සටහන:-
මෙම පාඩමෙහි ඇතුලත් සියලූම ගාථා හා ඒවායේ තේරුම් කටපාඩම් කරගැනීමට දරුවාට උපදෙස් දෙන්න.
විසුද්ධිය හෙවත් නිවනට මාර්ගය දැක්වෙන ධම්මපද ගාථා 3 ක් මෙම පාඩමේදී උගනිමු.
1. සබ්බේ සංඛාරා අනිච්චාති
සබ්බේ - සියලු
සංඛාරා - සංස්කාර
අනිච්චාති = අනිච්ච + ඉති
අනිච්ච - අනිත්ය
ඉති - හේතු, ප්රකාර, මෙසේ
යදා පඤ්ඤාය පස්සති
යදා - යම් කලෙක, යම් විටෙක
පඤ්ඤායති - ප්රකට වේ, පැහැදිලි වේ
පස්සති - දකියි, බලයි
අථ නිබ්බින්දති දුක්ඛේ
අථ - ඉක්බිති
නිබ්බින්දති - කලකිරේ, සංවේගයට පැමිණේ
දුක්ඛේ - දුක, වේදනාව
ඒස මග්ගෝ විසුද්ධියා
මග්ග - මාර්ගය
විසුද්ධි - පිරිසිඳු බව, නිර්වාණය
අර්ථය
(යමෙක්) සියලු සංස්කාර අනිත්ය ලෙස යම් කලෙක විදර්ශනා නුවණින් දකීද එවිට (ඔහු) දුක ගැන කලකිරෙයි. (ඒ නිසා චතුරාර්ය සත්ය අවබෝධ කරගනී) විසුද්ධියට හෙවත් නිවනට මෙය මාර්ගයයි.
සබ්බේ සංඛාරා
රූප, වේදනා, සඤ්ඤා, සංඛාර, විඤ්ඤාණ යන පංචස්කන්ධය මෙහිදී සබ්බේ සංඛාරා හෙවත් සියලු සංස්කාර යන්නෙන් අර්ථවත් වේ.
අනිච්ච
අනිච්ච යනු අනිත්යතාවයි. සියලු සංස්කාර වල ස්වභාවය ඇති වී නැති වීම හෙවත් අනිත්යතාවයි.
2. සබ්බේ සංඛාරා දුක්ඛාති
යදා පඤ්ඤාය පස්සති
අථ නිබ්බන්දති දුක්ඛේ
ඒස මග්ගෝ විසුද්ධියා
සටහන:-
මෙම ගාථාවේ වචනාර්ථයද පෙර ගාථාවේ පරිදිම දත යුතුය.
අර්ථය
(යමෙක්) සියලු සංස්කාර දුක් ලෙස විදර්ශනා නුවණින් දකීද එවිට (ඔහු) දුක ගැන කලකිරෙයි. (ඒ නිසා චතුරාර්ය සත්ය අවබෝධ කරගනී) විසුද්ධියට හෙවත් නිවනට මෙය මාර්ගය යි.
දුක්ඛ
දුක්ඛ යනු දුක් සහිත බවයි. සියලු සංස්කාරයෝ දුක් සහිතය.
3. සබ්බේ ධම්මා අනත්තානි
යදා පඤ්ඤාය පස්සති
අථ නිබ්බන්දති දුක්ඛේ
ඒස මග්ගෝ විසුද්ධියා
අර්ථය
(යමෙක්) සියලු ධර්ම අනාත්ම ලෙස යම් කලෙක විදර්ශනා නුවණින් දකීද එවිට (ඔහු) දුක ගැන කලකිරෙයි. (ඒ නිසා චතුරාර්ය සත්යය අවබෝධ කර ගනී) විසුද්ධියට හෙවත් නිවනට මෙය මාර්ගය යි.
සබ්බේ ධම්මා
මෙහිදී සබ්බේ ධම්මා යන වචනයෙන් හේතූන්ගෙන් හටගත් සංස්කාර ධර්මයන් වන පංචස්කන්ධය මෙන්ම හේතූන්ගෙන් හට නොගත් එකම අසංස්කාර ධර්මය වන නිවන ද ඇතුලත්ය.
අනාත්ම
අනාත්ම යනු තමාට අනුකූලව පවත්වා ගත නොහැකි ස්වභාවය යි. අයිතිකරුවෙක්, අධිපතියෙක් නොමැති කමයි.
සටහන:-
පෙර ගාථා ද්විත්වයේ අනිච්ච හා දුක්ඛ බව දැක්වීමේදී සබ්බේ සංඛාරා වශයෙන් ගෙන පංචස්කන්ධය පමණක් දක්වා නිවන නොදැක්වූයේ, නිවන අනිත්ය හෝ දුක්ඛ නොවන බැවිනි. නමුත් අනාත්ම බව දැක්වීමේදී සබ්බේ ධම්මා වශයෙන් ගෙන පංචස්කන්ධය මෙන්ම නිවනද ඇතුලත් කොට දැවූයේ ඒ සියල්ල අනාත්ම වන බැවිනි. මෙම සටහන ගුරුවරයාගේ අවබෝධය සඳහාම පමණි.
අභ්යාස:-
1. පෙළ පොතේ ක්රියාකාරකම් සියල්ල කරවන්න.