාශ්‍ර- විහාරාම/ දාගැබ්/පිළිම/සංඝාවාස/දාන ශාලා
• අාගමික ෙනාවන මූලාශ්‍ර- ෙරා්හල්/ෙපාකුණු/රාජසභා මණ්ඩප/වාරිමාර්ග/වැව්/ෙපාකුණු/පාලම්

ෙම්වා මගින්,

• පැරණි මිනිසාෙග් නිර්මාණාත්මක බව
• ගම් හෝ නගර ආදියේ ‌ෙඑතිහාසික තත්ත්වය
• පැරණි නාලරික හා ග්‍රාමීය පසුබිමට අයක් සංස්කෘතිකාංග
• තාක්ෂණය
• ෙගාඩනැගිලි නිර්මාණ ශිල්ප ක්‍රම ෙහවත් වාස්තු විද්‍යාව. උදා-අනුරාධපුර යටුගෙය් දී තනි කලු ගලින් නිර්මාණය කළ ෙගාඩනැගිලි ෙපාෙළාන්නරු යුගෙය් දී ගෙඩාල් භාවිතෙයන් ඉදි කිරීම.
• ශිල්පීය දක්ෂතාවය
• පරිසර සංරක්ෂණය, පරිසරය කෙරෙහි දක්වන ලද ආකල්පය, උනන්දුව
• ජල සම්පාදනය හා ජල පාලනය.උදා-වැවක් නිර්මාණෙය් දී වැව් බැම්ම, පිටවාන, ෙසාෙරාව්ව, බිෙසා් ෙකාටුව, සළපනාව කළිගු බැමි, වාරි අැල වැනි අංග පිළිබදව සැළකිලිමත් වීම
• කෘෂිකාර්මික සංවර්ධනය

අාදිය පිළිබද ව ෙතාරතුරු ලබා ගත හැකි ය.

ආගමික මූලාශ්‍රය සදහා උදාහරණ

ආගමික නොවන මූලාශ්‍රය සදහා උදාහරණ