නිවන I
සෝවාන් ආර්ය ශ්රාවකයා
නිවන් ලබන මාර්ගය ආර්ය අෂඨාංගික මාර්ගය යි. සෝත යනු අරි අට මගට තවත් නමකි.
සෝතයට පැමි‚ පුදගලයා සෝවාන් හෙවත් සෝතාපන්න පුද්ගලයාය.
පෘත්ග්ජන තත්වයෙන් ආර්ය තත්වයට පත් වන්නේ සෝවාන් වීමෙනි.
සෝවාන් පුදගලයා කාම ලෝකයේ උපදින්නේ උපරිමයෙන් භව 7 ක් පමණි.
එම භව 7 ද, මනුෂ්ය ලෝකයේ හෝ දිව්ය ලෝක සයේ (කාම සුගතියේ) පමණක් උපදී. සතර අපායේ (කාම දුගතියේ) නොඋපදී.
සටහන:-
සෝතාපන්න පුද්ගලයා කාම සුගතියේ අනිවාර්යයෙන් භව 7ක් උපදින බව මින් අදහස් නොවේ. ඊට පෙර වූවද ඕනෑම භවයකදී අර්හත්වය තුලින් නිර්වාණය ලැබිය හැක. සෝතාපන්න පුද්ගලයා කාම ලෝකයේ හත්වන භවයේදී අර්හත්වය නොලැබුවේ නම් අටවන භවය වශයෙන් සුද්ධාවාස බ්රහ්ම ලෝකයේ උපත ලබයි. යලි කාම ලෝකයට නොපැමිණේ. සුද්ධාවාස බ්රහ්ම ලෝකයේ සිටියදී මතු දිනක අර්හත්වය තුලින් නිර්වාණය ලබයි. සුද්ධාවාස බ්රහ්ම ලෝක 5 පිළිබඳව වැඩිදුර තොරතුරු සඳහා 10 ශ්රේණිය අභිධර්මය 7 පාඩමට අදාල කෙටි සටහනෙහි සටහන:- බලන්න.
දරුවාගේ බුද්ධි මට්ටම අනුව මෙම අමතර කරුණු සටහන් පොතට ඇතුලත් කිරීම හෝ නොකිරීම තීරණය කරන්න.
සතර අපාය,
1. නරක
2. තිරිසන්
3. ප්රේත
4. අසුර
සදෙව් ලෝක,
1. චාතුර්මහාරාජිකය
2. තව්තිසාව
3. යාමය
4. තුසිතය
5. නිර්මාණරතිය
6. පරිණිම්මිත වසවත්තිය
පුද්ගලයා සසරට බැඳ තබන බැමි හෙවත් දස සංයෝජන ධර්මයන්ගෙන්,
1. සක්කායදිට්ඨි
2. විචිකිච්ඡා
3. සීලබ්බතපරාමාස
යන 3 සෝතාපන්න පුද්ගලයා විසින් සම්පූර්ණයෙන්ම දුරු කරයි.
1. සක්කායදිට්ඨි - පංචස්කන්ධය සක්කාය ලෙස හැඳින්වේ. අස්ථීර, අනාත්ම වූ පංචස්කන්ධය නිත්ය, ස්ථීර ලෙස වැරදි දෘෂ්ඨියකින් දැකීම සක්කායදිට්ඨියයි.
2. විචිකිච්ඡා - බුද්ධාදී අටතැන් කෙරෙහි ඇතිවන සැකය විචිකිච්ඡාවයි. එනම්,
i. බුදු ගුණ සත්යදැයි සැක කිරීම.
ii. දම් ගුණ සත්යදැයි සැක කිරීම.
iii. සඟ ගුණ සත්යදැයි සැක කිරීම.
iv. ත්රිශික්ෂාව ගැන සැක කිරීම.
v. පෙර භවය ගැන සැක කිරීම.
vi. මතු භවය ගැන සැක කිරීම.
vii. පෙර හා මතු භව ගැන සැක කිරීම.
viii. පටිච්ච සමුප්පාදය ගැන සැක කිරීම.
3. සීලබ්බතපරාමාස - නිවන් ලැබීම සඳහා අරිඅට මග හැර වෙනත් මගක් ඇතැයි සිතා ඒ අනුව කටයුතු කිරීම සීලබ්බතපරාමාසය යි.
මෙම සංයෝජන 3 ට අමතරව රාග, දෝස, මෝහ ද සෝතාපන්න පුද්ගලයා විසින් දුරු කරයි.
සටහන:-
එක් රූපයක හෝ චිත්තයක ආයු කාලය i.උපදින ක්ෂණය, ii.පවතින ක්ෂණය, iii.නැතිවී යන ක්ෂණය වශයෙන් ක්ෂණ 3 කට බෙදා දක්වයි. එනම්, එක් රූපයක් රූපක්ෂණ 3 කින් යුක්තය. එක් චිත්තයක් චිත්තක්ෂණ 3 කින් යුක්තය.
එක් රූපයක ආයු කාලය සිත් 17 ක ආයු කාලයට සමානය. එනම්, එක් රූපක්ෂණයක් චිත්තක්ෂණ 17 ක කාලයට සමානය.
අභ්යාස:-
ශ්රේණි විභාගය 2016
1. සෝතාපන්න පුද්ගලයාගේ ස්වභාවය පැහැදිලි කරන්නග (ල. 5)