යාගය
යාගය
මුල් කාලීනව සරල සුගම එමෙන්ම කෘතවේත්‍වය ප‍්‍රමුඛ කරගෙන යාගය ආරම්භ විය. මානව ඉතිහාසයේ ප‍්‍රකට ලක්‍ෂණයක් වන්නේ තමා හා අවට භෞතික ලෝකය තේරුම් ගැනීමට දරණ ලද උත්සාහයයි. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ස්වාභාව ධර්මය තමාට වඩා බලගතු බලවේගයක් බවත්, තමාට එය පාලනය කළ නොහැකි බවත් ඒ නිසා එය පහදවා ගැනීම උදෙසා ඒවා කෙරෙහි භක්තිමත් විය යුතු බවත් විශ්වාස කළහ. එපමණක් නොව තමාගේ පශු සම්පත් වතු කෙත්වතු සරුසාර වූයෙත් , ආරක්‍ෂා වූයේත්, එකී ස්වාභාව ධර්මයේ බලවේගවල ආශිර්වාදයෙන් බව ඔවුහු විශ්වාස කළහ. එනිසා තම කෘතවේදීත්‍ව ප‍්‍රකට කරමින් තම අස්වැන්නෙන් මූලික කොටස එකී ස්වාභාව ධර්මයේ බලවේග වෙනුවෙන් පරිත්‍යාග කිරීමේ සත් චාරීත‍්‍රයක් ආරම්භ විය. එකී පූජාවන් පූජා කිරීමේදී ඒ ඒ ස්වාභාව ධර්මයේ බලවේග කැඳවා ගැනීම උදෙසා ඒවායේ ගුණ ගයන්නට වූහ. එහිදී නිතැතින් ම ඒවාට පුද්ගලත්‍වාරෝපණයක් සිදු විය. සෘග්වේදය පරික්‍ෂා කිරීමේන් මෙම තත්‍වය පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකිය. ජේ. තිලකසිරි මහතාගේ වෛදික සාහිත්‍යය කෘතියෙහි ද මෙම අදහස සනාථ කොට තිබේ.
එලෙස සරලව ඇරඹි වෛදික යාගය බ‍්‍රාහ්මණ යුගය වන විට සංකීර්ණ එමෙන්ම බොහෝ ධන විනාශයන් සිදු කළ යුතු විශාල ජීවිත විනාශයක් සිදුකරණ වතාවතක් විය. වෛදික බහූදේවවාදය බ‍්‍රාහ්මණ ඒකදේවවාදයක් වශයෙන් සංස්කරණය වීමද මෙහිලා ප‍්‍රබල සාධකයක් වී ඇත. කර්ම මාර්ග නමින් ද හැඳින්වුණු යාගය බ‍්‍රාහ්මණ අධිකාරිය තහවුරු කරණ අයුරින් සංස්කරණය කර ගැනීමට බමුණෝ සමත් වූහ. ඒ සඳහා යාගය නිවැරදිව ඉටුකිරීමට බමුණු සහය අත්‍යවශ්‍යය. ඒ ඒ අවස්ථාවට උචිත යාගය දන්නේ බමුණන්ය. ඒ ඒ අවස්ථාවට උචිත යාග ද්‍රව්‍ය දන්නේ බමුණන්ය. ඒ ඒ අවස්ථාවට උචිත පිරිස දන්නේ බමුණන්ය. කොපමණ කාලයක් පැවැත්විය යුතද දන්නේ බමුණන්ය. අදාළ චාරිත‍්‍ර දන්නේ බමුණන්ය. අදාළ ආනිසංස දන්නේ බමුණන්ය. යාග මන්ත‍්‍ර විශේෂඥයා බමුණාය.
එබැවින් පොළොවෙහි වසන භූ සුර නම් බමුණාගේ සම්බන්ධයක් නොමැතිව සිදු කරන යාගය නිෂ්ඵල බව ඉගැන්වූහ. එවැනි බ‍්‍රාහ්මණ සම්බන්ධයක් සහිතව සිදු කරන යාගය තුළින් බ‍්‍රහ්ම සහව්‍යතාව නමැති පරම නිෂ්ටාව ලබාගත හැකි බව අවධාරණය කළහ. ඊට අමතරව ලෞකික වශයෙන්
x පිරිමි දරුවන් ලබාගැනීම.
x කෙත්වතු සරුසාර කර ගැනීම.
x ගව මහිෂාදී සම්පත් ලබා ගැනීම
x අපල උපද්‍රව දුරුකර ගැනීම
x රෝගාබාධයන් දුරුකර ගැනීම
x සතුරන් මර්දනය කර ගැනීම
x දෛනික ජීවිතය සුඛිත මුදිත කරගැනීම ආදී ප‍්‍රයෝජන ලබාගත හැකිබව දැක්වූහ.
ඒ සඳහා උපයෝගී යන යාග රාශියක් පිළිබඳ විස්තර වේද ග‍්‍රන්ථ, බ‍්‍රාහ්මණ ග‍්‍රන්ථ මෙන්ම බෞද්ධ මූලාශ‍්‍රයන්හී ද ඇතුළත් වේ. ඒ අතුරින් කිහිපයක් පහත පරිදි පෙළ ගැස්විය හැකිය.
x දර්ශ පූර්ණ මාෂ්‍ය යාගය - පුර පසලොස්වක හා අමාවක දිනවල සිදු කරන යාගය
x අග්නිහෝත‍්‍ර යාගය - උදේ හවස දෛනික සිදුකරන යාගය
x චතුර් මාස්‍ය යාගය - සිව් මසකට වරක් කළයුතු
x සෝම යාගය - නොකඩවා දින කිහිපයක් කළ යුතු යාගය
x රාජසූය යාගය - රජුන් අභිෂේක කිරීමේදී කළයුතු යාගය
x අග්නි වයන යාගය - නොකඩවා වසරක් තිස්සේ කළ යුතු යාගය
x සෞත‍්‍රමනි යාගය - මද්‍යපානාදිය යෙන් කළ යාගය
x අශ්වමේධ යාගය - අශ්වයන් බිලි දීමෙන් කළ යාගය
x පුරුෂමේධ යාගය - පුරුෂයන් 184 දෙනෙකු බිලිදෙමින් කළ යාගය
x සර්ව මේධ යාගය - සියල්ල පුදදෙමින් සිදු කළ යාගය
x සමමා පාසා යාගය - සතුන් නොමරා උපකරණ සහිත යාගස්ථම්භ රැුගෙන ගොස් සරස්වතී නිදීයේ ගිලෙමින් කළ යාගය
x වාප්පෙය්‍ය යාගය - යාගස්ථම්භවල ගවයන් බැඳ උන්ගේ ලෙයින් ජූජා පවත්වා දන්දී ජපකළ ගිතෙල් පානය කරන යාගය
x නිරග්ගල යාගය - සතුන් හා යාග ද්‍රව්‍ය රැුස් කොට සතුන් මරා පුදා බමුණන්ම දන් දී කරණ යාගය
(උපුටා ගැනීම බෞද්ධ සංස්කාතියේ මූලධර්ම - මහාචාර්ය දේවාලේගම මේධානන්ද හිමි 30 -31 පිටු)
මෙවැනි යාග සාර්ථකව හා නිවැරදි ව සිදු කිරීම සඳහා බ‍්‍රාහ්මණ අධ්‍යක්‍ෂ මණ්ඩලයක් සාහභාගී විය යුතු බව ද බමුණන්ගේ ඉගැන්වීමකි. ඒ අනුව
x හෝතෘ - යාග පූජා පිළිගැනීදට දෙවියන්ට ආරධනා කරන තැනැත්තා
x උද්ගාතෘ - දෙවියන්ට ගුණ කියමින් මන්ත‍්‍ර ගයන්නා
x යඥකාරක - යාගය පිළිබඳ ව සොයා බලා අවශ්‍ය කටයුතු කරන්නා
x අධවර්යු - යාගය සිදු කරමින් දෙවියන්ට පුද දෙන ප‍්‍රධානියා වශයෙනි.
ජීවිතයේ වැදගත් සන්ධිස්ථාන අටකදී මෙවැනි යාග කළ යුතුය. එනම්
x මව්කුස දරුගැබ පිළිසිඳ ගැනීම
x දරුවාගේ උපත
x රන්කිරි කටගෑම
x අකුරු කියවීම
x ඉඳුල් කට ගෑම
x ආවාහ
x විවාහ
x මරණය
යනුවෙනි. මෙවැනි අවස්ථාවල යාගය කරගැනීමෙන් එම කටයුතු සාර්ථක කරගත හැකිය. යනු බ‍්‍රාහ්මණ ඉගැන්වීමයි.
