කළ උපකාරය සිහිකර නැවත උපකාර කිරීම කළගුණ සැළකීමයි.
මිනිසුන් අතර පමණක් නොව සතුන් අතර පවා කළගුණ සැළකීමේ ගුණය පවතින බවට පන්සිය පනස් ජාතක පොත උදාහරණ සපයයි.
උදා:-
1. කණ්හ ජාතකයේ දැක්වෙන පරිදි කාකාළ නම් ගවයා තමා හදා වඩා ගත් මහලු කාන්තාවට කළගුණ දක්වනු පිණිස ගැල් 500 ක් ගං තොටින් එතෙර කර ලබාගත් කහවණු 1000 ක මුදල කාන්තාවට පිරිනැමුවේය.
අන් අයෙකු විසින් සුළු උපකාරයක් කළ ද එය කුඩා කොට නොසැලකිය යුතු බව තහවුරු වන කතා පුවතක් ධම්මපදට්ඨ කතාවේ ඇතුළත්ය.
එනම්,
එක් බත් හැන්දක් පූජා කිරීමට කළගුණ සැළකීම් වශයෙන් සැරියුත් හිමි විසින් රාධ බමුණාව පැවිදි කළ අතර හෙතෙම නොබෝ දිනකින්ම රහත් බව ලැබීමට සමත් විය.
අලීන චිත්ත ජාතකයේ සඳහන් වන පරිදි එම භවයේ පයේ කටුව ඇනුනු ඇතා වී ඉපදුනු සැරියුත් තෙරණුවෝ, වඩුවන් විසින් තමාව සුවපත් කිරීමට ප්රති උපකාර වශයෙන් ඇත් රජුගේ පුතෙකු වඩුවන්ගේ කටයුතු කරදීම සඳහා රැඳවූයේ ය.
කළගුණ සැළකීම තුලින් අන්යෝන්ය සුහදතාවය වර්ධනය වන බවට අලීන චිත්ත ජාතකය උදාහරණ සපයයි.
“කතඤ්ඤූ කතවේදී පුග්ගලෝ දුල්ලභෝ ලෝකස්මිං“ යනුවෙන් වදාළ බුදුරජාණන් වහන්සේ කළගුණ දන්න පුද්ගලයන් ලොව දුලබ බව දේශනා කළ සේක.
ශ්රී මහා බෝධීන් වහන්සේ දෙස බලා අනිමිසලෝචන පූජාව පැවැත්වීමෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ පවා කළගුණ මෙනෙහි කළ සේක.
දෙමාපියන්ට, ගුරුවරුන්ට මෙන්ම වැඩිහිටියන්ට ද කළගුණ සැළකීම අපගේ පරම යුතුකමක් මෙන්ම වගකීමක් ද වෙයි.
අභ්යාස:-
1. කළගුණ සැළකීම තුලින් අන්යෝන්ය සුහදතාවය වර්ධනය වේ. මේ බව උදහරණ දෙමින් පහදන්න. (ල. 10)
2. ක්රියාකාරකම් අංක 1, 2, 3 කරවන්න.