C.W.W. කන්නංගර මහතා
මෙරට නිදහස් අධ්‍යාපනයේ පියා ලෙස සැලකෙන්නේ C.W.W. කන්නංගර හෙවත් ක්‍රිස්ටෝෆර් විලියම් විජේකෝන් කන්නග්ගර මැතිතුමාය. මෙතුමා 1884 ඔක්තෝබර් 13 වනදා උපත ලැබීය.
බලපිටිය උසාවියෙහි නියෝජ්‍ය පිස්කල් නිලධාරිවූ ජෝන් ඩැනියෙල් විජේකෝන් කන්නන්ගර මෙතුමාගේ පියා වූ අතර එමිලි විජේසිංහ ඔහුගේ මව වූවාය. දකුණු ලක උපන් ගම වූ කන්නංගර මහතා සිය ප්‍රාථමික අධ්‍යාපනය හදාරන ලද්දේ රන්දොඹේහී වෙස්ලියානු මිෂනාරි පාසැලෙහිදීය. ඉන්පසුව එතුමා ගාල්ල රිච්මන්ඩ් විද්‍යාලයට ඇතුලත් වූයේ වැඩිදුර අධ්‍යාපන කටයුතු සඳහා ය.
ලමා කාලයේදී කන්නන්ගර මහතා ඉගෙනීමට වැඩි දක්ෂතාවයක් දැක්වීය. වරක් වෙස්ලියානු මිෂනාරි පාසැලෙහි ත්‍යාග ප්‍රදානෝත්සවයකට ප්‍රධාන ආරාධිත අමුත්තා ලෙස සහභාගිවූ ගාල්ල රිච්මන්ඩ් විදුහලේ එවකට විදුහල්පති වශයෙන් කටයුතු කළ දේවගැති ජේ.එච්.ඩැරල් මහතා කන්නංගර මහතාව අතිශය ඇගයීමට ලක් කර ඇත. ඊට හේතුව එදින ප්‍රදානය කල ත්‍යාග වලින් බොහෝමයක්ම කන්නංගර මහතා විසින් දිනා ගැනීමයි.
මෙතුමා වෘත්තියෙන් නීතිඥවරයෙකු විය. මොහු බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතය යටතේ ලංකාවේ පලමු අධ්‍යාපන අමාත්‍යයවරයා විය. ඒ හේතුව නිසාම ''නිදහස් අධ්‍යාපනයේ පියා'' යන විරුදාවලියෙන් කන්නංගර මහතාව හඳුන්වනු ලැබේ . අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා ලෙස ඔහුට යටත් විජිත ලංකාවේ අධ්‍යාපන පද්ධතිය විශාල ලෙස ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට හැකිවිය.
නිවාස හා පළාත්පාලන ඇමතිවරයෙකු වශයෙන්ද , ලංකාවේ රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේඅධ්‍යාපන ඇමතිවරයෙකු වශයෙන්ද ලංකා ජාතික කොංග්‍රසයේ සභාපති ලෙසද ඔහු කටයුතු කලේය.
1923 දී ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවට තේරි පත්වූ ඔහු පසුව රාජ්‍යය කවුන්සිලයටද තේරී පත් විය.
අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා ලෙස එතුමා අනභිභවනීය සේවයක් ඉටු කලේය.
එතුමාගේ සේවයන්,
♦ වරප්‍රසාද අඩු දරුවන්ට නොමිලේ අධ්‍යාපනය ලබාදීමට පනත් සංශෝධනය කිරිම
♦ කේන්ද්‍ර පාසල් ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කරමින් දුෂ්කර පළාත්වල ද්විතියික පාසල්වල තත්වය වර්ධනය කිරීමටත් කටයුතු කිරීම.
♦ බාලාංශ පංතිවල සිට විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනය දක්වා අධ්‍යාපනය නොමිලේ ලබාදීම.
♦ ප්‍රාථමික පාසල්වල ඉගැන්වීම් මාධ්‍යය මව්භාෂාව විය යුතු වීම.
♦ තුන්වන පංතියේ සිට ඉංග්‍රීසි සෑම පාසලකම ඉගැන්වීම.
♦ රට පුරා මධ්‍ය මහා විද්‍යාල රාශියක් ඇතිකිරීමට කටයුතු කිරීම.
♦ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලවල නේවාසිකාගාර ගාස්තු පියවීමට ශිෂ්‍යත්ව ක්‍රමයක් ශිෂ්‍යයන් වෙනුවෙන් ඇති කිරීම.
♦ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලය ස්ථාපිත කිරීමට දායකත්වය සැපයීම
♦ පුරාණ පිරිවෙන් වැඩිදියුණු කිරීමට කටයුතු කිරීම.
බටහිර ලෝකය තුල බුද්ධාගම ව්‍යාප්ත කිරීමට ඔහු ප්‍රබල ආධාරකරුවෙකු වූ අතර නිදහසින් පසු ආසන්න කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාව තුළ මහජන සහයෝගය ක්‍රමයෙන් වැඩි විය. 1953 මැයි 30 වන දින කොළඹ ආනන්ද විද්‍යාලයේ පැවති මහජන රැස්වීමකදී ජර්මානු ධර්මදූත සමිතියේ එවකට සිටි ලේකම්වරයා වූ අශෝක වීරරත්න මහතා විසින් සිදු කරන ලද සමීක්ෂණයේ සොයාගැනීම් ප්‍රසිද්ධියට පත් කිරීම සඳහා බුද්ධ ජයන්ති සැමරුමට පෙර කන්නංගර මහතා විසින් පහත සඳහන් යෝජනාව ඉදිරිපත් කරන ලදී.
"ජර්මනියේ සම්බුධ සසුන පිහිටුවීම සහ යුරෝපයේ බුද්ධාගම ප්‍රචාරය කිරීම සඳහා ලංකා ධම්මදූතා සමිතිය දරන උත්සාහයට ලංකාවේ මහජනතාව පූර්ණ සහයෝගය දැක්විය යුතු බව මෙම සභාවෙහි අදහසයි".
ජර්මනියේ බුදුසසුන ස්ථීර ලෙස ස්ථාපිත කිරීම සඳහා සියලු බෞද්ධයින් සමිතියට සෑම ආකාරයකින්ම සහාය විය යුතු යැයි ඔහු ඉල්ලා සිටියේය. බටහිර සමයේ බෞද්ධ මිෂනාරි සේවය සඳහා ඔහු දක්වන නොමද සහයෝගය නිසා මෙම සමිතියේ ප්‍රසිද්ධ රැස්වීම් කිහිපයකට එතුමා සහභාගී විය.
සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව් කන්නංගර මහතා 1956 දී ක්‍රියාකාරී දේශපාලනයෙන් විශ්‍රාම ගියේය.
1969 සැප්තැම්බර් 23 වනදා එතුමන් කොළඹදී අප අතරින් වෙන්ව ගියේය. ඇන්ඩර්සන් ගොල්ෆ් ලින්ක්ස්හි සාම්ප්‍රදායික බෞද්ධ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර අනුව ඔහුගේ දේහය ආදාහනය කරන ලද අතර පසුව එය කොළඹ 07 හි බෞද්ධාලෝක මාවතෙහි පිහිටි බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ ස්ථානයක් බවට පත් විය. ශ්‍රී ලංකාවේ ඔහුගේ නමින් ආයතන ගණනාවක්ම පිහිටුවා තිබේ.
