පෞද්ගලිකරණය හා කළඔ ආයෝජන සම්බන්ධ කෙටි සටහන්

උසස් පෙළ ජය ගන්න පහසු කෙටි සටහන්

මූල්‍ය පොළිය / නාමික පොළිය යනු ජනතාවගේ ඉතුරුම් වෙනුවෙන් ඒ රටේ ව්‍යවහාර මුදලින් ලැබෙන පොළී ප්‍රතිශතයයි.(සෑම විටම ධන අගයක් ගනී)

මූර්ත පොළිය (ශූන්‍ය/ඝෘන) යනු  උද්ධමන අනුපාතිකය ගැලපූ පසු මූල්‍ය පොළී අනුපාතිකයයි.

රාජ්‍ය නිර් ඉතුරුම් යනු වර්තන ගිණුමේ හිගයකි.

රාජ්‍ය ඉතුරුම් = රාජ්‍ය ආදායම -වර්ථන වියදම

රාජ්‍ය ඉතුරුම්= ආදායම් අතිරික්තය

පෞද්ගලීකරණයේ වාසි

1.කාර්යක්ෂමතාව ඉහල යාම
2.රාජ්‍ය ආදායම වැඩි වීම
3.තරගයට විවෘත වීම

පෞද්ගලීකරණයේ අවාසි

1.සමාජ සුභ සාධනය නොසැළකීම
2.පෞද්ගලික ඒකාධිකාරියක් බිහි වීම
3.පොදු දේපළ කොල්ලකෑම

පෞද්ගලික අංශයේ ව්‍යාපාර ආයතන වලට රජයේ මැදිහත් වීම අවම කිරීම නියාමහරණයයි.

සාර්ව ආර්ථික අරමුණු ඉටු කර ගැනීම සදහා බදු අය කිරීම් රජයේ වියදම් හා ණය ගැනීම් වල අදාළ වෙනස්කම් සිදු කිරීම රාජ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තියයි.

කළඔ ආයෝජන යනු පිළිණපත් ණයකර ආදී වත්කම් හා වගකීම් අත්කර ගැනීමයි

කළඔ ආයෝජන වල අවාසි

1.දේශපාලන වෙනස්වීම් ආර්ථික වෙනස්වීම් නිසා දැඩි චංචල ස්වාභාවයක් ගැනීම
2.අනපේක්ෂිතව අරමුදල් ඉවත් කර ගැවීම නිසා සත්කාර රටවලට දැඩි ආර්ථික අස්ථායීතාවයන් හට ගැනීම

කළඔ ආයෝජන වල වාසි

1.ආයෝජකයන්ට අඩු අවදානමක් ඇති මූල්‍ය වත්කම් වල ආයෝජනය කළ හැකි වීම
2.ගෙවුම් ශේෂ ලේඛනය හා විනිමය අනුපාතිකය ශක්තිමත් වීම

සාර්ව ආර්ථික අසමතුලිතතාවය යනු ආර්ථිකයේ ස්ථායීතාවයට හා වර්ධනයට බාධා ඇති කරමින් ප්‍රධාන සාර්ව ආර්ථික විචල්‍යයන් අයහපත් උපනතියක් පෙන්නුම් කිරීමයි.එනම්

1.සේවා වියුක්තිය වැඩි වීම
2.ආර්ථික වෘද්ධිය පහළ වැටීම
3.උද්ධමන අනුපාතිකය පහළ වැටීම
4.ගෙවුම් ශේෂය අයහපත් වීම

තරගය යනු නිෂ්පාදනයින් හා සම්පත් සපයන්නන්  පාරිභෝගික ස්වාධිපත්‍යයට යටත් කර ගැනීමයි.

යටිතල පහසුකම් යනු ආර්ථික නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය පහසු වන පොදු සේවාවන්ය.
එහි ප්‍රයෝජන

1.නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩු වීම
2.සාධක කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි වීම
3.දේශීය හා විදේශීය ආයෝජන දිරිමත් වීම
4.ආර්ථික වර්ධනයක් වීම

නියාමහරණය සදහා රජය ගනු ලබන ක්‍රියා මාර්ග

1.බලපත්‍ර ලබා දීම
2.ප්‍රමිතීන් නියම කිරීම
3.බදු අය කිරීම හා සහනාධාර ලබා දීම
4.උපරිම/අවම මිල නියම කිරීම
5.ගාස්තු නියම කිරීම

සමීපස්ථ ණය පහසුකම යනු විවිධ රටවල කෙටි කාලීන ගෙවුම් ශේෂයේ ඇති වන හිගයන් සමනය කර ගැනීම සදහා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් සැලසුම් කල ණය පහසුකමකි.
එහි අරමුණු

1.මූල්‍ය ස්ථායීතාවය පවත්වා ගැනීම
2.බැංකු ක්‍රමය ශක්තිමත් කිරීම
3.විදේශ සංචිත නැවත ගොඩනංවා ගැනීම

රාජ්‍ය ව්‍යවසාය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම යනු රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් අධික ලෙස  පාඩු ලැබීම අකාර්යක්ෂමතාවයන්ට මුහුණ දීම හා අයවැය මත ඇති කරන අධික පීඩනය වැළැක්වීමට රජය විසින් රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් සම්බන්ධයෙන් හදුන්වා දෙන ලද වැදගත් ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා වේ

රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් ප්‍රතිව්‍යුහගත කළ හැකි අයුරු

1.දේශපාලනික මැදිහත් වීම් අවම කිරීම
2.අතිරික්ත ශ්‍රමිකයින් ඉවත් කිරීම
3.රාජ්‍ය ව්‍යවසායන් කිහිපයක් එකතු කර එක් ව්‍යවසායක් පිහිටු වීම

සෘජු ‍විදේශ ආයෝජන යනු පෞද්ගලික හෝ බහු ජාතික මට්ටමින් ලාභ ඉපයීම් චේතනාවෙන් රටතුලට ගලා එන විදේශ ප්‍රාග්ධන ප්‍රවාහයන් වේ

විදේශ ආධාර යනු විදේශ රාජ්‍යයක් හෝ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් මගින් ආණ්ඩුවකට නිල මට්ටමින් ලබා දෙන සහනදායී ණය හෝ විදේශ ප්‍රදානයන්ය

පැරණි කොළඔ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය

පාද වර්ෂය =1952
භාණ්ඩ = 220
පවුල් = 455
ස්ථාන = 7
කම්කරු පංති සදහා ප්‍රධාන තැනක් ලැබුණි

නව කොළඔ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය

පාද වර්ෂය =2002
භාණ්ඩ = 334
පවුල් = 1300
ස්ථාන = 12
නාගරික කුටුම්භ සදහා ප්‍රධාන තැනක් ලැබුණි

බාටර් ආර්ථික ක්‍රමයක් යනු භාණ්ඩයට භාණ්ඩයක් හුවමාරු කර ගැනීමයි.

ගෙවීමක් නොකොට නොමිලේම ප්‍රතිලාභ භුක්ති විදීමේ තත්වය නොමිල පරිභෝජන ගැටලුව වේ.

පොදු බිමේ ශෝඛාන්තය යනු පොදු සම්පත් අධි පරිභෝජනයට ලක් වීමෙන් පාරිසරික සම්පත් හායනය වීමයි.

අසමමිතික තොරතුරු යනු වෙළදපලේ හුවමාරුවට සහභාගී වන එක් පාර්ශවයක් අනිත් පාර්ශවයට වඩා තොරතුරු දැන සිටීමයි.(මෝටර් රථ විකිණීමේදී)

ව්‍යාපාර චක්‍ර යනු රජයේ හිමිකම් යටතේ පවතින වත්කම් පෞද්ගලික හිමිකාරීත්වයට පවරා දීමයි.

අයවැය ලේඛනයක් යනු යම් ඉදිරි කාලයක් සදහා පිළියෙල කරනු ලබන ආණ්ඩුවේ මුදල් සැලැස්ම වේ.

විසර්ජන පනත යනු අයවැය ලේඛනය පළමු වර කියවීමයි.

අතුරු සම්මත ගිණුම යනු අයවැය ලේඛනය ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැකි වූ විට ඉදිරිපත් කරන්නකි.

පරිපූරක වැය ඇස්තමේන්තුව යනු යම් අමාත්‍යංශයකට හෝ දෙපාර්තමේන්තුවකට විසර්ජන පනතින් වෙන්කර ඇති මුදල් පුමාණයයට අමතරව තවත් අතිරේක මුදල් ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය වූ විට ඉදිරිපත් කරන්නකි.

ගිණුම්කරණ ප්‍රවේශය ඔස්සේ ණය වාරික ආපසු ගෙවීම් ඇතුලත් නොකොට ගණනය කරනුලබන අයවැය හිගය ශුද්ධ මූල්‍ය හිගයයි.

ණය සේවාකරණ පිරිවැය යනු ගත් ණය ආපසු ගැනීමට හා පොළී ගෙවීමට වාර්ෂිකව වැය කල යුතු මුදල් ප්‍රමාණයයි.

උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)

(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)