පාලි 9 පාඩම (ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන්)

       ආඛ්‍යාත හෙවත් ක්‍රියා පද

• ක්‍රියා මූලය හෙවත් ධාතුවක අගට, යම්කිසි ආඛ්‍යාත ප්‍රත්‍යයක් එකතු වීමෙන් ක්‍රියා පදයක් සෑදෙයි.
  
  

• ක්‍රියා මූල හෙවත් ධාතු,
  

  1. විභක්ති රහිතය

  2. ප්‍රත්‍ය ආදියෙන් තොරය

  උදා:-
  i. පච    ii. රට    iii. ද    iv. හස
  
  

• පහත දැක්වෙන්නේ ආඛ්‍යාත ප්‍රත්‍ය කිහිපයකි.
  

  i. මි    ii. ම    iii. සි    iv. ථ    v. ති    vi. අන්ති
  
  

• ගච්ඡ යන ක්‍රියා මූලයට වර්ථමාන කාල ආඛ්‍යාත ප්‍රත්‍ය එකතු වී ඇති අයුරු පහත දැක්වේ.
  

  පුරුෂය	ක්‍රියා මූලය (ධාතුව) + ආඛ්‍යාත ප්‍රත්‍යය		ක්‍රියා පදය	අර්ථය
  උත්තම	ගච්ඡ     +     මි ගච්ඡ     +     ම		ගච්ඡාමි ගච්ඡාම	යමි යමු
  මඡ්ඣිම	ගච්ඡ      +      සි ගච්ඡ      +      ථ		ගච්ඡසි ගච්ඡථ	යන්නෙහි යන්නෙහු
  පඨම	ගච්ඡ      +      ති ගච්ඡ      +   අන්ති		ගච්ඡති ගච්ඡන්ති	යයි යති

   

• ක්‍රියා මූල හෙවත් ධාතු ප්‍රධාන කොටස් 2කි. ඒවානම්,

  1. සකර්මක ධාතු

  2. අමර්මක දාතු
  
  

  1. සකර්මක ධාතු
  

• කර්මයක් බලාපොරොත්තු වන ආඛ්‍යාත පද වලට මූලය වන ධාතූහු සකර්මක ධාතු වශයෙන් හඳුන්වනු ලැබේ.
  
  

• "පචති" "පිසයි" යන ක්‍රියා පදය පිසින දෙයක් බලාපොරොත්තු වේ. "ඔදනං" "බත" යන කර්ම පදය යෙදූ විට "බත පිසයි" යනුවෙන් අර්ථය සම්පූර්ණ වෙයි.
  
  

  2. අකර්මක ධාතු
  

• කර්මයක් බලාපොරොත්තු නොවන අඛ්‍යාත පද වලට මූලය වන ධාතූහු අකර්මක ධාතු වශයෙන් හඳුන්වනු ලැබේ.
  
  

• "සයති" "නිදයි" යන ක්‍රියා පදය කර්මයක් බලාපොරොත්තු නොවේ. "සො සයති" "හෙතෙම නිදයි" යනුවෙන් අර්ථය සම්පූර්ණ වේ.
  
  

• ක්‍රියා පදයක් වරනැගීමේදී ආඛ්‍යාත ප්‍රත්‍යයේ විභක්තියේ ස්වරූපය අනුව කොටස් 8 කට ඛෙදා දැක්විය හැක.
  

  1. වත්තමානා

  2. පඤ්චමී

  3. සත්තමී

  4. හීයත්තනී

  5. පරොක්ඛා

  6. අජ්ජතනී

  7. භවිස්සන්ති

  8. කාලාතිපත්ති
  
  

• මේවා යෙදෙන කාලය අනුව ඛෙදා දැක්වීමේදී පහත පරිදි වේ.

  1. අතීත කාල - හීයත්තනී, පරොක්ඛා, අජ්ජතනී

  2. වර්ථමාන කාල - වත්තමානා

  3. අනාගත කාල - භවිස්සන්ති

  4. අතීත හා අනාගත කාල - කාලාතිපත්ති

  5. කාල නියමයක් නොමැති - පඤ්චමී, සත්තමී
  
  

  පඤ්චමී ආඛ්‍යාත විභක්තිය

• අණ කිරීමකදී, ආශිර්වාද ප්‍රාර්ථනයකදී හා හෞරව සම්ප්‍රයුක්ත ඉල්ලීමකදී පඤ්චමී විභක්තිය යොදාගනු ලැබේ.
  
  

• පඤ්චමී ආඛ්‍යත ප්‍රත්‍ය කිහිපයකි. ඒවානම්,
  

  i. මි    ii. ම    iii. හි    iv. ථ    v. තු    vi. අන්තු
  
  

• පුරුෂත්‍රයේදී ඒකවචන බහුවචන වශයෙන් ද්විවිධව පඤ්චමී විභක්තිය යෙදෙන අයුරු පහත වගුවේ දැක්වේ.
  

  පුරුෂය	ඒක වචන	බහු වචන
  උත්තම	භවාමි (වෙම්වා)	භවාම (වෙමුවා)
  මඡ්ඣිම	භව, භවාහි (වෙහිවා)	භවථ (වෙව්වා)
  පඨම	භවතු (වේවා)	භවන්තු (වෙත්වා)

   

  1. ආශිර්වාද ප්‍රාර්ථනයකදී පංචමී විභක්තිය,

  චිරං ජීවන්තු නො ඤාති.
  බොහෝ කලක් ජීවත් වෙත්වා අපේ ඤාතීහු.
  
  

  2. ගෞරව සම්ප්‍රයුක්ත ඉල්ලීමකදී පංචමී විභක්තිය,

  පවිසතු භවං නිසීදතු.
  එන්න ඇතුලට පින්වත හිඳගන්න.
  
  

  3. අණ කිරීමකදී පංචමී විභක්තිය,

  හෙ බාලක ඉධාගච්ඡ.
  ළමයො, මෙහෙ එන්න.
  
  

  අභ්‍යාස:-

  ශ්‍රේණි විභාගය 2011
  

  1. පහත සඳහන් පාලි වාක්‍ය වල අදහස ලියන්න.
  i. තං තේජසා භවතු තේ ජයමංගලානි.
  ii. චිරං රක්ඛන්තු ලෝක සාසනං.
  iii. ආරොග්‍ය පරමා ලාභා - සන්තුට්ඨී පරමං ධනං (ල. 6)

  2. පාලියට නගන්න.
  i. නිවන් දකිනතුරු සත්පුරුෂ ඇසුරක්ම වේවා!
  ii. උත්තමයාණෙනි, අනුකම්පා පිණිස පිළිගනිත්වා!
  iii. සුදුසු කාලයෙහි වැස්ස වසීවා! (ල. 6)

  අභ්‍යාසය 09 සියලුම කොටස් කරවන්න.
  
  

  සටහන:-

  පාලි 10 වන පාඩම සඳහා ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන සම්පාදනය කර නැත.