ශ්රී ලංකාවේ සිටි පැරණි රාජ්ය පාලකයෝ අතිශයින් ම කාර්යක්ෂම සහ පහසු සන්නිවේදන කාර්යයක් වශයෙන් බෙරය යොදා ගත් බවට බොහෝ සාධක දක්නට ඇත. රාජ නියෝග පැනවීමත්, ජනතාව වෙත කඩිනමින් සන්නිවේදනය කළ යුතු පණිවුඩ හා තොරතුරු ලබා දීමටත්, සතුරු කරදර, යුද අවස්ථා වැනි විශේෂ කටයුතු පොදු ජනයා වෙත දැන්වීම සදහා බෙර වාදනය යොදා ගත් බවට සාධක රාශියකි.
අණ බෙර
ආඥාවක් නැතහොත් අණ පනතක්, නියෝගයක් සමාජයේ පුරවැසියන් වෙත සන්නිවේදන කිරීම සදහා බෙර යොදා ගනිමින් කරනු ලබන සන්නිවේදනය අණ බෙර ලෙස හැදින්වේ. අණ බෙර වාදනය සදහා දවුල යොදා ගනු ලබන අතර “අණ බෙර” ලෙස හදුන්වන ලද්දේ බෙරයෙන් වාදනය කරනු ලබන පදය මිස එය බෙරය හැදින්වීමට භාවිත කළ නාමයක් නොවේ. අණ බෙර පදය වාදනය අසන පුරවැසියෝ එමගින් කවර හෝ ආඥාවක් ප්රකාශයට පත් කරන බව දැන ඒ අසලට රොක් රොක් වෙති. එසේ ජනයා රැස් වීමෙන් පසු අණ බෙරකරු ආඥාව ප්රකාශයට පත් කරයි. දුටුගැමුණු රජතුමා එළාර රජු හා සටන් යන මොහොතේ “ මා හැර අනිකෙක් එළාර රජු නොමරවයි. බෙර හසුරුවා” අණ කරන ලද්දේ ය.
එසේ ම රුවන්වැලි මහා සෑයෙහි ධාතු නිදන් කිරීමට ප්රථමයෙන් දුටුගැමුණු රජතුමා ඒ බව මහජනයා වෙත සන්නිවේදනය කරන ලද්දේ ද අණ බෙර ලැවීමෙනි. මෙයින් ගම්යමාන වන්නේ අණ බෙර යනු බෙරයෙන් පද කොටසක් වයා, අදාළ පනිවුඩය ප්රකාශයට පත් කළ බවයි. අණ බෙර වාදනය මගින් ආඥා ප්රකාශයට පත් කිරීම මුද්රණ කලාවෙහි ව්යාප්තියත්, විද්යූත් තාක්ෂණයෙහි සම්ප්රාප්තියත් සමග ම ක්රමයෙන් අභාවිත තත්ත්වයට පත් විය. එසේ වුව ද සම්ප්රදායික අවශ්යතාවයන්හි දී අණ බෙර වැයීම නිත්යනුකූල අවශ්යතාවයක් බවට පත් වන අවස්ථා ද දක්නට ඇත. කිසියම් දේපළක් සම්බන්ධයෙන් නඩුවක් පවරන ලද අවස්ථාවක් නඩුව සදහා අවශ්ය සිතාසි භාර දීමට ප්රථමයෙන් අදාළ ඉඩමට ගොස් අණ බෙරයක් වයා, උරුමක්කාරයින් සිටී නම් ඉදිරිපත් වන ලෙස නියෝග කොට එකී උසාවි ආඥාව ඉඩමෙහි ගසක හෝ පුවරුවක අලවා ප්රදර්ශනයට තැබීම සම්මත සම්ප්රදායක් ලෙස කරනු ලබන්නකි.
රණ බෙර
රණ බෙර වාදනය ද අතීතයේ දී පවති බෙර වාදන විශේෂයක් වන අතර, යුද්ධයට එළඹි භටයන්ගේ රණ කාමීත්වය ස්මතු කරවීමට ඔවුන් තුල ආවේගශීලී ප්රතාපවත් බවක් සහ නිර්භීත කමක් ඇතිකර ලීම රණ බෙර වාදනයෙහි අරමුණ විය. එසේ ම සමූහයක් ලෙස සංවිධානාත්මක ව ගමන් කිරීමට ද රණ බෙර වාදනය උපකාරී විය. රණ බෙර වාදනය එක් වාද්ය භාණ්ඩයක් පමණක් යොදා ගනිමින් කරනු ලබන වාදනයක් නොවේ. රණ බෙර වූ කලි වාද්ය භාණ්ඩ විශාල ගණනක් එකට වයමින් කරනු ලබන්නා වූ ප්රකෝපකාරී වාදනයකි. “...........තව ද නිසාන, තම්මැට, ලෝහ දවුල්, ජින දවුල්,තප්පු, තලප්පු, ලෝහ බෙර, පටහ බෙර, එකැස් බෙර, පනා බෙර, ගැට බෙර, පොකුරු බෙර, මිහිගු බෙර, වයනා බෙර, බුරුළු බෙර, මද්දල, කොම්බු, සින්නම්, සින්නරා..............” යනාදී වශයෙන් වංශ කතාකරුවන් සහ අනෙකුත් සාහිත්යය කෘතීන්හි සදහන් වන වාද්ය භාණ්ඩ මෙකී රණ බෙර වාදනයට යොදා ගන්නට ඇත. මෙකී බෙර සංයෝජනයෙන් උපන් නාදය පොලෝ තලය පැළි යන තරම් ගිගුරුම් සහිත වූ බව වංශකතා සාහිත්යයයෙහි කියවේ. කෙසේ වෙතත් හමුදා සේනාංක දිරිමත් කිරීම සදහා ඔවුන් සමග වාදනය කරමින් ගමන් ගත් වාදකයින්, රණ බිමේ දී යුද්ධයට වන් අලි ඇතුන් බිය කර, කුලප්පු කර සතුරා මතට පලවා හරින්නට සමත් වූ බව ඉතිහාසගත තොරතුරු වලට අනුව පැහැදිළි වේ.