44 පාඩම, සඳකඩ පහණ හා එය ආශ්‍රිත කලා නිර්මාණ (ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන්)

       1. සඳකඩ පහණ

• "සඳකඩ පහණ" එනමින් හඳුන්වන්නේ සඳෙන් අඩක් බඳු ගල යන අර්ථයෙනි.
  
  

• පොළොන්නරු යුගයේ සඳකඩ පහනට සාපේක්ෂව චාම් බවෙන් හා කලාත්මක බවෙන් ඉහල අනුරාධපුර යුගයේ සඳකඩ පනණෙහි සැකැස්ම පහත පරිදිය.
  

  1. මධ්‍යයෙහි ඇති අර්ධ නෙළුම් මල

  2. නෙළුම් කැකුළු තුඩින් ගත් හංස පේලිය

  3. ලියවැල

  4. ඇත්, අස්, සිංහ, ගව සත්ව රූප වැල

  5. පලාපෙති මෝස්තරය
  

  
  (අනුරාධපුර යුගයේ සඳකඩ පහණක්)
  
  

• ඉහත සැකැස්මෙන් යුක්තව අනුරාධපුර බිසෝ මාලිගය ආසන්නයේ පිහිටි සඳකඩ පහණ විශිෂ්ඨ ගණයේ නිර්මාණයකි.

  
  (අනුරාධපුර බිසෝ මාලිගයේ සඳකඩ පහණ)
  
  

• පොළොන්නරු යුගයේ සඳකඩ පහණ කරුණු කිහිපයකින් අනුරාධපුර සඳකඩ පහණට වඩා වෙනස් වෙයි.
  

  1. ගව රූප කැටයම් අතරින් ඉවත් කර තිබීම.

  2. සත්ව රූප තනි පෙළකට නොව ඇත්, සිංහ, අස් රූප වෙන් වෙන් වශයෙන් පෙළ 3 කට දක්වා තිබීම.

  
  ( පොළොන්නරු යුගයේ සඳකඩ පහණ)
  
  

• ඉහත සැකැස්මෙන් යුක්තව පොළොන්නරුව වටදාගෙයි උතුරු දොරකඩ පිහිටි සඳකඩ පහණ ඒ යුගයේ විශිෂ්ඨතම සඳකඩ පහණයි.

  
  (පොළොන්නරුව වටදාගෙයි සඳකඩ පහණ)
  
  

• මහනුවර යුගය වන විට සඳකඩ පහණ විශාල වෙනසකට ලක් වී තිබේ.

  1. මධ්‍යයේ සම්පූර්ණ නෙළුම් මලම නිරූපනය කිරීම.

  2. සඳකඩ පහණේ හැඩය අඩ කවයකට වඩා විශාල වීම.

  3. හැඩය තරමක ත්‍රිකෝණාකාර ස්වරූපයක් ගැනීම.

  4. සත්ව රූප කැටයම් ඉවත් වී තිබීම.

  5. නෙළුම් මලෙන් පසු ඉතිරි කොටස ලියවැල හා ලියපත ඇසුරින් සැකසී තිබීම.

  
  (මහනුවර යුගයේ සඳකඩ පහණ)
  
  

  2. පියගැට

• පියගැට පෙළක පහලම පඩිය සඳකඩ පහණයි.
  
  

• අනුරාධපුර, පොළොන්නරු පියගැට වල පයට නොපෑගැන සිරස් තලය බරක් උසුලා සිටින වාමන රූප වලින් අලංකෘතය.

  
  (පියගැට වල ඇති වාමන රූප)
  
  

  3. කොරවක්ගල්
  

• පියගැට පෙළ දෙපසින් නිර්මිත විශාල ගල් පුවරු කොරවක් ගල් නමින් හැඳින් වේ.
  
  

• 1. පියගැට පෙළට ආරක්ෂාව සැපයීමටත්

  2. පියගැට මත ගමන් කරන්නන්ට අත්වැලක ආධාරය ලබ දීමටත්

  3. පියගැට පෙළට අලංකාරයක් ලබා දීමටත්

  වෙනුවෙන් කොරවක්ගල නිර්මාණය කර ඇත.
  
  

• අනුරාධපුර හා පොළොන්නරු කොරවක්ගල් මකර මුවකින් නිකුත් වන ලියවැලක ස්වභාවය ගනී.

  
  (මකර මුවකින් නිකුත් වන ලියවැල)
  
  

• පොළොන්නරු යුගයෙන් පසුව මකර හිස වෙනුවට ගජසිංහ, ඇත් හෝ සිංහ හිස් සහිත කොරවක්ගල් දක්නට ලැබේ.

  
  (ගජ සිංහ හිස සහිත කොරවක්ගල)

  
  (ඇත් හිස සහිත කොරවක්ගල)
  
  

  4. මුරගල් (දොරටුපාල රූප)
  

• කොරවක්ගලට ඉදිරියෙන් සඳකඩ පහණට දෙපසින් පිහිටුවා ඇති අර්ධ කවාකාර මුදුනක් සහිත ගල් පුවරු කොරවක් ගල් නමින් හැඳින් වේ. මේවා දොරටුපාල රූප නමින්ද හැඳින් වේ.
  
  

• මුරගලක කැටයම් වශයෙන් යොදා ඇත්තේ,
  

  1. පුන්කලස

  2. බහිරව රූප

  3. පෙණ 5 ක් හෝ 7 ක් සහිත නාග රූප

  4. මිනිස් වෙසින් සිටින නා රජ රූප

  යන මේවායින් එකකි.
  

  
  (පෙණ 7 ක් සහිත නාග රූප මුරගල)
  
  

• ඉතා විශිෂ්ඨතම කලාත්මක මුරගල හමුවන්නේ අනුරාධපුර රත්න ප්‍රාසාදය නැමැති ගොඩනැගිල්ලෙනි.

  
  (රත්න ප්‍රාසාදයේ මුරගල, මිනිස් වෙසින් සිටින නා රජ රූපය)
  
  

  අභ්‍යාස:-
  
  ශ්‍රේණි විභාගය 2016
  1. උසස් කලා නිර්මාණයක් ලෙස "කොරවක්ගල" අගය කරන්න. (ල. 5)
  
  ශ්‍රේණි විභාගය 2014
  1. සඳකඩ පහණ නැමැති කලාත්මක නිර්මාණය පිළිබඳව කෙටි හැඳින්වීමක් කරන්න. (ල.5)