විද්‍යාව - කෙට් ස්
මිශ්‍රණ
-කෙටි සටහන් 01-
මිශ්‍රණයක් යනු:
සංඝටක දෙකක් හෝ ඊට වැඩි ගනණක් රසායනිකව වෙනස් නොවී මිශ්‍ර වී පැවතීම.
මිශ්‍රණයක ලක්ෂණ:
- සංඝටක දෙකක් හෝ වැඩි ගණනක් මිශ්‍රණයක අඩංගු විය යුතුය.
- සංඝටක මිශ්‍රව පවතින විට ඒවයෙ රසායනික ස්වාභාවය වෙනස් නොවිය යුතුය.
- මිශ්‍රණයේ සංඝටක භෞතික ක්‍රම මගින් වෙන් කළ හැකි විය යුතුය.
මිශ්‍රණයක සංඝටක:
යම් මිශ්‍රණයක මිශ්‍ර වී ඇති එක් එක් ද්‍රව්‍යයන්.
නිදසුන්: සිමෙන්ති බදාම - වැලි, සිමෙන්ති, ජලය
පලතුරු බීම - පලතුරු යුෂ, ජලය, ලුණු, සීනි
මිශ්‍රණ වර්ග දෙකකි.
- සමජාතීය මිශ්‍රණ
- විෂමජාතීය මිශ්‍රණ
සමජාතීය මිශ්‍රණ:
- මිශ්‍රණය පුරාම එක ම සංඝටකයකින් යුත් ද්‍රාවණ.
- එහි වර්ණය, පාරගම්‍ය බව, ඝනත්වය වැනි භෞතික ලක්ෂණ සෑම තැනක ම එක සමානය.
- සංඝටක වෙන් වෙන්ව හදුනා ගත නොහැක.
නිදසුන් : සීනි ද්‍රාවණය, ලුණු ද්‍රාවණය
විෂමජාතීය මිශ්‍රණ:
- මිශ්‍රණය පුරාම සං‍යුතිය ඒකාකාර නොවන ද්‍රාවණ විෂමජාතීය මිශ්‍රණ ලෙස හදුන්වයි.
- එහි වර්ණය, පාරදෘශ්‍ය බව, ඝනත්වය ඒකාකාරි නොවේ.
- මෙහි සංඝටක එකිනෙක හදුනාගත හැකිය.
නිදසුන්: නිල් කුඩු දිය කළ ජලය, සරුවත් බීම
මිශ්‍රණ සැදී ඇති භෞතික ස්වාභාවය අනුව මෙම සමජාතිය මිශ්‍රණ හා විෂමජාතීය මිශ්‍රණ නැවත වර්ග කළ හැකිය.
- ඝන - ඝන මිශ්‍රණ
- ඝන - ද්‍රව මිශ්‍රණ
- ද්‍රව - ද්‍රව මිශ්‍රණ
- ද්‍රව - වායු මිශ්‍රණ
| ඝන -ඝන ද්‍රාවණ |
ඝන - ද්‍රව මිශණ |
ද්‍රව - ද්‍රව මිශ්‍රණ | ද්‍රව -වායු මිශ්‍රණ |
|
ඝන - ඝන සමජාතීය කොපර් + සින්ක්( පිත්තල) යකඩ + කාබන් (වානේ) |
ඝන - ද්‍රව සමජාතීය ලුණු + ජලය කොන්ඩිස් +ජලය |
ද්‍රව - ද්‍රව සමජාතීය මද්‍යසාර + ජලය අම්ල + ජලය |
ද්‍ර්‍රව + වායු සමජාතීය සංවෘත සෝඩා බෝතලය
|
|
ඝන -ඝන විෂමජාතීය සීනි + තේ කුඩු යකඩ කුඩු + සල්ෆර් |
ඝන - ද්‍රව විෂමජාතීය තිරිගු පිටි + ජලය හුනු කුඩු + ජලය |
ද්‍රව - ද්‍රව විෂමජාතීය පොල්තෙල් +ජලය භූමිතෙල් + ජලය |
ද්‍රව + වායු විෂමජාතීය මීදුම විවෘත කළ සෝඩා බෝතලය |
ද්‍රාවණයක ද්‍රාව්‍යය ද්‍රාවකය හදුනා ගනිමු...
ද්‍රාවණයක ඇති සංඝටක දෙයාකාරයකට වෙන් කළ හැකිය.
- ද්‍රාවකය - ද්‍රාවණය තුළ වැඩි ප්‍රමාණයක් අන්තර්ගත සංඝටකය
- ද්‍රාව්‍ය - ද්‍රාවණය තුළ අන්තර්ගත අනෙකුත් සංඝටක හෝ සංඝටකයන්
ද්‍රාවණය = ද්‍රාවකය + ද්‍රාව්‍ය
නිදසුන්: ලුණු ද්‍රාවණය = ජලය + ලුණු
සීනි ද්‍රාවණය = ජලය + සීනි
තනුක අම්ල ද්‍රාවණය = ජලය + අම්ල
ද්‍රාව්‍යයක ද්‍රාව්‍යතාව
යම් උෂ්නත්වයක දී යම් ද්‍රාවණයක 100g ක් තුළ දී කිසියම් ද්‍රාවණයක උපරිම ස්කන්ධය එම උෂ්නත්වයේ දී එම ද්‍රාවකය තුළ ද්‍රාව්‍යයේ ද්‍රාව්‍යතාව නම් වේ.
ද්‍රාව්‍යතාව කෙරෙහි බලපානු ලබන සාධක:
- උෂ්නත්වය
- ද්‍රාව්‍යයේ ස්වභාවය
- ද්‍රාවකයේ ස්වභාවය
රසායනික බන්ධනයක ධ්‍රැවීයතාව හා සං‍යෝගයේ අඩංගු සංඝටක මූලද්‍රව්‍ය අනුව රසායනික සං‍යෝග වර්ග 4කට වෙන් කළ හැකිය.
- ධ්‍රැවීය කාබනික ද්‍රාවක / ද්‍රාව්‍ය
- නිර්ධ්‍රැවීය කාබනික ද්‍රාවක /ද්‍රාව්‍ය
- ධ්‍රැවීය අකාබනික ද්‍රාවක /ද්‍රාව්‍ය
- නිර්ධ්‍රැවීය අකාබනික ද්‍රාවක / ද්‍රාව්‍ය
| ධ්‍රැවීය කාබනික සං‍යෝග | නිර්ධ්‍රැවීය කාබනික සං‍යෝග | ධ්‍රැවීය අකාබනික සං‍යෝග | නිර්ධ්‍රැවීය අකාබනික සං‍යෝග |
|
මධ්‍යසාර ෆෝමලින් ඇසිටෝන් |
හෙක්සේන් කාබන් ටෙට්‍රා ක්ලෝරයිඩ් බෙන්සීන් |
ජලය ඇමෝනියා හයිඩ්‍රජන් ක්ලෝරයිඩ් |
කාබන් ඩයිසල්ෆයිඩ් ද්‍රව කාබන් ඩයොක්සයිඩ් |
- ධ්‍රැවීය ද්‍රාව්‍ය ධ්‍රැවීය ද්‍රාවකවල දිය වේ.( එතනෝල් ධ්‍රැවීය සං‍යෝගයකි. ජලය ධ්‍රැවීය සං‍යෝගයකි. එම නිසා එතනෝල් ජලයේ දිය වේ.)
- නිර්ධ්‍රැවීය ද්‍රාව්‍ය නිර්ධ්‍රැවීය ද්‍රාවකවල දිය වේ.( ග්‍රීස් හා භූමිතෙල් නිර්ධ්‍රැවීය වේ. එම නිසා ඒවා එකිනෙක දිය වේ.)
නැවත මෙවනි කෙටි සටහනකින් හමුවෙමු..
Kavindu Deshan